depressiya

"Nə olsa, xoşbəxt olaram? Məni nə xoşbəxt edər?" sualına verəcək cavab tapmama halıdır. (Axıra qədər oxumasan da, bundan əziyyət çəkən şəxs: sən tək deyilsən, biz səni başa düşürük)
Əvvəla, bilməyənlər üçün qeyd edim: depressiya adi kədərli əhval deyil, xəstəlikdir. Birdən-birə başlamır. Başlaması üçün hansısa bədbəxt hadisə (məs., yaxınını itirmək) vacib deyil (amma həlledici rol oynaya bilər). Özümüzü xoşbəxt hiss etməyimizə səbəb olan hormonları beyin ifraz etməyi dayandırır və nəticədə, depressiya başlayır. Niyə dayandırır-buna bir çox şey səbəb ola bilər. Məndə, bədənin (beyinin) qorunma üsulu idi. Bir növ coping mechanism. Gördü mən özümü problemlərdən uzaq tutmuram, məni heç o problemlərlə əlləşə bilməyəcək hala gətirdi ki, özümü yığışdırım. Yəni bilərək hormonları dayandırdı.
Məcbur qalmasam yerimdən/evdən çıxmırdım, özümə baxmırdım, çox az gülürdüm, az danışırdım, yaddaşım pis idi (və o dövrdə olan şeyləri indi də çoxluqla xatırlamıram), yox olmaq istəyirdim, gələcəklə bağlı bir planım və ya məqsədim, yaşama istəyim yox idi. Ölmək istəmirdim; yaşamamaq istəyirdim. Çox ağır idi mövcud olmaq.
imkanınız varsa, mütləq həkimə gedin. Yoxdursa, daima çox sevdiyiniz, sizə həqiqətən dəstək olan biri ilə vaxt keçirin. Təsəvvür edə bilməyəcəyiniz qədər kömək edir.
Bundan əziyyət çəkdiyini düşündüyünüz və ya bildiyiniz birinə dəstək olun. Gic gic məsləhətlər verməyin. "Çıx gəz, kefin düzəlsin", "idman elə", "düşünməməyə çalış" və s. Malsız siz? O adam özü də bilir bunları. Məsələ bütün bu şeyləri istəsən belə edə bilməməkdir. iflic olmuş insana "dur yeri dəə" demək kimi bir şeydi bu. Eləməyin. Sadəcə yanında olun.

ateist və dindarın dostluğu

iki tərəf də qarşısındakını fikrindən döndərməyi missiya kimi qəbul etməsə mümkün olan hadisədir. mənim bir dostum var, dindardır, amma mənim bütün fikir və arqumentlərimə səbrlə qulaq asan yeganə dindardır. sonunda heç nə deməyərək, sən də yəqin özünə görə haqlısan deyib. özü isə mənə dinin gözəlliklərindən yox, öz inancının formasından, inanmağın onu necə daha yaxşı etdiyindən danışıb təkcə və bu məndə heç qıcıq oyatmayıb (digər dindarlarda fərqli hiss edirəm). təbii ki bu söhbətə qayıtmırıq, məsələn o məni qurban, ramazan bayramlarında təbrik edir, amma allah sözündən istifadə etmir. məharətlə təbrik edir. deyir sən ən çox sevdiyim insanlardansan, mənə əziz gündə səni təbrik eləməsəm olmaz. sevirəm belə insanları.

maladaptive daydreaming

psixiki "xəstəlik"dir. tibbdə mental disorder (psixiki pozuntu deyək) deyil, bilinən bir müalicəsi yoxdur, sadəcə bəzi mütəxəssislərin fikrincə pozuntu sayılır.
maladaptive daydreaming-gün ərzində çox tez-tez, intensiv şəkildə xəyal qurmaqdır və bu xəyal qurma prosesi normal həyat prosesinə mane olacaq səviyyədədir. hətta qarşıdakı şəxslə dialoq zamanı onun dediyi hansısa söz xəstənin fikrini yayındıra və onu yenidən xəyal dünyasına apara bilər. "xəstə" öz obrazlarını yaradır, ssenarilər yazır, onların vasitəsilə başqa bir "həyat yaşayır". bilinən qədərilə (və ya bildiyim qədərilə), xəyal quran şəxs reallıqla xəyalı ayırd edə bilir, lakin xəyal qurmaqdan əl çəkə bilmir, hər fürsətdə xəyal dünyasına qayıdır. xəyal qurma prosesi çox bölünərsə və ya xəyallar arasında uzun fasilə yaranarsa, şəxsdə anormal (əsəbi) hallar baş verə bilər. fikirləri daima xəyallarında olduğundan, müəyyən üz mimikalarının tez-tez təkrarlandığını müşahidə edə bilərsiniz.
həkim tərəfindən diaqnoz qoyulmasının bir yolu yoxdur, bilinən bir müalicəsi də yoxdur. amma deyilənə görə ocd (başqa adları ilə, okb və ya sarışan hallar) kimi xəstəliklərdə istifadə edilən dərmanların xeyri ola bilər (o dərmanların heç ocd-yə xeyri yoxdu, qaldı ki belə).
mən də bir vaxtlar bu haldan əziyyət çəkmişəm, məncə. normal olmadığını dərk edirəm, amma "getsin o günlər, gəlməsin" deyə də bilmirəm. niyəsə özümü xoşbəxt hiss edirdim. daha doğrusu, hiss etdiklərimdə hər hansı bədbəxtlik görmürəm. sadəcə, hər fürsətdə xəyal qurma istəyi bir az əsəb pozan bir şey idi. axşamlar 2 saat tez yatırdım ki, xəyal qurmağa vaxtım olsun. və ya hamamda çox qalırdım, məktəbdəki tənəffüsdən də istifadə edirdim, hamıdan aralanıb xəyal qururdum. bəzən dərslərə qulaq asa bilmirdim. fikrimin dağılacağını bildiyim üçün əvvəlcədən çox diqqətlə özümü dərsə verməyə çalışırdım. işə yarayırdı, çünki dərsin özünə də xəyal kimi yanaşırdım, fokuslana bilirdim. yəqin ki ətrafımın həmişə qaynar olması səbəbindən mənə çox əziyyət verməyib və tədricən yox olub. obrazlarımın bəzilərinin adını unutmuşam, amma ssenarilərdəki ana xətt yadımdadır hələ də -*

atanın ağlaması

burdaca ürəyim getsin yıxılım, amma görməyim dediyim şey.
mən uşaq olanda elə bilirdim ancaq uşaqlar ağlayır. sonra bir dəfə o biri otaqdan anamın ağlamaq səsini eşitdim və dəhşətə gəldim. anamı ağladan nə idi, kim idi bilmirəm, amma dəhşət nifrət eləmişdim ona. atam isə heç ağlamazdı, çünki kişilər ağlamır. onun da bir dəfə ağlamsınan səsini eşitmişdim qaynanası ölüm ayağında olanda, amma elə bildim səhv salıram. ilk dəfə ailəvi bir məsələyə görə ağladı və mən buna səbəb olan çox sevdiyim insanı uzun müddət bağışlaya bilmədim. həm də əsəbiləşdim ki, belə zibil şeyin üstündə ağlaya bilirsən yəni? bir də babam öləndə ağlamışdı. amma çox dəhşətli bir şey idi. iki gündə beli büküldü, atasına çox bağlı idi. kimisə çağırmaq üçün həyətə çıxanda birdən gözümə dəydi, üzünü saqqal basmışdı deyə tanımadım bir an (normalda üzündə bir dənə də tük olmaz). ilahi, necə qoca imiş. həmişə kostyumda, gümrah, çevik, indi isə təkcə qoca bir kişi. bununla belə, məni görən kimi düzəldirdi özünü, qucaqlayıb öpürdü, yəni ki mən yaxşıyam, birdən ağlına başqa şey gələr. hətta yas evinə ilk girəndə anam az qala özündən gedirdi deyə qorxudan əlimdə əsmə başlayıb, mən bilməmişəm, atam görüb, əlimi tutdu ki, əlin niyə əsir, narahatsan? indicə otaqda hönkürürdü adam. ata olmaq belə bir şeydi yəqin. bunlardan savayı xatırlamıram, az qala onu öldürəcək qədər ağrı çəkib bir neçə dəfə, amma bir qram yaş gəlməyib gözündən. bizim gözümüzdə zəif görünməkdənsə asar özünü.