george friedman

1. amerikalı siyasi analitik, gələcək 10 il və gələcək 100 il kitablarının müəllifi, stratfor analitik mərkəzinin rəhbəri. macar yəhudisidir, respublikaçıdır, amerika siyasətində fikirləri ciddiyə alınan biridir. kitablarını oxumuş biri olaraq geopolitikayla bağlı kitablarındakı əsas nöqtələri şərh etmək istəyirəm. əvvəla friedman gələcək illərdə ənənəvi güclər olan abş, rusiya və avropanın əvvəlki güclərini itirəcəyini qeyd edir. ona görə yeni 3 regional güc yaranacaq-yaponiya, polşa və türkiyə. yaponiya uzaq şərqdə çin və rusiyanı qarşısına alıb güclənəcək və buna görə də abş yaponiya ilə müttəfiqlik əlaqələrini daha da dərinləşdirməlidi. sonra qərbi avropa əvvəlki dəyərini itirəcəyi üçün fransa və almaniya içlərinə qapanacağı üçün polşa şərqi avropada yüksələn güc olacaq. polşa rusiya və almaniya ilə uzunmüddətli bir mübarizəyə girəcək və bu mübarizədə o abş-ın dəstəyini istəyəcək. polşa 19-cu əsrdə də prussiya və çar imperiyasına qarşı britaniyanın köməyini istəyib istədiyini ala bilməmişdi. ancaq bu dəfəki vəziyyət friedmana görə daha ciddidi və əhəmiyyətlidi anglo-sakson geopolitikası üçün, çünki polşa vasitəsi ilə abş özünə qarşı yarana biləcək potensial alman-rus ittifaqının qabağını ala bilər. bu ittifaqdakı realdır almaniyanın rusiyanın təbii resurslarına, rusiyanın da almaniyanın texnologiyasına ehtiyacı var. bundan başqa friedman türkiyənin sünni islam dünyasının lideri olacağını düşünür və bu da ona görə abş-ın maraqlarına uyğundu, israilin nazını çəkməkdənsə türkiyə ilə işləmək daha sərfəlidir. iran məsələsinə digər respublikaçı analitiklərdən fərqli baxır. iranla qısamüddətli danışıqlara gedib bir növ time-out alıb abş üçün daha ciddi düşmən olan rusiya və çinə köklənməkdən yanadı friedman. 1970-lərdə evil empire olan srri-ni bitirmək üçün nixon administrasiyası çinlə belə danışıqlara getmişdi. və bu time-out ərzində nato müttəfiqi olan türkiyə regionu abş naminə ələ almalıdı. bundan başqa friedman rusiyanın daxildən çökəcəyini federativ sistemlə çox davam etməyəcklərini və ayrı-ayrı respublikaların üsyana qalxacağını, abş və meksika arkasında böyük konfliktlər yaşanacağını və siber-kəşfiyyatın gələcək illərdə əhəmiyyətinin artacağını qeyd edir. həmçinin kitablarına olmasa da yazılarında azərbaycanın hər zaman stalin və hitler üçün yağlı tikə olduğunu* avropa ittifaqı və rusiyanı ima edir və hazırki azərbaycanın da abş üçün vacib müttəfiq olduğunu və iran və rusiyaya qarşı müstəqilliyini qoruyan bir ölkə olduğunu yazıb-http://en.apa.az/xeber_george_friedman_____an_independent_azerbai_194608.html, http://www.stratfor.com/weekly/estonia-azerbaijan-american-strategy-after-ukraine#axzz35vEskkIF. kitabları və yazıları gələcək illərdəki dünya geosiyasəti ilə bağlı fikirlərin yaranması cəhətdən son dərəcə vacib və oxunması məsləhətlidir.

2. gələcək 100 il kitabını oxudum. türkiyə və polşanı çox böyüdüb və şişirdib. dediyinə görə 3cü dünya müharibəsində əsas həll edici rol polşa və türkiyədir. hətta polşanın avropanın hakimi kimi təqdim etmişdi kitabda . rusiyanın zəifləyəcəyini , türkiyənin bundan istifadə edərək qafqaza sahib olacağını yazır. bir məntiqsizlik var idi kitabda.

george friedman

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!