
Həyatımız boyu "fərqli", "xüsusi", "özəl" saydığımız varlığımızı (mənlik, eqo) təhdid edən "yox olma" qorxusu. Kainat üçün heç bir önəmimiz yoxdur, təbiət (canlılıq) üçün isə təkamülə yarayacaq genetik materialıq sadəcə.
Son yazılanlar
sözlük yazarlarının uşaql
intihar edəcək adama məslə
Həyatımız boyu "fərqli", "xüsusi", "özəl" saydığımız varlığımızı (mənlik, eqo) təhdid edən "yox olma" qorxusu. Kainat üçün heç bir önəmimiz yoxdur, təbiət (canlılıq) üçün isə təkamülə yarayacaq genetik materialıq sadəcə.
100 (uzağı 200) ildən sonra heç kimin səni xatırlamayacaq olması.
"Adını xatırlayan sonuncu insan da öldükdə, heç var olmamış olacaqsan" (c)
"Məni məndən soruşma, məndə deyiləm,
Bir mən vardır məndə, məndən içəri"
Dünyada yalan deyə bir şeyin olmadığı, insanların içlərindən keçirdikləri hər sözü, hər fikri apaçıq, olduğu kimi söylədiyi mövzusunda çəkilmiş film (2009). Və bir gün insanlardan birinin ilk dəfə yalanı icad etməsi ilə hər şey dəyişir.
izləməyə dəyər
(bax: the man from earth)
(bax: the truman show)
Mövzusu ölümdən sonrakı həyat olan film
Filmdə ölümdən sonra həyatın varlığı sübut edilir. Filmə adını verən bu böyük kəşfi edən şəxs, o həyatın varlığını sübut etməklə yanaşı, o həyatın nəyə bənzədiyini, ölənlərin hara getdiyini izah etməyə çalışıb. Filmdə əsas mövzu paralel həyata keçdiyimiz zaman, təcrübələrimiz və şüurumuzun da bizimlə birlikdə qalıb qalmadığıdı.
Filmdə ölüm anından sonra insanlar böyük peşmanlıq keçirir və şanslarını itirdiyi nöqtəyə geri qayıdaraq başqa bir şans əldə edirlər, ancaq başqa bir məkanda.
Məsələn bir şəxs atasını xəstəxanada ziyarət etmədiyi üçün, peşmanlıq hiss etdiyinə görə atasını ziyarətə getdiyi nöqtədən təkrar yenidən yaşamağa başlayır. Başqa biri həyatına intihar edən həyat yoldaşını, intihardan geri qaytardığı nöqtədən başlayır, yəni real həyatda bu nöqtəni qaçırdığına görə yoldaşını itirmişdi. Hər ölümdən sonra yeni bir həyat, əvvəlki həyatda qəbul edilən ən səhv qərar kimi düşünülən nöqtədən başlayır və bu an heç bir zaman xatırlanmır.
Filmə diqqətlə baxsaq görərik ki, şərq fəlsəfəsi də bunları müdafiə edir, yəni cənnət həyatın içində ən xoşbəxt bir yer olduğu kimi təsvir edilir və ən yaxşı hiss etdiyimiz anın həmişə yaşandığı kimi təsvir edilir.
Cəhənnəmdə bir yerdir. Özünüzü həyatdan soyutduğunuz ən sıxıntılı anların peşmanlığını, əzabını yaşadığınız bir yer. Film, cənnət və ya cəhənnəm konsepsiyasiyası olmadan, həmişə eyni həyatda kritik nöqtədən yenidən başlamaq və hər bir ölümdə peşmanlıq üçün bir şans əldə etmək üzərinə hazırlanıb.
Filmdə çox vacib nüanslara toxunulur. Məsələn ölümdən sonrakı həyatın elmi olaraq sübut edilməsiylə və bunun ictimaiyyətə açıqlanmasından sonra intiharların artması kimi. Hər kəs öz narazı həyatından xilas olmağa başlayır və mümkün qədər tez o dünyaya getmək üçün özlərini öldürürlər.
Əlində bir iş görərkən və telefon uzaqda olarkən Youtube'da mahnıya qulaq asdığın yerdə reklam gəlməsi. Ya sıxıla-sıxıla reklamın bitməyini gözləməlisən, ya da işini atıb telefonun yanına gedib reklamı söndürməlisən
"Sahib olmadıqlarımıza çatmaq üçün çapalayarkən sahib olduqlarımızı unutduğumuz üçün xoşbəxt deyilik".
(bax: william shakespeare )
hörmət sözünün işləndiyi mənadan asılı olaraq dəyişkənlik göstərən peşələr. əgər söhbət dırnaqarası "hörmət"dən gedirsə, polislər, hakimlər, məmurlar və s.
(bax: rüşvət )
P.S. "Ən hörmətli peşə" yoxdur, "ən hörmətli insan" var. Əksəriyyət həkimlik yazıb, amma halbuki dövr dəyişib artıq. Elə müəllim(ə)lər var ki, hörməti bəzi həkimlərinkindən çoxdur, məsələn. Heç uzağa getməyək, adicə bir-iki klip çəkdirən, özünə "sponsor" tapıb youtube'da, instagram'da tanınan "müğənni"lər 6 il universitet, 4-5 il də rezidentura oxuyan həkimlərdən daha çox populyardır bu dəqiqə, "hörməti" də öz yerində. O qədər savadsız həkimlər var ki, özünü reklam edib, televiziyada verilişlərə çıxıb tanınır, 3-4 ay Türkiyədə praktika keçməklə özünü türkiyədə təhsil almış, "uzman" kimi təqdim edir; meydan sulayır, avam millət də inanıb gedir. Bəzi savadlı həkimlər isə sırf özünü reklam etmir deyə qalır qıraqda. Yəni, məsələ peşədə deyil, dildə, "fərasət"də, "qabiliyyət"dədir. Bizim millət qarşısındakını əzən, qəddar adama hörmət edir, tabe olur, insaflı, vicdanlı adama isə "lox" gözü ilə baxır. Ya əzib hörmətli olacaqsan, ya da əzilib hörmətsiz. Bu qədər
"Bax, molla nə öyrədir öyrətsin, dünyada sadəcə bir günah var, bircə dənə. Bu da oğurluqdur. Bütün başqa günahlar oğurluğun müxtəlif formalarıdır.
Sən adam öldürəndə, onun həyatını oğurlayırsan. Arvadının ərli, uşaqlarının isə atalı yaşamaq haqqını oğurlayırsan. Yalan deyəndə başqasının həqiqət haqqını oğurlayırsan. Kələk gələndə, başqasının ədalət haqqını oğurlayırsan".
Xalid Hüseyni – "Çərpələng uçuran"
(bax: khaled hosseini )
"Kaş ilk yanlış seçim etdiyimiz günə geri dönə bilsəydik. Kaş bu həyatı bir daha yaşamaq fürsətimiz olsaydı... Bunun kimi bir çox "kaş"ları həmişə təəssüflə beynimdən keçirmişəm. Ancaq bu gün burada bir məqamı dərk etdim: o günə min dəfə geri dönsəydik, yenə də ilk dəfə etdiyimiz seçimi təkrarlayardıq. Bu həyatı min dəfə yaşamaq fürsətimiz olsaydı, yenə də hamısı birinci həyatın təkrarı olardı..."
(c) Rövşən Abdullaoğlu – "Abaddon"
(bax: rövşən abdullaoğlu )
Biləyini kəsərək intihar etmək istəyənlər üçün maarifləndirici, informativ şəkil aksjkdkdk. Göründüyü kimi, əgər eninə kəssəniz, qolunuzu şikəst edib xəstəxanaya düşəcəksiz. Əgər uzununa kəssəniz, məqsədinizə çatıb morqa düşəcəksiniz.
Ürəyimdə o qədər yığılıb ki qəm,
Onu bir sevincə sata bilmirəm.
Dalınca o qədər qaçmışam ki mən
Qayıdıb özümə çata bilmirəm.
Gül ki, ey qönçə dodaqlım, ki, baxıb mən də gülüm;
Tanrı bir başqa gözəllik yaradıb səndə, gülüm;
Seyri-gülşəndə çıxıb seyr eləsən naz ilə sən;
Baş əyər fəxr ilə güllər sənə gülşəndə, gülüm.
(bax: vüqar biləcəri )
Sənin min bir əziyyətlə, dişinlə-dırnağınla əldə etdiyin şeyi hansısa varlı balasının çox asanlıqla əldə etməsi, hətta səni ötüb keçməsi. Sənin aça bilmədiyin qapıları başqa birisinin pulla, yaxud day-dayla açması. Sadəcə bəxti gətirib imkanlı ailədə doğulub deyə bəzilərinin səndən hər zaman 2-0 öndə olması (1-0 da yox). Sənin 10 il sonra xəyalını qurduğun həyatı başqalarının hal-hazırda yaşaması.
(baxma: ədalətinə soxum, dünya )
pulu nəğd deyil, kart vasitəsilə ödəyəndə sanki pulun çıxmırmış kimi hiss etmək
Daimi müalicəsi olmayan, həyat keyfiyyətini olduqca aşağı salan xroniki bir xəstəlik. Başlıca səbəbi gözləri uzun müddət eyni nöqtəyə zilləyib durmaq və nəticədə daha az göz qırpmaqdır. Kompüter və ya telefonda saatlarla oyun oynamaq, kinoya baxmaq, nələrsə oxumaq (pdf kitablar, uzun-uzun məqalələr) və s. bunun bariz nümunəsidir. Tez-tez göz qırpmaq, göz "exercise"ları eləmək, gözə isti kompres qoymaq, ən yaxşı halda isə göz damcılarından istifadə etmək bir müddətliyə narahatlığı aradan qaldırsa da, bir dəfəlik müalicə edə bilmir. Kompüter və telefona bir az baxan kimi yenidən quruluq hissi yaranmağa başlayır. Bir ömür boyu göz damcısından asılı qalırsan. Beləcə, bir növ həyatınızın "paz"ına çevrilir. Bundan başqa, "fotofobiya" deyilən işıq həssaslığına da səbəb olur, işığa baxan kimi və ya çox işıqlı ortamlarda olarkən gözləriniz qıcıqlanmağa başlayır. Odur ki, vaxtında gözlərinizin qədrini bilin: kompüter və telefona mümkün qədər az baxın, əgər uzun müddət baxmalı olacaqsızsa, arada (məsələn 30 dəqiqədən bir) fasilələr verin, gözlərinizi tez-tez qırpın, mütləq və mütləq "blue light filter"i aktiv edin (müasir telefonların əksəriyyətində var, əgər yoxdursa da Play Store-dan yükləyə bilərsiz).
Qeyd: Ölkəmizdə olmasa da, amma xaricdə, deyəsən, lazer üsulu ilə müalicə etmək olur bir dəfəlik. Google-da "Göz kuruluğu lazer tedavisi", "iRPL treatment" yazaraq maraqlana bilərsiz.
Özümdən əvvəlki bütün entry'lərə qatılıram, eynən öz fikirlərimi oxudum burda. Amma yenə də, öz tərzimdə bir entry də mən yazım istədim: Bəli, zaman-zaman başımıza gələn bəzi hadisələr, düşdüyümüz iyrənc situasiyalar bizi bu ölkəyə nifrət etdirsə də, hər şeyə tüpürüb ölkədən getməyi bütün problemlərin yeganə və həqiqi həlli kimi görsək də, bir şeyi gözdən qaçırırıq həmişə: hara gediriksə gedək, özümüzü də özümüzlə aparırıq. Ölkədən qaça bilərik, amma özümüzdən əsla. Burda sual olunmalı məsələ odur ki, həqiqətənmi bütün problemlərimiz sırf bu cəmiyyətlə, bu ölkə ilə bağlıdır? Bəlkə, sadəcə, zəifik, xoşbəxt olmağı bacarmırıq. Əminikmi ki, gedəcəyimiz ölkədə axtardığımız həyatı tapa biləcəyik? Hansısa yazıçının bir sözü var e: "Sahib olmadıqlarımıza çatmaq üçün çapalayarkən sahib olduqlarımızı unutduğumuz üçün xoşbəxt deyilik". Yəni, adətən, biz öz ölkəmizdə ancaq mənfilərə, xarici ölkədə isə ancaq müsbətlərə fokuslanırıq. Halbu ki dünyada ideal bir yer, millət, ölkə yoxdur. Hər ölkənin, cəmiyyətin özünəməxsus yaxşı və pis cəhətləri var. Özüm bir tibb tələbəsi olaraq Almaniyaya getməyi qarşıma məqsəd qoymuşam, elə indi də alman dilini öyrənməklə məşğulam, amma tərəddüdlüyəm. Gedəcəyim yerdə də məni yeni sıxıntıların gözlədiyini yaxşı bilirəm: ailəndən uzaqda, soyuqqanlı və bir az da sərt insanların (almanların) arasında olmaq, öyrəşmədiyim ağız dadı (fərqli mətbəx), öyrəşmədiyim hava durumu (bir az soyuq, tutqun, buludlu səma, tez-tez yağan yağışlar və s.), ömür boyu kirayədə yaşamaq, özünə ev almağın demək olar ki mümkünsüzlüyü (ev qiymətləri çox bahadır), yeri gələndə irqçiliklə üzləşmək (çox olmasa da, olur) və ən əsası isə o ölkəyə aid olmadığını bilmək, hər addımda hiss eləmək, qonaq kimi yaşamaq. Yəni, bir ölkəyə turist kimi gedib gəzmək başqa şeydir, gedib orda yaşamaq, ömrünü orda keçirmək tamam başqa. Avropa haqqında belə bir cümlə çıxmışdı qarşıma: Avropa avropalılara gözəldir (yəni, qıraqdan gələnlərə yox, yerli əhaliyə). Əlbəttə, deyə bilərsiniz ki, "bütün bunlar burdakı problemlərin yanında heç nədir, yavaş-yavaş öyrəşmək olar", amma yaşamadan bilmək olmaz. Düşünürəm ki, pulun varsa, imkanın yaxşıdırsa, elə ən yaxşı yer Azərbaycandır (hazırkı zaman və yaxın gələcək üçün). Amma bunun da bir sonu var, təbii. 2040-2050-ci illərə qədər ölkə heç yaşanmayacaq hala gələcək, məncə (tezliklə, neft əsrinin bitib hər şeyin elektriklə işləyəcəyini, lakin elmin və texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi dünyada Azərbaycanın gələcəyə heç bir yatırım, sərmayə qoymadığını nəzərə alsaq)
Uzun sözün qısası, Azərbaycanı tərk etməyin əleyhinə deyiləm, sadəcə bu barədə qərar verərkən realist düşünmək, obyektiv yanaşmaq gərəkdiyini vurğulamaq istəyirəm. Azərbaycanı tərk etmək ən son variant, son çıxış yolu olmalıdır, artıq hər şeydən əlin üzülübsə, qalıb nələrsə eləməyin, nələrisə düzəltməyin, özünü xoşbəxt etməyin heç cür mümkün deyilsə, bu təqdirdə xaricə köçmək barədə düşünmək olar.
"Apatiya" (laqeydlik) və "teizm" (din) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş ifadə.
Son bəyənilənlər