+14 əjdaha
1.
Fransız rəssam Hugues Merle’in 1871 ci illərdə yaratdığı rəsm.
Əsərdə izləyicinin ən çox diqqətini çəkən ünsür qadının dəlici baxışlarıdır. Bu baxışlar ‘(sanpaku gözlər)’ olaraq adlandırılır. Sanpaku əslində üç bəyaz anlamına gəlir. Gözlərində alt sclera ve üst sclerası görünən insanlar üçün istifadə edilən bir sözdür. Keçmişdə Çinlilər Sanpaku gözlərə sahib insanların dəngəsiz olduğunu düşünürlərmiş. Qadının baxışlarında sanpaku gözləri görmək izləyicini hüzursuz edir və üstəlik kompozisiyada olan rənglər və detallar da olduqca gərgin bir atmosfer yaradır.
ilk baxışdan rəsmin bizə ötürdüyü hekayəyə görə, saçları dağınıq,geyimi bərbad, qucağında körpəsini tutan bir dəli qadın görürük. Bəlkə də körpəsi ölüb düşünürük. Bu səbəblə ağlını itirib . Ancaq diqqətlə baxdıqda qucağında tutduğu körpə uşaq yox, bir ağac kötüyü olduğu görünür. Ola bilər ki,ana olmağı çox istəsə də övladı olmayıb və ya ölmüş doğulan uşağı bu tərzdə özündə yaşadır. Ancaq bütün bu şərhlərdən başqa daha məntiqli,maraqlı alternativ analizlər də var bu rəsim haqqında.
Bunu anlamaq üçün rəsmin yarandığı tarixə yəni 1871 ci ilə baxmağımız lazımdır. 1871’də Fransa-Prussiya müharibəsində Fransa’nın ağır bir məğlubiyyət alması,görünür rəssama da unudulmayacaq təsirlər edib.Fransa bu məğlubiyyətdən sonra bir neçə bölgəsini təslim etmek məcburiyyətində qalmışdı. Bu mənada əsərin oxunması olduqca maraqlıdır.Sanpaku gözlər, Fransa’da yaşanan yıxımı təmsil edir. Fransa, yaşadığı savaşlar və itirdiyi topraqlar səbəbilə qəzəb doludur. Əllərində, ayaqlarında, bilənglərində olan gərginlik, vücudundakı deformasiya əslində məğlub bir ulusun qəzəbini simvolizə edir. Qadının vücudu o qədər gərilmiş bir vəziyyətdədir ki,sanki bir həmləylə dəngəsiz bir hərəkət sərgiləyəcək.Bu duruş da Fransa’nın Almaniya’ya qarşı duyduğu intiqam hücumu arzusunu təmsil edir. Kötük'dən körpə isə Fransa’nın itirdiyi torpaqları, dağınıq saçları isə Fransa’nın dalğalanan bayrağı kimi yozulur.