sosial təcrid

Bəzən insan sosial təcridin qaçılmaz olduğunu hiss edir. Elə anlar olur ki, insan şüurlu şəkildə özünü cəmiyyətdən kənarlaşdırır, elə anlar da var ki, bunu həyat özü diktə edir. Ənənəvi olaraq insanın sosial bir varlıq olduğu deyilir, amma bəlkə də bu, natamam həqiqətdir. Düzdü, bəlkə də, insan eyni zamanda həm sosial, həm də təkliyə meyilli bir varlıqdır sadəcə hansı tərəfinin üstün gəldiyini həyat şəraiti və şəxsi düşüncələri müəyyən edir.

Sosial təcrid bizə özümüzü tanımaq imkanı verir. Çünki çox zaman fərqinə varmadan öz kimliyimizi başqalarının fikirləri və münasibətləri üzərindən formalaşdırırıq. Amma nə zaman ki özümüzlə baş-başa qalırıq, o zaman bu suallar ön planda olur: Mən kiməm? Mənim həqiqətən istədiyim nədir? Mənim dəyərlərim özümə məxsusdur, yoxsa sadəcə ətrafın mənə aşıladıqlarıdır?

Təcridin ən çətin tərəfi öz düşüncələrimiz və qorxularımızla üzləşməkdir. Biz çox vaxt sosial münasibətləri bu qorxuları susdurmaq üçün bir vasitə kimi istifadə edirik. Amma sosial təcridə girəndə bu səslər güclənir, bizə cavab tələb edən suallar verir. Və bəlkə də bu səbəbdən insanlar sosial münasibətlərə hədsiz dərəcədə bağlıdırlar—öz daxili səslərindən, sorğulamalarından qaçmaq üçün.

Bəzi şeyləri instinktiv olduğu üçün etməmək çətindir, örnək: çoxalmaq. Yazarların çoxu çoxalmağa qarşıdır bəlkə də, amma cibsi münasibətdə olmaq, yəqin çoxu bunu edir, daha sadəsi instiktiv olaraq biz bizi qəbul edənlər arasında görürük özümüzü, yəni ən yaxın dostumuz bizi sevən fikirlərimizi qəbul edən şəxsdir, ki ona görə təcridin ilk proseduru da çox vaxt ailədən başlayır; sirr deyil ki, ailə yuxarıda yazdığım moralları göstərə bilmir. Daha da detallı danışsaq:



Burada qəribə bir paradoks var: ailə sənə məxsusdur, amma eyni zamanda sən ailəyə məxsus deyilsən. Yəni ailə səni doğur, böyüdür, tərbiyə edir, amma sənin fərdi azadlığını həmişə nəzərə almır. Bəzən elə bilirlər ki, səni ən yaxşı onlar tanıyır. Halbuki, insan öz həyatını yaşamağa başlayanda, öz seçimlərini edəndə anlayır ki, həqiqətən kim olduğunu ancaq özü bilə bilər.

Çünki ailə təkcə qan bağı demək deyil, eyni zamanda ən dərin sosial təsir dairəmizdir. Uşaq yaşlarımızdan bəri ətraf mühitə baxışımızı, dünyanı necə dərk etdiyimizi, dəyərlərimizi və hətta özümüzə münasibətimizi ailə formalaşdırır. Amma problem ondadır ki, bu dəyərlər həmişə bizim öz daxili həqiqətlərimizə uyğun olmur.

Bəzən insan ailədən uzaqlaşmaq istəyir, çünki ailənin verdiyi kimlik çərçivələri çox dar gəlir. Biz özümüzü yenidən formalaşdırmaq, başqa bir istiqamətdə getmək istəyirik, amma ailə bizə “artıq qurulmuş” bir sistem təqdim edir. Və bu sistemdə bəzi insanlar xoşbəxt olur, bəziləri isə sıxılır. Bu sıxıntı təbiidir, çünki ailə təbii olaraq fərdi deyil, kollektiv bir sistemdir. Kollektivin isə bir çox hallarda fərdi istəklərlə konfliktə girməsi qaçılmazdır.

rusiya-ukrayna münaqişəsi

14-15 yaşım olanda Saving Private Ryana baxmışdım, səhnələrdən dolayı bir xeyli şok yaşamışdım, özümə təsəlli kimi deyirdim ki, bunlar filmdədir, real deyil.

bayaq bir videoya baxdım, ukran əsgəri ilə rus əsgəri bıçaq-bıçağa qalıblar, rus əsgəri ukran əsgərinin boğazını bıçaqla yaralayır. yerə yıxıldıqda isə son anına qədər dalaşırlar, ukran əsgərindən "все мама прощай" (bu qədər, mama, əlvida!) daha sonra isə rus əsgərə dediyi "подожди, дай я спокойно умру" (icazə ver, hüzur içində ölüm) deməyi adamın tüklərin ürpərdir.

tezliklə bitməsini arzuladığım münaqişə. geriyə susqun məzarlar və yarımçıq həyatlardan başqa nə isə buraxmır geriyə.

missing man formation

pilotu, tanınmış bir hərbçini, ya da məşhur siyasi fiquru xatırlamaq üçün edilən hava göstərişi. Təyyarələr bir formasiya ilə uçur, lakin bir təyyarənin olmalı olduğu yerdə boşluq olur – bu da həmin şəxsin yoxluğunu simvolizə edir. Bu tip təyyarəli formasiyada ilk uçuşun 1931-ci ildə Charles W. "Speed" Holman-ın dəfn mərasimində keçirilib


"itkin pilot forması" adətən "finger-four" (dörd barmaq) formasiya tipinə əsaslanır. Burada lider təyyarə ön plandadır, onun qanad yoldaşı sol tərəfdədir. ikinci cütlük isə sağ tərəfdədir – ancaq ikinci liderin yeri ya boşdur, ya da lider uçuş zamanı formasiyanı tərk edərək yuxarı qalxır.


ümumiyyətlə, bir neçə fərqli formasiya variantı mövcuddur. ABŞ-də ən çox istifadə olunan formasiya, "finger-four" adlanan hava döyüş forması üzərində qurulub. Bu formasiya iki cüt təyyarədən ibarətdir. Təyyarələr "V" şəkilli düzülüşdə uçur, lider təyyarə ön nöqtədədir, onun qanad yoldaşı isə sol tərəfdədir. ikinci cütlüyün lideri və onun qanad yoldaşı isə sağ tərəfdə yerləşir.


Formasiya mərasim üzərindən kifayət qədər aşağıdan uçur ki, insanlar təyyarələri aydın şəkildə görə bilsin. Təyyarələrdən biri – ikinci cütlüyün lideri qəflətən formasiyanı tərk edir və yuxarıya doğru qalxır, digərləri isə düz xətt üzrə uçmağa davam edir. Təyyarələr üfüqdə görünməz olana qədər hərəkət edirlər. Bu jest ayrılan şəxsin yoxluğunu və formasiya ilə onun xatirəsinin şərəfləndirilməsini simvolizə edir.

Başqa bir versiyada isə həmin lider mövqeyi ümumiyyətlə boş saxlanır. Bir başqa variant isə təyyarələrin günəş batımına tərəf yönəlməsidir – yəni, bir təyyarə qəfil ayrılıb qərbə doğru, gün batımına uçur. Əsas fikir isə dəyişmir: hər zaman bu forma dünyasını dəyişən şəxsi və onun yoxluğunu əks etdirir.

Sadə forma və sadə mesaj olsa da, təsiri adamı hər dəfə görəndə dərinlərə aparır. "biri aramızdan ayrıldı" hissini birbaşa yaşadır. Pilots never die!

(youtube: )

sözlük yazarlarının həyata dair məsləhətləri

aşağıdakı məsləhətlərim üzərində oturub analiz elədiyim, 3 ildən artıq müşahidə elədiyim şeylərdi.

yeniyetməlikdə elədiyim ən böyük səhv o idi ki, deyirdim, ətrafıma ancaq özüm kimi insanları yığım, onlarla qaynayım-qarışım.
Əgər karyera qurmaq istəyirsinizsə, eləməyin belə. Mən səhv düşünmüşəm. bacardığınız qədər ətrafınızda tanışınız olsun. Heç karyera üçün də yox.
demirəm e gedin cır-cındırı yığın ətrafınıza, düz-əməlli prosdu it kimi kapitalist olan insanlar doludur bizim ölkədə. işin aşırda biləcəyiniz, sizin də yaxşılığınızın dəydiyi adamları yığın ətrafınıza. Puluna etmirsinizsə yaxşılığı, ağız açmağa yer saxlayın.
Mən yuxarıdakı düşüncənin niyə səhv olduğunu yazım. May ayının 2-si idi, atamın da mən bakıya gəlmədən öncə öd kisəsində problemi var imiş, demirdilər mənə. Daha sonra mart ayında da mən yenə tətildə olanda daha da şiddətlənib, gedib həkimə icbari da sağ olsun, uzada-uzada gedib. may ayında evdə son dəfə şiddətli halı yaşanmışdı onda məsələdən agah oldum. yəni otura da bilmirdi heç ağrıdan. bir nəfərə zəng elədim, sağ olsun, dedi gəl aparaq elə indi idarəyə. Gördük orda da, sənəd işi uzanır, sağ olsun, həkim-zad düz-qoş etdik. 1 gün yarıma həll oldu söhbət.
(bax: icbari tibbi sığorta)

güldürən qəribə yuxular

bilmirəm nə qədər gülməlidir, amma dəhşət qəribədi.
keçən həftəni hər gün 5:45də qalxıb, axşama kimi işləyirdim, 22:45də də girirdim yerimə. Dünən (5ci-gün axşamı) 12də yatıb, 8də durdum, qalxıb işlərimi gördüm, amma üstümdə hələ də həfətnin yorğunluğu var idi. Günortaya yaxın işlərimi görüb, saat 2 olardı, girdim yerimə ki bir-iki saatlıq da olsa yatım.

Deməli, yuxumda görürəm ki, sevgilim gəlib bizim məhəllə tərəfə, çıxıb məhəllədə yeriyirik. göstərirəm bir az qabaq sol tərəfi ki, bax, qar yağıb ora. yol ilə gedirik qırağı ilə, çata-çatda görürük ki, yox, qar deyil, tozdur, ağzım tozla dolmağa başlayır nəfəs aldıqca, palçıq kimi olur. sevgilimə deyirəm ki, nəfəs alma, hava tozdur, apokaliptik bir hava ətrafı bürüyür. sevgilim yeriyə bilmir, tez götürürəm, yaxındakı almarketi görürəm * apokaliptik bir durumda almarketi sığınacaq olaraq istifadə etmək , görürəm ki, uje bağlayırlar, ağ qapıları (roller shutter) enir aşağı, son anda özümü də sevgilimi də atıram içəri.

söhbət də başlayır bundan sonra. görürəm ki, bəs sən demə zombilər mənim qaldığım yeri basıb. mən də bakıdan 30kmdən çox uzaq yerdə qalıram, şamaxıya daha yaxındı, təxmin eləyin də. it hürmür, kərvan keçmir yəni. artıq yuxunun 2-ci fazasındayam. sevgilim yanımda yoxdur, başlayıram zombilərlə vuruşmağa. qapının kilidin açmağa çalışan zombini başlayıram qolun kəsməyə, üstümə cumanlarla dalaşıram, bunlardan bir cür bir təhər qaçıb, gəlib girirəm gta 5 oynamağa (loll). bir az gta 5 oynayıram, sonra qalxıb təzdən bu zombilərlə dalaşıram, axır canımı qurtarıram silah tapıram. assignment də odur ki, bir yerə çatmalıyam, orda bomba var, əgər həmin onu partlatsam, hamısı öləcək. qaçıram ora, bacarmıram, əlimdə də bir dənə silah içində də son gülləm qalıb. zombilər üstümə gələndə, silahı başıma dirəyirəm ki, özümü öldürüm. tam özümü öldürən moment hamı başlayır məni alqışlamağa, pərdələr qalxır, izləyicilər də başlayır alqışlamağa. sən demə hamısı bir oyun imiş * bir filmin sonluğun xatırlada bilər, amma təzəlikcə baxmamışam ona çox çox uzun müddət öncə baxmışam
. indi burda da bitmir söhbət görürəm ki bəs səhnənin üstündə taxtada oturmuşam, ayaqlarımı sallayıram. bəhram bağırzadə də bibimin yoldaşında (yalan yox 5 il olar görüşmürük). kibrit istəyir, bu da görürəm ki, axrıncı kibriti səhvən udur. bəhram bağırzadə təzədən çağırır bu bibimin yoldaşın bu da deyir ki, istanbul boğazında düşürtmüşəm.

sonra da yuxudan oyandım, günorta 4 idi qalxdım özümə dedim bu nə yuxu idi mən gördüm. belə gülməli qəribə yuxu.

m10

(baxma: o bir paşa bank məhsulu)

Bakıya gələndə çox güclü olduğuna dair iki biznes ideyam var idi. Xaricdə olan biznes ideyasın bakıya köçürtmək idi, amma biznesi lokal bazara uyğunlaşdırmağa çalışırdım.


M10 haqda eşitmişdim, amma yoxlamamışdım. Yüklədim və Gördüm ki, mənim biznes ideyamı qismən icra eləyiblər. Açığı, birinci biznes solution təqdim etməyi düşündüm, dedim baxmazlar baxsalar da fikri oğurlayarlar, qalsın.

Oturub m10-un bazara gətirdiyi həllinə və təkliflərinə baxdım, çox potensialı olan proqram olduğu qənaətinə gəldim.

Uzun sözün qısası, növbəti addımda bazarda nə qədər uğurlu olduğunu bilmək üşün ayrılmış büdcəyə, turnoverinə, hazırkı xərclərinə baxdım. Çox təəccübləndim. Layihə fail edib. -*

Milyon manatdan çox xərc çəkilib və bunun üçün keçirilən hackathon xərclərini kənar tuturam.

Bu biznes ideyasını mən icra etsəydim, hələ daha bir çox şeyi edə bilməyəcəkdim, məsələn:
(bax: sima)


Uğursuz olsa da, məncə, çox yaxşı olan bir startup.