sovet ittifaqı
![]()
ironik də səslənsə, məncə uğursuzluğunun səbəbi də elə ideologiyasının ilk entridə vurğulanan saf və dürüst fərd və s. kimi ideallara əsaslanması olan totalitarizm örnəyi. nəzəriyyədə möhtəşəm, amma tətbiqə gələndə insana sahib olduğundan daha romantik obraz geydirdiyi üçün sınaqdan keçə bilməyən sistemə sahib idi sovet ittifaqı. reallıqla və insan təbiəti ilə örtüşmürdü. Atamın və bir çox orta nəslin nümayəndəsinin hələ də xoş təəssüratlarla xatırlaması da ideallarının saflığından, düşüncə olaraq aliliyindəndi fikrimcə. Bəli, sovet ittifaqı doğrudan da o saflıq və dürüstlük ideallarına əsaslanaraq yaradılmışdı və onu təbliğ və təmin etmək qayəsi idi, lakin insan xisləti bütün bunları distopik bir reallığa çevirmişdi. Nəticədə də mövcud olduğu illər ərzində o ideallar sadəcə sovet filmlərinin və çizgi filmlərinin reallığı ola bildi və elə olaraq da qalır. Ondan əlavə bir çox neqativ yanaşmaların kökündə duran idealları ilə ruhu hələ də ölkəmizdə və böyük ehtimal bir çox digər post sovet ölkələrində yaşayan quruluşdur.
Sistemin mənə görə ən yaxşı təsvirini milan kundera varlığın dözülməz yüngüllüyü əsərində verib. oxuyanda tam da demək istədiyimi ifadə edib deyə fikirləşmişdim. başlığı görüb yenidən oxumaq istədim o hissələrini. oxuyandan sonra da paylaşmaq istədim. kundera kommunizmin ideyalarını kitsch ilə eyniləşdirirdi, yəni varlığımızın kimi düşüncəyə görə utanc duyula biləcək tərəflərini görməzdən gəlmək, danmaq ideyası ilə. tərcümə etməyə və daha qısa ifadə etməyə səbrim çatmadı deye kitabdan hissə olaraq paylaşıram, burda dursun.
--sitat--
Kitsch is a German word born in the middle of the sentimental nineteenth century, and from German it entered all Western languages. Repeated use, however, has obliterated its original metaphysical meaning: kitsch is the absolute denial of shit, in both the literal and figurative sense of the word; kitsch excludes everything from its purview which is essentially unacceptable in human existence.
The brotherhood of man on earth will be possible only on a base of kitsch. And no one knows this better than politicians. Whenever a camera is in the offing, they immediately run to the nearest child, lift it in the air, kiss it on the cheek. Kitsch is the aesthetic ideal of all the politicians and all political parties and movements. Those of us who live in a society where various political tendencies exist side by side and competing influences cancel or limit one another can manage more or less to escape the kitsch inquisition: the individual can preserve his individuality; the artist can create unusual works. But whenever a single political movement corners power, we find ourselves in the realm of totalitarian kitsch.
When I say “totalitarian,” what I mean is that everything that infringes on kitsch must be banished for life: every display of individualism (because a deviation from the collective is a spit in the eye of the smiling brotherhood); every doubt (because anyone who starts doubting details will end by doubting life itself); all irony (because in the realm of kitsch everything must be taken quite seriously); and the mother who abandons her family or the man who prefers men to women, thereby calling into the question the holy decree “Be fruitful and multiply.”
And in fact, Soviet films, which flooded the cinemas of all Communist countries in that cruellest of times, were saturated with incredible innocence and chastity. The greatest conflict that could occur between two Russians was a lovers’ misunderstanding: he thought she no longer loved him; she thought he no longer loved her. But in the final scene they would fall into each other’s arms, tears of happiness trickling down their cheeks.
The current conventional interpretation of these films is this: that they showed the Communist ideal, whereas Communist reality was worse.
Sabina always rebelled against this interpretation. Whenever she imagined the world of Soviet kitsch becoming a reality, she felt a shiver run down her back. She would unhesitatingly prefer life in a real Communist regime with all its persecution and meat queues. Life in the real Communist world was still liveable. In the world of the Communist ideal made real, in that world of grinning idiots, she would have nothing to say, she would die of horror within a week.
The kitsch is a folding screen set up to curtain off death.
--sitat--
)
