1. qədim romada 3lü hakimiyyət növü,3lü ittifaq. *birinci triumvirat* *qay yuli sezar*,*qney pompey* və *mark krass* tərəfindən e.ə 60-cı ildə qurulur. sonralar romada hakimiyyət üstündə pompey və sezarın arasında başlayan rəqabət bu ittifaqa son qoyur. nəticədə sezar qələbə qazanır və ömürlük diktator titulu alır.

*ikinci triumvirat* eramızdan əvvəl 43.ildə *oktavian avqust*,*mark antoni* və *mark emilliy lepid* tərəfindən sezar qatillərindən intiqam almaq məqsədli qurulur. ilk triumviratdan fərqli olaraq ikinci triumvirat qanuni və rəsmi idi. eramızdan əvvəl 38-ci ildə üçlü ittifaqın ömrünü 5 il daha uzadırlar. lakin avqustun və antoninin təkbaşına hakimiyyət istəkləri bunu da uzun ömürlü etmir. avqust və antoninin arasındakı hakimiyyət davasına qoşulmaq istəməyən lepid bir müddət bunlardan uzaq qalır. lakin eramızdan əvvəl 36-cı ildə yavaşdan bu siyasətə qoşulmasıyla oktavian tərəfindən dini vəzifəsi xaricində bütün vəzifələri alınaraq sürgün edilir və triumvirat dağılır. eramızdan əvvəl 31-ci ildə *aktsi döyüşü*ndə antoninin məğlubiyyəti ilə avqust romada hakimiyyəti əlinə alır.