azərbaycanda feminizm anlayışı

bütün digər cərəyanlar kimi oturuşmayıb, sistematik deyil, təşkilatlanma yoxdu, yaxın illərdə də olacağına imkan veriləcəyini düşünmürəm. lap feminist təşkilat olmur, nağaraçalanlar klubu olsun, hər cür birləşmə, məqsədli və planlı hərəkət edən qrup avtoritar hökumətlər üçün təhlükədi və ilk real iş cəhdində qarşısı alınmağa çalışılır. ölkədəki bütün digər kəsimlər hansı gündədisə, feministlər də o gündədi. məsələn 5 gündən bir hansısa xəstəyə görə pul, qan axtarılır, amma hələ də bunu təmin edə biləcək normal fond yaradılmayıb. niyə? çünki onu yaradacaq adamı səhəri gün tutacaqlar.
bütün bu səbəblərə görə özünü feminist hesab edən şəxslər hər hansı birliyə can atmır, fəaliyyətləri sosial şəbəkələrdə əsəbi paylaşımlarla məhdudlaşır, nəticədə tam olaraq nə istədikləri başqaları tərəfindən anlaşılmır və onlara qarşı aqressiya yaradır.
bu bunun rəsmi tərəfi. keçək məişət tərəfinə.
bir də bütün həyatı şeyi üzərindən qiymətləndirən qaqalar var ki, onlar feministləri əməllicə düşmən kimi görürlər, lağlağı obyektinə çevirməyə çalışırlar. məsələn o gün içlərindən daha çox ciddiyə alınası biri yazır ki dünənə qədər belə problemlər yox idi, özünüzdən hoqqa çıxarırsız, camaat çörək tapmır siz düşmüsüz ortaya qadın haqları zad. indi bir adam lazımdı belələrini oturda qabağına başa sala ki, ay qardaşım, əgər sənin niyyətin şitlik eləmək yox, həqiqətən də qadınların niyə belə davrandığı sualına cavab axtarmaqdısa, birinci ondan başlayım ki, azərbaycanda, söz6 demişkən, qadınların bütün haqları vəhşicəsinə pozulur. qadın ölənəcən döyüləndə, zorlananda da ailəsindən, polisdən kömək ala bilmir, zorla üzləşmiş qadın rəsmən ortada buraxılır. indi kişilər bunları yaşamamış ola bilər, axı qadınlar neynəsin ki, ömründə bircə dəfə də taksiyə minib evə sürücü tərəfindən kərkinilməmiş, əsəbləri oynamamış, qorxmamış gələ bilmir. və təbii olaraq, buna etiraz eləmək istəyi oyanır. yəni bunda yalnış nəsə yoxdu, camaat küçədə söyülməyə, lağ olunmağa, əllənməyə, zorlanmağa dözməyə məcbur deyil. ikincisi ona görə ki, sənin haqlarını xırda məsələ saydığın kəsim ölkənin 50%-idi. yəni sən bu xarabanın doğrudan da düzəlməsini (adam kimi çörək yeməyi, işləməyi və s.) istəyirsənsə bu 50%-i gözardı edə bilməzsən. ölkədə müxalifət qurumlarından başqa heç bir müstəqil təsisat işləmir, onların başına idarə olunanlar gətirilir və bütün müstəqil səsləri onların əliylə boğurlar. yəni hər dəfə təzə adamlar, o adamlar ki, böyük inamla gəlir, ölkənin inkişafı yolunda doğrudan da nəsə eləmək istəyir, tələyə düşürlər və müxalifət akulalarının yeminə çevrilirlər. 3-5 il yatandan sonra da qırağa çəkilib susurlar. deməli necə olmalıdı? bu ölkəni daha yaxşı hala gətirmək üçün təkcə müxalifət partiyalarına və qara camaata arxalanmaq axmaqlıqdı. ayrı-ayrı qrupların yaranmasını dəstəkləmək və buna sevinmək lazımdı. vallah heç kim sənin şeyini qoparmaq istəmir. feminist qadınların dərdi o deyil ki sən bir də qadın cinsindən kimsəylə yata bilməyəsən. əksinə istəyir ki hər şey bir az daha yaxşı olsun. qadınlar daha çox adam yerinə qoyulsun. sabah uşaqlar da, sabah kişilər də, qocalar da, xəstələr də, sosial durumu ağır olan ailələr də, uşaq evlərindəki uşaqlar da. sabah sən qızını məktəbə göndərməyə pul tapmasan, həmin feministlər onun oxumağına pul tapmaqda daha maraqlı olacaq məsələn. sabah sənin qızın da başqa qızların savadlı olmasına kömək edər. yəni inkişaf üçün bütün bu birliklər olmalıdı, əks halda təkcə hakimiyyətin dəyişməsi ilə heç nə həll olmur, bu şah gedir, o biri şah gəlir. və sən yenə də nəticə etibarilə çörək dərdi çəkməyə davam edəcəksən. bax məsələn bu sözlüyün özü də ölkəyə bir cür töhfədi. insanlara yazmağa, oxumağa, öyrənməyə bir platforma verilir. feminizm də onun kimi bir platformadı. bu məsələlərin hamısı bir-birinə çox bağlıdı, birini qırağa atmaqla digərini həll eləmək olmaz. hələ-hələ ölkənin günü-güzəranı və qadın haqları bir-birinə birbaşa bağlıdı.
çox qarışıq yazdım, bağışlayarsız day, hər şeyi bir dəfəyə izah eləməyə çalışdım. amma bir dəfənin söhbəti deyil bu. gərək bu haqda çox danışılsın, çox yazılsın.

xəyanət

haruki murakaminin "norveç meşəsi" kitabında sonra yaxın baş qəhrəman qız naoko ölür, dostu və sevgilisi onu xatırlamaqçün görüşəndə sevişirlər. oxuyanda müəllifin bunu çox "sakit", belə də olmalıymış kimi göstərməsi təkərə salmışdı. sonradan öyrəndim ki yaponların əksəri seks və sevgi anlayışlarını ayırır, kimisə sevəndə başqasıyla seks yaşamaqda heç bir qəbahət görmür.

mənə görə çox yalnış davranışdı. 3-cü tərəfin ciddi travmalar alma, hər kəsə və hər şeyə inamını itirmə, uzun müddət insanlara nifrət etmə, gələcəkdə başqalarını da incitməyə çalışma ehtimalı böyükdü. bunlar hələ içində sevgi olan münasibətlər üçündü. sevgi olmayanda ən azı axmaq yerinə qoyulduğunu bilmək özgüvənin aşağı düşməsinə və bir müddət sonra isə bunun norma kimi qəbul olunmasına apara bilər ki, istənilən vəziyyətdə bu tip hərəkətlərin fəsadlarını iki nəfərin çəkməyəcəyi dəqiqdi.

özünü başqalarının yerinə daha çox qoymaq lazımdı.

qəbizlik

10 ilə yaxın yediyimi-içdiyimi gözümdən gətirmiş, bəzən ümumiyyətlə yeməməyə məcbur etmiş funksiya pozğunluğu. istifadə edilən bütün dərmanlara bədən bir müddət sonra öyrəşdiyi üçün faydası azalır və qəbizlik davam edir, ona görə də adam canından bezir. ağlaşmanı buradaca kəsib sizə bir faydalı bir resept verim:

problemi köklü şəkildə həll etmək üçün: balqabaq, kök, göy alma və çuğunduru sokçəkəndən 1 stəkan miqdarında keçirib acqarına yeməkdən 30 dəqiqə qabaq içmək lazımdı. səhər-səhər edilməlidi, uzağı saat 10-da. çox şirin gəlirsə içinə limon da sıxmaq olar. ayda 10 gün icra olunmalıdı. mən dadına dözə bilmədiyim üçün çuğunduru əlavə etməmişdim, amma digərləri vacibdi, xüsusən balqabaqsız olmaz, əsas komponent odu. bu resept qarnı sadəcə yumşaltmayıb, bakteriyaları da təmizlədiyi üçün bir dönəm sonra qəbiz olmayacaqsız. həmçinin immuniteti də çox artırır. yaz ayları olduğu üçün indi edilməsi daha məsləhətlidi.

bu reseptin nəticəsində 10 il çəkən qəbizlikdən 1-2 aya həmişəlik qurtuldum. bir vaxt mən də bunu kimdənsə eşidib faydasını görmüşəm, adam balası kimi yaşamağa başlayıb kəşf eləyənin canına min dəfə dua eləmişəm. siz də xeyrini görüb mənə duaçı olun =)

talış

o zonanı tanıyan biri olaraq, talışların ümumi xüsusiyyətlərini yazıram:
1. mehriban, şən, üzüyola və kinsizdilər, dava-dalaşa qəti meylli deyillər.
2. çox çalışqan və canyandırandılar. tapşırılan işi ikiqat yaxşı təhvil verərlər.
3. təvazökardılar. heç bir işi görməyi alçalmaq kimi görmürlər. qabağınıza tarelka çırpan talış ofisiant görməzsiz məsələn. əksinə başınıza fırlanar.
4. xidmət sektorunda xüsusən uğurludurlar. qadınlarının yaxşı əl qabiliyyəti olur.
5. ən ciddi qüsurları - zarafatın, şənliyin və xidmətkarlığın dozasını tutdura bilmirlər. buna görə də tez-tez lağlağı obyektinə çevrilirlər. başqalarının alçaldılma kimi gördükləri şeylər talışların xətrinə dəymir.
5. azərbaycanlılar tərəfindən tez-tez səbəbsiz nifrətə məruz qalırlar -* xüsusən yeraz qarabağ və naxçıvan adamlarının talışları görən gözü yoxdu. bu bölgələrin və talışların dikburunluq = təvazökarlıq xüsusiyyətlərinin toqquşmasından irəli gəldiyini düşünürəm.