praqa baharı

1. 1968`ci ildə alexander dubcekin hakimiyyətə gəlməsiylə birlikdə yeni islahatlar etməsi və daha yaxşı bir sosializm, daha azad insanlar adı ilə etdiyi dəyişiklər, aksiyalardan ibarət olan bahar. sovet tankları ilə susdurulmuşdur. nəticələri isə bir oyanışa səbəb olmuşdur hər alanda dəyişikliklər yaratmışdır. musiqi mədəniyyəti dəyişmişdir. narkotika istifadəçiləri artmışdır və.s sovet ittifaqının prestij itirməsinə səbəb olmuşdur.

2. 1968 ci ilin yanvarından avqustun 21-ə qədər davam etmiş sosialist yenilənmə hərəkatı. yenilənmə alexander dubcekin çkp( Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının yanvarda keçirilən qurultayında hakimiyyətə gəlməsi ilə başlamışdır. amma hərəkat alexander dubcekin hakimiyyətə gəlməsi ilə yox, ondan çox daha öncə başlamışdır. hələ çexoslovakiyaın demokratik vaxtlarında çkp seçkilərdə önəmli səslər qazanırdı və 2 ci dünya müharibəsindən sonra seçkilərdə qalib gələrək, 3 il davam edəcək olan " xoşbəxt sosializm" dövründə koalisiya höküməti ilə ölkəni idarə etdilər. bu dövrdə ölkə demokratik, sülhsevər əsaslarla idarə olunurdu. amma ölkədəki sağ partiyaların çevriliş edəcəyindən ehtiyyat edən çkp, 1948 ci ildə ölkədə avtoritar idarə üslulu yaratdı.
çoxpartiyalı sistemə son qoymaqla yanaşı həm də içini sikdiyimin stalinist elementlərini əsas götürərək ölkəni poxlu bürokratik sosializmə doğru sürüklədilər.
keçən 20 il boyunca ölkənin məruz qaldığı sosial, iqtisadi çətinliklər hakimiyyətdə olan antony novotny(bu peysərin adına wiki-dən baxdım moderlər kusura bakmaz yəqin ki -*) qarşı müxalifəti gücləndirdi və partiya daxilində olan djanavarların popuyarlığının artmasına səbəb oldu.
bu djanavarlar : alexander dubcek ota sik(bunun adı isə heç kimin yadından çıxmaz) və.s insanlar get gedə xalqın və partiyanın dəstəyini alaraq yanvarda hakimiyyətə gəldilər. 8 ay ərzində ölkəni sovet üsulundan fərqli olaraq yəniləmək istəyən dubcek bu müddət ərzində bəzi anti-sovet sosialist dövlətlərindən( yuqoslaviya ruminya) dəstək aldı
amma istər qərb bloku istərsə də şərq bloku tərəfindən bu vəziyyət istismar olundu. qərb tərəfindən sosialist blokuna təhlükə olaraq görüldü. sosialist blokuna isə qərbə meyillilik olaraq görüldü. amma əslində bu hökümət xalqın demokratik şəkildə yaşadığı dövlət sosializminin sikdir edildiyi yeni bir quruluş gətirmək istədi.
sonra isə 500 minlik ordu ilə çexoslovakiyanın 1 gecədə anasını qayıran varşava müqaviləsi təşkilatı ölkəni yenidən əvvəlki rejiminə qaytarııb sosializmin ömrünü bir qədər də uzatdı.

praqa baharı

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!