1. *iç göz* olaraq da adlandırılan beyinin tam mərkəzində gözlərin bitişmə nöqtəsinin və alının ortasının arxasında yer alan epifiz vəzinə verilən ad. hinduizm və hind fəlsəfəsində daha çox mistik bir görünməz orqan hesab olunur. insanın üçüncü gözü. hind fəlsəfəsində *chakra*lardan biridir və *ajna* adlanır. bəzi inanclarda bəzi insanların mistik üçüncü gözə sahib olduqlarına inanılır. həmçinin təbiətdə yer alan psixoaktiv maddələrin istifadəsi zamanı da görülən halusinasiyalar və ya bitkilərin danışması, təbiət ilə bütünləşmə, normal görmə qabiliyyəti ilə görülməyən şeylərin görülməsi də üçüncü gözə bağlıdır.
elmi olaraq isə epifiz vəzi çox təkamülün ilk vaxtlarında işığa olan hissiyata bağlı olaraq daha çox biolojik ritmi tənzimləmək üçün işləyirmiş və daha sonraları vəzifəsini daha da artırıb. sonraları çox vacib bir orqana çevrilib. *melatonin* və seratonin ifraz edir və ən maraqlısı dimetiltriptaminin, qısaca *dmt*nin ifraz olunduğu yerdir. bu maddə yuxunun görülməsinə səbəb olan və insanın ölüm və doğum anlarında həddindən artıq səviyyədə ifraz olunan maddədir. kimyəvi maddə olaraq da qəbul edilir. və həqiqətən də bir növ insanın üçüncü gözünü açaraq halisunasiyalar və ya normalda görməyəcəyi şeylər gördürür. bəzi heyvanlarda, balıqlarda hələ də iki gözün ortasında yuxarı tərəfdə təkamül prosesini dayandırmış bu gözü görmək mümkündür.
fəlsəfə tarixində həmişə şüur ilə fiziki beyin haqqında bir *dualizm* yəni ikili ayrım olub, ilk dəfə 16cı əsrdə rene decrates bu ikisinin birləşmə nöqtəsinin epifiz vəzi olması gərəkdiyi qənaətinə gəlib. və onu ruhun oturduğu yer, canın oturduğu yer adlandırıb. bir mənada haqqlı idi.