bugün məsləhət təsadüfi
sözaltı sözlük
postlar Yoxlama mesaj

abadyerinbülbülüxarabanınbayquşu


214   21   0   0


blok başlıqlarını gizlət

Notice: Undefined variable: thisuser in /var/www/soz6/profilson.php on line 166
dejavu

Fransız dilindən tərcümədə "artıq görülmüş" mənasını verən, təxminlərə görə insanların minimum 30%-nin yaşadığı, qavrayış pozuntusu sayılmayan, şüur və hafizə arasındakı "qısaqapanmadan" yaranan bir vəziyyət...dir mi görəsən? Və ya hafizə yanılması? Dəqiq bilinmir. Ona görə də sizə bu entridə "baxın dejavu bu səbəbdən yaranır və filan araşdırmada sübut olunub" tərzində məlumatlar verməyəcəyəm. Çünki hələ səbəbi bilinmir. Qarışıq və mürəkkəb bir hadisə kimi görünür. Ancaq göründüyündən belə daha mürəkkəbdir. Heç yaşamayanlar üçün bir nümunə ilə açıqlayım: Evinizdə bir otaqdan başqa otağa keçirsiniz və qapı döyülür. Anidən beyin "Eynisi yaşanmışdı. Eyni məqsədlə bu otağa keçmişdim və eyni anda da qapı döyülmüşdü" deyə düşünür. Təəccüb hissi yaradır mı? Yaradır. Amma ən əsası bu hissin saxta və aldadıcı olduğunu da beyin qısa müddətdə qəbul edir. Bəs etmirsə? O zaman şəxsin reallıqdan qopduğunu, yəni psixotik və ya dissosiativ bir atak keçirdiyini deyə bilərik. Yəni bu vəziyyət nə dissosiasiya (depersonalizasiya/derealizasiya) kimi qavrayış pozuntusudur, nə də psixotik bir atak kimi sizi reallıqdan qoparır. Anlıq bir hisdir. Sadəcə çox qısa bir anlıq "O neydi gız" reaksiyasıyla həyatınıza qaldığınız yerdən davam edirsiniz. Haqqında çox araşdırma aparılmış deyil. Buna görə də əlimizdə sadəcə olaraq təxminlər və hipotezlər var. ilk dəfə bu təcrübənin 6-10 yaş aralığında yaşana bildiyi düşünülür. 15-25 yaş aralığındakı şəxslər daha çox yaşayır bunu. Amma yaş artdıqca azalır hətta heç yaşanmır.
Əgər siz də mənim kimi dejavuya elmi açıqlaması olan bir mövhum kimi yanaşırsınızsa, bunun cinlə, şeytanla, öncəki həyatla əlaqəli olduğunu düşünmürsünüzsə əlimizdə az, amma məntiqli açıqlamalar var.
Beynimiz sağ və sol yarımkürələrdən ibarətdir və bu iki böyük hissə corpus callosum adlı bir körpüylə bir-birinə bağlanır. Yəni bu iki hissə ayrıymış kimi görünsə də birlikdə fəaliyyət göstərir. Beyin yeni informasiya qəbul edərkən informasiya əvvəlcə sol yarımkürəyə ötürülür və dərhal emal olunur, yəni qavranılmağa çalışılır. Sol yarımkürə hafizə prosseslərində önəmli rol oynayan hippokampusa siqnal göndərir "Hələ bax gör belə bir bilgi görmüşdün mü?" deyə. Hippokampus axtarır, araşdırır baxır görür ki belə bir informasiyayla rastlaşmayıb (hələ ki deja vu hiss etmirik, səbrli olun). Hippokampus "Yox, tanımadım" desə də sol yarımkürə tam olaraq bu qədim və bəsit orqana güvənmir. Dərhal bu məlumatı corpus callosum adlı körpüdən sağ yarımkürəyə ötürür. Sağ yarımkürə işləri sol yarımkürə kimi ciddiyə alan bir yer deyil. Sol yarımkürə ciddidir, məntiqlidir, ən xırda detala belə dərin mənalar verməyə çalışan bir yerdir. Sağ yarımkürə isə daha "ponçik" yarımkürədir. Böyük rəsmi görməyə çalışır, emosionaldır. Korpus callosum deyilən körpü də işini ən sürətli şəkildə yerinə yetirsə də bəzən millisaniyəlik də olsa gecikmələr yaşanır. Nəhayət, iki yarımkürə də yeni gələn informasiyanı analiz etdi. Sol dedi ki "Bu işdə nəsə bir şey var. Elə bil görmüşəm amma nə vaxt harda görmüşəm bilmirəm. Əlimdə sübut yoxdur deyə, görmüşəm də deyə bilmirəm" Ponçik və emosional sağ yarımkürə isə deyir "Yoxe mütləq ki mən bunu görmüşəm. Bu an daha əvvəl yaşanıb". Yəni qısacası iki yarımkürə arasında kiçik gərginlik yaşanır. Amma hələ də dejavu hissini yaşamırıq. Bəs son sözü deyib bizə bu hissi yaşatdıran kim olur? Məntiqli qərar verdiyimiz, uzunmüddətli hafizəmizin yaranmasında rolu olan, beynin baş naziri prefrontal korteks. Yəni beynin ön hissəsi. Bu hissə iki yarımkürənin didişdiyini görür. Onlardan gələn ortaq bilgini analiz edir amma o da qərarsız qalır: Görəsən belə bir şey əvvəl yaşanıb yoxsa yox? Baxın tam da bu an biz dejavunu yaşamış oluruq.
Sağ və sol yarımkürə arasındaki didişmədən əlavə olaraq bəzi tədqiqatçılar bunu daha çox hafizə mərkəzləri ilə əlaqələndirir. (baxma: təkrar biliyin anasıdır/-388399) Bu entrimdə "consolidation" yəni məlumatın uzunmüddətli hafizəyə həkk olunması prossesini açıqlamışam. Entriyə baxsanız hafizə-dejavu arasındakı əlaqəni daha yaxşı qavrayarsınız.
Bəs "deja vu" bir xəstəlik əlaməti ola bilər mi?
Entrinin əvvəlində bu halın psixozdan və dissosiasiyadan fərqli olduğunu qeyd etdim. ikisi də deyil. Buna əminik. Hər kəs yaşaya bilər. Ayda bir, bir neçə ayda bir dəfə, bu normaldır. Bəs çox tez-tez yaşanarsa? Artıq insanı bezdirəcək qədər çox yaşanarsa? Dejavu uzun çəkərsə, sonrasında baş gicəllənmə, şüur dəyişikliyi yaşanarsa? Bəli, onda demək olar ki bu nevroloji və ya psixoloji bir pozuntunun xəbərçisidir. Pataloji dejavu aşağıdakı xəstəliklərlə əlaqəli ola bilər:
1. epilepsiya. Xüsusilə prefrontal lob epilepsiyasında epileptik tutmadan əvvəl yaşanılan "aura" halında uzun çəkən dejavu görülür. Aura bitdikdən sonra isə epileptik tutma başlanır. Bu nevroloji bir xəstəlikdir. Yəni burada dejavu epilepsiya xəstəliyinin xəbərçisidir.
2. miqren. Epilepsiya kimi miqren də adətən "auralı" xəstəlikdir. Yəni atak başlamazdan əvvəl bu tərzdə "gəlirəm, hazır ol" deyir. Miqrenli xəstələrdə beyin qabığında elektrik artımı baş verir, sonra dərhal bu aktivlik sönür. Burada yaşanılan dejavunun da bununla əlaqəli ola biləcəyi güman olunur. Epilepsiya kimi bu da nevroloji bir problemdir.
3. neyrodegenerativ xəstəliklər- alzheimer, dimensiya, parkinson və s.
Əvvəl də qeyd etdiyim kimi dejavu hafizə prossesləriylə yəni hafizənin yaranmasında, məlumatların depolanıb üzə çıxarılmasında iştirak edən beyin hissələriylə əlaqəlidir. Neyrodegeneratif xəstəliklərin də hamısında beynin bu qisimləri zərər görür. Ya əriyir (atrofiya) ya aktivliyi azalır və s. Bu xəstəliklər səbəbilə adı çəkilən hissələrdə anormal elektrik axımları və digər fəaliyyətlər baş verir.
4. beyin şişləri
Neyrodegeneratif xəstəliklərdə olduğu kimi beyin şişləri də beynin bəzi hissələrinin disfunksiyasına səbəb olur. Buna görə də bu xəstələr tez-tez, uzun müddət çəkən dejavu yaşaya bilirlər.
5. psixiatrik xəstəliklər
Dejavu və psixoloji xəstəliklər arasında birbaşa əlaqə yoxdur. Amma xronikiləşmiş, çox güclü stress, o cümlədən təşviş pozuntularından əziyyət çəkən şəxslərdə dejavu daha tez-tez görülə bilər. Amma dejavunun tez-tez yaşanması bu xəstələri qorxutmasın. Çünki burada yaşanılan dejavu adını çəkdiyim xəstəliklərin ağırlaşacağını və ya irəlilədiyini göstərməz. Ürəyiniz rahat olsun.
dərman preparatları
Dopamin-serotonin kimi neyrotransmitterlərlə "oynayan" dərmanlar istifadə edirsinizsə dejavu yaşamağınız heç təəccüblü hal deyil. Dejavu haqqında araşdırmalar aparan tədqiqatçılar bu vasitələrin istifadəsi ilə dejavunun daha tez-tez, daha uzunmüddətli olduğunu müşahidə etmiş, dərmanlar kəsildikdə dejavu da aradan qalxmışdır.

ev

Mən abad bir yerin bülbülü olaraq böyümək istəyərkən məni xarabalığı altında ətrafa uğursuzluq yayan bayquş olaraq böyüdən məkan-insanlar.. hər nə zibilsə. Ən azından bir xarabam var və bayquş kimliyimdən də narazı deyiləm.

evlilik

Tanrı hamını arzusuna çatdırsın.
Bu xoş günümdə yanımda olmayanların da allah bəlasını verməsin. Özləri bəlanı axtarıb tapsınlar.

zamanla geridə qaldığı üçün sevinilən şeylər

Üstündə nazpərinin və ya sibel canın şəklinin olduğu, qonaq gedilən evə aparılan karopka şokoladlar. Bir dəfə də olsun bizə gələn karopka açılmazdı. Servantın üstünə qoyulardı, işdi əgər biz qonaq gedəsi olsaq o şokoladı başqasının evinə aparardıq. Bir dəfə xalamın apardığı "eksperimentlə" şok bir gerçəyi öyrənmiş olduq. Xalam karopkanın kənarına qırmızı qələmlə işarə qoydu. Sonra həmin karopka yenə qonaq gedilən evə aparıldı. Üstündən çox uzun bir müddət keçdi və dağlar aşıb dərələr keçən o karopka yenə bizə qayıtdı. Məlum məsələdir ki o karopka artıq şokolad karopkası deyil radioaktiv bir silah olmuşdu. Buna baxmayaraq yenə servantın üstünə qoyuldu və qonaq gedəcəyi yeri gözlədi...

əsəb pozan şeylər

1. Ailə ilə yaşamaq. Otağında sakitcə musiqi dinləyərkən qapının "daranq" deyə açılmadığı vaxt olmur. Daha da pisi əgər evə uşaqlı qonaq gəlibsə uşaq amazon qəbiləsi üzvü kimi qaça-qaça basır özünü otağa. 2 dəqiqənin içərisində gül kimi otağı camış oynaqlamış yonca zəmisinə döndərib gedirlər.
2. "Açkini ver baxım hələ". Gözüm kimi qoruduğum, bir ləkə belə üzərində saxlamadığım eynəyimi taxıb mındar günə qoyurlar. indi gəl kor gözünlə çirkin arasından dünya işığını gör.
3. "Niyə sevgilin yoxdur" və "Nə vaxt evlənirsən" sualı. Götürəsən lapatkanın sapını soxasan xırtdəyinə. Bəlkə geyəm? Bəlkə aseksualam? Bəlkə sizin qədər insan sevmirəm? Sənə nə aq.
4. "Əsgər gedərsən kişi olarsan". Bunu deyənlər də kimlər olur: bir vaxtlar sovetin sərhədlərini qoruyub (güya qoruyub əslində 2 il ərzində sadəcə kartof soyub) deyə özünü ultra kişi zənn edənlər. Ayıb da olmasın, ay dayı siz rusların götünü qorumusunuz. Vətəni yox.
5. Avtobusda, metroda yaşından və cinsiyyətindən asılı olmayaraq heç kəsə yer verməməyimi tənqid edən məni "panyatkasız" elan edən qaqulyalar və qohumlar. Qadınsansa daşıdığın xx xromosomuna görə məndən ekstra hörmət gözləyirsənsə qulağının ardını görərsən. Hamiləsən və ya qucağında uşaq var? Uşaq ki məndən deyil? Qocasan, xəstəsən. Allah şəfanı versin. Mənim xəstə olmadığımı hardan bilirsən?
(baxma: moralim bozıxtır baa dokanmayın)

ölüm qorxusu

Bu meymunlar cəhənnəmindən tək qurtuluşumuz olan ölümdən kim niyə qorxar ki? Əcəliylə ölmüş, intihar etmiş insanları qısqanıram. Heç nə düşünmürsən, hiss etmirsən. Beyninin içindəki cəhənnəmdə yanmırsan. Sadəcə bir cəsədsən. Xəyal etməsi belə insanı rahatlaşdırır. Hər gün oyanıb özünü üstün, ağıllı, gözəl, yaraşıqlı hesab edən canlıların üzünü bir də görmürsən. Onlar özlərinin iki qametin birləşməsiylə təsadüfən əmələ gəldiyini, gözəlliklərinin sadəcə 2 kiloqramlıq bir orqandan asılı olduğunu bilmirlər. Bilsələr də görməzdən gəlirlər. intihar edənlərin arxasıyca "zəif, iradəsiz" kimi etiketlər yapışdırırlar. Haqlıdırlar mı? Məncə Yox. Bizim kimi canlılar bu dünyada sürünərkən onlar heçliyə qarışmış olurlar. Həmin insanlar dünyaya gəlməyi seçməmişdi hamı kimi. Amma bu dünyadan getməyi seçə biliblər. Bu ən təbii haqlarıdır. "intihar çıxış yolu deyil" deyən meymun törəmələri nə qədər boş danışdıqlarının fərqində deyillər. Bəlkə də bir çox vəziyyətdən çıxışın yolu intihar deyil. Amma həmin insanların üzünə intihardan başqa bütün qapıları bağlayanlar da çox vaxt "intihar çıxış yolu deyil" deyən primatlar olur. Mənə görə "ölüm" insanları qorxutmalı deyil cəsarətləndirməlidir. Çünki bir çıxış yoludur. Əgər özün o çıxış yolundan çıxmaq istəsən ölüm əlinin altındadır. Mübarizə aparmağı seçsən belə sənin qaçınılmaz sonundur. Başqa yolları "başqaları" bağlasa da o qapı həmişə açıq qalır.

belə belə işlər

Kimlər tərəfindən maliyyələşdirildiyi balqabaq kimi ortada olan youtube səhifəsi. Həmin güclər youtube platformasında da beyin yumağa davam edirlər. Televiziyada AzTv, youtube-da bu və bunun əmioğlusu CVN TV.

məşhəd

"Holy Spider" və ya original adıyla "Ankabut-e Moghaddas" filmi sayəsində qaranlıq tərəflərinin də olduğunu öyrənərək şoka girdiyim şəhər. Dini dəyərləri olan şəhər olaraq bilinsə də dini turizmlə paralel seks turizminin türklərin deyimi ilə "çatır-çatır" işlədiyi şəhərdir Məşhəd. Bəli bu yanlış anlaşılma deyil. Seks turizmi iqtisadiyyata təsir edəcək qədər güclü iş görür. Xüsusilə iranın başqa şəhərlərindən və hətta iraqdan, Pakistandan gələn turistlər "siğə" adı altında və ya siğə belə olmadan öz təlabatlarını ödəyirlər. Şəhərin polisləri bunu adətən görməzdən gəlirlər. "Holy Spider" filminə ilham olan "hörümçək" ləqəbli seriyalı qatil Saeed Hanaei Məşhədin dini dəyəri olmasını səbəb göstərərək ard-arda 16 fahişəni baş örtüləriylə boğaraq öldürür. Özünü müdafiə edərkən də dövlətin bu vəziyyətə göz yumduğunu, bu iyrəncliyin Məşhəd kimi bir şəhərə yaraşmadığını bildirir. Dindarlar tərəfindən nə qədər dəstək görsə də Saeed Hanaei 2002-ci ildə asılaraq edam edilir. Məşhəd isə hələ də həm dini turizm şəhəri, həm də seks turizmi şəhəri olaraq qalır.

ayətullah xomeyni

Əgər iranda bir dəyişiklik olacaqsa son sözü deyən həmişə təbriz olur. Buna şübhə yox. Pəhləvilərin fars şovinistliyi etməsinə qarşı mı yoxsa şiəliyə qarşı olması mı Təbrizi qəzəbləndirdi o mübahisəlidir. Ancaq xomeyniyə ən böyük dəstək yenə bu türk əhalidən gəldi və pəhləvilər devrildi. Xomeyninin "fars da türk də müsəlmandır, bir-biriynən qardaşdır" deməsinə aldanan türk əhali hər halda xomeyninin türk olması səbəbilə fars şovinizminin bitəcəyinə ümid etdi. Amma vəziyyət necə deyərlər "şah idi şahbaz oldu". Fars şovinizmi dinlə qarışdı. Yeni "iranlı" kimliyi altında qeyri-fars etnik qruplar da farslaşdırılmağa başlandı. Xomeyni deyilən kaftarı başa gətirən demək olar ki türklər oldu. Bu kaftarı başa gətirən türklər, kaftarın özü etnik türk ama siyasəti qaraçı töküntüsü farslara qulluq edəcək şəkildə oldu. Burdan nə nəticə çıxarmaq lazımdır? Şəriətə ümid edən bax bu günün iran türkləri kimi sürünər. indi də həmin türklər öz tökdüklərini yığıb yığışdıra bilmirlər.

heç vaxt evlənməyəcəyini deyən insan

insanın yalnızlıq tələbatı deyilən bir şey var. Hansı ki Evli olanların heç bir vaxt ödəyə bilməyəcəkləri tələbat. Evli olmaq nə deməkdir? Xx və xy xromosomlu iki canlının bir evdə yaşaması, hətta eyni yataqda yatması, heç bir şəkildə bir-birini görməmə şanslarının olmaması. Çox qorxunc bir şey deyil mi? Heç yalnız qalmamaq, birinin səndən daim bir şey gözləməsi, sənin məsuliyyətinin artması. Bir də bu məhkumluğu zurna nağara ilə qeyd edirlər. Hələ bir səhv edib uşaq düzəltdinsə nanəni yedin. Həyatını onlara qurban verməlisən. Bu sənin istəyin deyil artıq borcun olur. Yük, yük üstünə yük. Məncə insan istədiyi vaxt yalnız qala bilməlidir. Evlilik deyilən şey isə bu sərhədləri dağıdır. Xx və xy xromosomlu birinə bağlı qalaraq illərini fədakarlıqlarla, ailədəki vəzifəni yerinə yetirməklə keçirirsən. Birdən ayıldın ki "Ay Allah bu nə pox idi mən yedim?" nə edəcəksən? Məhkəmələrdə sürünmək, ortalıqda qalmış vik vik eliyən primat balaları, aliment və s. Kimə lazımdı evlilik? Sadəcə "camaat" deyilən bir sürünün gözləntisi uğruna edilən bir şey. Lazımsız, mənasız. Məncə heç kəsin həyatında bir gün "dur vızqırd" deyərək həyatından qova bilməyəcəyi bir insan olmamalıdır.

manga

Daşlanmayacağamsa overrated hesab etdiyim, heç bəyənmədiyim türk pop-rock qrupu. Mahnılarının söz və bəstələrini elə qrupun öz üzvləri yazır. Bəstələri ortalama olsa da sözlər üçün eyni şeyləri demək olmaz məncə. Manga=Çox bəsit sözlər+gücənərək oxuyan vokal+bir müddət parlayıb sönən müvəqqəti hit mahnılar.

israilin fələstinli uşaqları öldürməsi

Uşaqların böyüyəndə ərəb olacağını nəzərə alsaq çox da şişirdiləcək bir hadisə deyil. Yəhudilər yaxşıdır mı? Yox. Amma ən azından 400 milyonluq ərəb dünyası qapaz altında qalmalıdır ki yeni terror qruplaşmaları yaranmasın.

13 iyun 2025 israilin iranı vurması

Şovinist farsların Aftafa imperiyası olan iranın bu hücuma necə qarşılıq verəcəyi bütün dünyanı lərzəyə salıb. Xiaomi ağamız "Bu hücum cavabsız qalmayacaq" demişdir. Dərhal sonra mancınıqlarla israilə plastik aftafa atılacağı bildirilmişdir. Xəbər rəsmidir.
Mənbə: kor bir bayquşun quyruğu

arzulanan ölüm şəkilləri

Deyilənlərə görə yaponiyada 110 yaşlarında bir dayının heç bir sağlamlıq problemi yoxmuş. Amma bir gün səhər yataqdan qalxanda yıxılır, başı şkafın küncünə dəyir və ölür.
(baxma: pox yoluna getmək)

mülki müdafiə

Universitetdə bir semestr canımızı alan ancaq bir poxa yaramayan "dərs". Başladığı gündən etibarən "mən filan qədər tələbə kəsmişəm" deyə göz qorxudan qoca lotuşkanın imtahana yaxın vaxtda bacısı nur gölünə yatdı. Biz də qəzasız bəlasız bu zibili yola verdik. Türklər demiş Allahın sopası yok belə vurar adamı.
Fənn lazımlı idi mi desəniz... Yəni bir-iki lazımlı şey var idi. Amma bir semestrə soxuşdurulacaq qədər də lazımlı deyildi.

vətən borcu

Olmayan borcdur. Niyə:
Burada doğulmağı seçməmişəm (doğulduğum günə daş düşəydi)
Vətən mənə heç nə vermədiyi üçün təbii olaraq borcum yoxdur.
insan doğulduğu yerə yox, dəyər gördüyü, insan yerinə qoyulduğu yerə borcludur.

/ 20 »
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1365


blok -   başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1372