203. Ümumiyyətlə, Yunus Emre demiş, kimdəki nə pis şey görürsən, o sənin öz aynandır. Əgər o xasiyyət sənin özündə olmasaydı, gözünə batmazdı. O bu formada deməmişdi ama məsələnin məğzi budu. Həqiqətən də, şüuraltı deyilən şey bunu diqqətə alırsa, bu sənin özündə sevmədiyin xasiyyətindi, sadəcə həyatının hansı hissəsində, necə ya da kimə qarşı bunu elədiyinin fərqində deyilsən.
ikincisi, sokrat, budda, mövlana ya da adicə tanınmamış görüb keçirmiş bir çox insanın anladığı məqam: Bir insan doğrunu anlasaydı səhvi etməzdi. Yəni ən pis, ən bilə bilə edən insan o hərəkəti edirsə, bu o demək deyil ki, o zehnində səhv və düz seçimi görmür, yox, o əgər səhvi və düzü görür və gedir yenə də o səhf olanı seçirsə, bu o deməkdi ki, o insan sadəcə olaraq düzü idrak eləmir, sənin sahib olduğun o dərrakədə, emosional, vicdani, əxlaqi və s. dərrakəyə çatmayıb, çatsaydı edərdimi? Yox, demək ki, *bilmir.*
Üçüncüsü, Konfutsi demiş, əgər başqalarını qınayırsansa hələ yola çıxmamısan, özünü qınıyırsansa (günahlandırırsansa) demək yolun yarısındasan, heç kimi qınamırsansa deməli uje ora çatmısan. Yuxarıda dediklərimi nəzərə alsaq, həm gördüyümüz pisliklərin öz aynamız olduğunu (bilirəm ilk başlarda adam sadəcə olaraq başa düşə bilmir, "ə necə yəni o peysərin hansı hərəkətini eləmişəm mən?"), lap belə olmasa belə, səhvi edən insanların hələ anlamamış olduğunu idrak edəndə, sual edirəm onda bilməyən insanın nəyini qınayasan? Bilmir də a kişi, prezidentə girənlik edir, nəm ara vuranlıq edir, yalançılıq edir və s. Hələ onun inkişafına, yoluna, var. Səhv edən kiçik bir uşağa kin bəsləyirsən sən? Bu nə qədər mənalı olardı?
Özünü, ya da başqalarını səhv etdiyi üçün qınamaq mənasızdı. Nifrət və bənzəri bütün hisslər də həmçinin.
Misal o dəfə danışırlar mənə qaqaş əsgərliyə gedib dembillərdən biri xod gedib bu da qayıdıb avtomatın dalı ilə vurub başını partladıb. Bir ufonun (ya da insandan daha ali olan bir varlığın) gözündən baxanda bu meymun hərəkəti deyil nədir? Ona görə çalışın ümumiyyətlə həyata və dünyaya baxa bildiyiniz ən yüksək prizmadan baxın, ya gigantik kosmik ölçülərdən baxmağı məşq edin və düşünün həqiqətən bu nifrət etdiyiniz şeylərə ən yüksək səviyyədən baxanda nə etmək lazımdır: nə qınamaq, nə bla bla a kişi - əvvəla insanların 80%dən çoxunun primat olduğunu başa düşdükdən sonra ediləcək şe öz baxış bucağını maksimumda saxlamaq və bunu daimi şəkildə etmək. Olmalı olan düzgün bir konstruktiv baxış bucağıdır və insan sivilazasiyanı bugünkü ağlımız və informasiyamızla gələcəyi ən maksimum formada formalaşdırmaq. Cəmiyyəti, dünyanı dəyiş demirəm, özünü bu formada dəyişdirsən bəsdi. Yox dəyişmirsənsə, sən də elə o primatlardansan. Hər halda ya tərəfdi ya bu tərəf.
Yəni belə başlıqlar açıb adamı baxa baxa qoymuyun ahahah