bugün məsləhət təsadüfi
sözaltı sözlük
postlar Yoxlama mesaj

...

primitivist

əjdahalar   googlla

    2. Jan-Jak Russo qardaşımızın iddiası ilə oyanan əjdaha. Jan-Jak Russo (1712–1778) məşhur "nəcib vəhşi" konseptini irəli sürdü, insanlığın təbii vəziyyətdə öz atmosferində yaxşı olduğunu və müasir sivilizasiyanın mürəkkəbliyi ilə korlandığını iddia edirdi. Bu fəlsəfi əsas primitivist düşüncəyə təsir edərək, sənayeləşmədən əvvəlki cəmiyyətləri daha saf və məhdudiyyətsiz kimi ideallaşdırdı. Romantik dövründə primitivist ideallar sənayeləşmə və şəhərləşməyə qarşı reaksiya kimi çiçəkləndi. Uilyam Vordsvort kimi romantik düşünənlər və Kaspar David Fridrix kimi sənətkarlar toxunulmamış mənzərələri və kənd sadəliyini ideallaşdıraraq, təbiətlə daha təmiz, sənayeləşmədən əvvəlki əlaqəyə can atmağı nümayiş etdirirdilər. Avropa kolonial ekspansiyası müxtəlif yerli mədəniyyətlərə dair məlumatlılıq gətirdi, tez-tez Avropasentrik və istismarçı bir baxışla "primitiv" və saf olaraq idealizə edildi. Bu, Avropalı olmayan incəsənətə, rituallara və sosial sistemlərə marağı artırdı. 19-cu əsrin sonlarında Pol Qogen kimi sənətkarlar xüsusi olaraq Tahiti kimi "primitiv" cəmiyyətlərdən ilham aldılar. Qogenin əsərləri qeyri-Avropa mədəniyyətlərini romantikləşdirərək, onları təbiətə və ruhaniyyətə daha yaxın kimi təsvir etdi. 20-ci əsrin əvvəlində primitivist yanaşma sənət, musiqi və ədəbiyyatda modernist avanqardla dərin əlaqədə olub. Pablo Pikasso və Anri Matis kimi sənətkarlar Afrika maskalarından və qəbilə incəsənətindən abstraksiya və formal eksperiment üçün ilham alıblar, bunu Pikassonun məşhur Les Demoiselles d'Avignon (1907) əsərində görmək olar. Bahar Ayini (1913) kimi əsərlər qədim pagan rituallarını dissonans harmoniyalar və ritmik intensivliklə təsvirinin yansıması idi.(iqor Stravinski). André Breton kimi surrealistlər "primitiv" mədəniyyətlərin şüursuz, korlanmamış yaradıcılığını heyranlıqla qarşılayırdı. Frans Boas və Bronislav Malinovski kimi antropoloqlar yerli mədəniyyətləri mədəni nisbilik prinsipi ilə öyrənərək "primitiv" stereotipləri çətinləşdirdilər, lakin eyni zamanda bu cəmiyyətlərə qarşı heyranlıq səviyyəsi qaldırdı. 20-ci əsrin ortalarından etibarən Aimé Césaire və Frantz Fanon kimi ziyalılar primitivizmi, yerli xalqları ekzotikləşdirərək, Avropasentrik üstünlüyü davam etdirdiyini tənqid etiblər, səhv etmirəmsə. "Primitivizm" termini latın primitivus (birinci və ya ilkin) sözündən qaynaqlanır.



hamısını göstər

üzv ol

...