(youtube: 
)
)feynmanın üstdəki videoda izah etdiyi fərq. ona belə bir fərqin olduğunu atası öyrədib. yaxşı ki. beşinci sinifdə filan oxuyanda böyük siniflərin kitablarını götürüb oxuyurdum. cəbr və riyazi analizin başlanğıcı filan. ilk dəfə törəmə və inteqralı anladığımı sanmışdım. elə gəlirdi ki möhtəşəm bir dünya kəşf etmişəm, plyus da anlamışam nə baş verir. o vaxt idman dərslərində məktəbdən çölə buraxırdılar, uşaqlar da adətən futbol oynayırdı. böyük siniflərdən bir qaqaş var idi; hardasa doqquzuncu sinif zad. təsadüfən söhbətimiz alınmışdı və ona doqquzuncu sinifin cəbr kitabından müxtəlif şeylər izah etmişdim. qaqaş da təəccüblə qayıtmışdı ki sən bunları necə öyrənmisən? mən də, o da elə bilirdik ki mən nəsə öyrənmişəm. sonra illər keçdi gördüm ki nə o qaqaş məktəbdə nəsə öyrənibmiş, nə də mən o kitablardan nəsə anlamışammış. sadəcə adlarını və nə üçün işə yaradıqlarını bilirmişəm, amma onlar haqda heç bir məlumatım yox imiş, ən pisi qaqaş da dərslərdən bir zibil anlamadığı üçün o da anladığımı sanıb təəccüblənmişdi. illər keçəcək əminəm ki bugün bildiyim bir çox şeyin sadəcə adını bildiyimin fərqinə varacam. çünki bir şeyi həqiqətən də bilmək elə də asan şey deyil və çoxumuz məktəbdən başlayaraq sadəcə adları öyrənməyə proqramlaşdırılırıq; bir çoxumuz əsas riyazi nəzəriyyələrin arxasında dayanan vacib şeyləri görmürük, bəzən o haqda misallar da həll edirik amma nə etdiyimizi bilmirik. ona görə illər sonra bu inteqral mənim nə işimə yarayacaq kimi suallar çıxır ortaya. adını bilirik çünki, inteqralı bilmirik. ən pisi təkcə azərbaycanda da deyil bu, bütün dünyada iyrənc bir bayağılıq baş alıb gedir. fields medalçısı tim g. 2012-də bu haqda blog yazısı yazmışdı: https://gowers.wordpress.com/2012/11/20/what-maths-a-level-doesnt-necessarily-give-you/ - mütləq oxuyun bu bloq yazısını da. adlarını bilmək yox o şeylər haqda həqiqətən nəsə bilmək, öyrənmək lazımdır. feynmana atası bu gerçəyi göstərməsə o bəlkə də feynman olmazdı, bəs dünyanın geri qalanına kim izah edəcək bunları?