1. iki və daha artıq dalğanın birləşməsindən sonra superpozisiya prinsipinə görə amplitudlarının dəyişməsinə deyilir. ən asan formada izah etməyə çalışım. bir birinə doğru iki dalğa hərəkət edir. toqquşma zamanı dalğalardan birinin zirvəsi digərinin çökəkliyi olan yerə denk gəlir. əgər dalğalar bərabər amplituda malikdilərsə, onda hər iki dalğa yoxa çıxırmış kimi görünür. sadəlik üçün izah elədiyim hal destruktiv interferensiya adlanır. çünki interferesiyada sonra dalğa "yoxa çıxır". amma dalğaların toqquşması müxtəlif faza fərqlərində də baş verə bilər, məsələn dalğaların təpələri üst üstə gələ bilər, bir dalğanın təpəsi digərinin təpəsi ilə çökəkliyi arasından keçə bilər və s. bütün hallarda yalnız bir sadə qayda var: superpozisiya prinsipi. yəni dalğaların amplitudları sadəcə toplanır. misalçün bir dalğa -0.5m hündürlükdə olanda digər dalğanın 2m hündürlükdəki təpəsi ilə toqquşuq. yekun dalğanın hündürlüyü 1.5m olacaq. interferensiya bütün növ dalğaların başına gəlir. hətta iki müxtəlif mənbədən gələn səs dalğaları belə uyğun fazada və istiqamətdə toqquşarlarsa bir birini "yox edə" bilərlər. möcüzədir elə deyilmi? ayrı ayrılıqda adamın beynini zad eliyən iki müxtəlif səs mənbəyi. düzgün istiqamətdə tutduqda bir birini batırırlar və heçnə eşitmirsən.
interferensiya hadisələrindən ən maraqlı olanı mən deyərdim ki, işığın interferensiyasıdı. bu özəllik həm də işığın bir dalğa olduğunun sübutu olmuşdur. işığın interferensiyası bütün dalğalarınkından daha çox araşdırılıb və daha çox istifadə olunur. işıq şüalarının interferensiyasını yaratmaq üçün interferometr deyilən alətlərdən istifadə olunur. işləmə prinsiplərini sərt ümumiləşdirilmiş şəkildə belə izah eləmək olar: bir işıq şüasını yarım keçirici, yarım əks etdirici bir güzgü ilə iki hissəyə ayırırlar, sonra hər iki şüanı bir birindən fərqli yolla aparıb, yenidən bir nöqtədə birləşdirirlər. şüalar fərqli yolla getdikləri üçün arada faza fərqi yaranacaq. detektor isə işıq dalğalarının bir biri ilə interferensiya elədiyini göstərir. tanınmış interferometrlər bunlardır:
1. (baxma: michelson morley interferometri)-michelson morley eksperimentində istifadə olunub ilk dəfə. quruluşunun sadəliyinə görə dəfələrlə müxtəlif təcrübələrdə istifadə edilir. və təkcə işıqla olan təcrübələrdə yox.
2. (baxma: sagnac interferometri) sürətlə fırlanan hissəsi olan bütün dəyərli cihazlarda, maşınlarda var. məsələn təyyarə mühərriklərində. bu cihazda işıq yenə iki hissəyə ayrılır amma bu dəfə ayrılan işıq şüaları bir kvadratın tərəfləri boyunca gedirlər, özü də əks istiqamətdə. sonda yenidən detektorda birləşib iterferensiya edirlər. amma əgər interferometr fırlanmırsa, işıq şüalarının getdiyi yollar arasında fərq yoxdur, detektor iterferensiyanı yox, adi işıq şüasını ölçür. yox əgər, interferometr fırlanırsa, fırlanma sürətidə asılı olaraq işıq şüalarının getdiyi yollar fərqli olacaq, nəticədə faza fərqinə görə interferensiya əmələ gələcək. interferensiyanı analiz etməklə cismin nə sürətlə fırlandığını müəyyən etmək olar. dediyim kimi təyyara mühərriklərinin rotoru kimi sürətlə fırlanan və bahalı cihazlarda bu interferometr mütləq var.
interferometrlərdən bəhs edərkən fikir verdinizsə həmişə eyni bir işıq şüasının iki hissəyə bölündüyünü dedim. iki müxtəlif işıq şüası bir biri ilə əksər hallarda interferensiya etmir. məsələn evinizdə olan iki lampanın nəyə görə bir biri ilə interferesiya etmədiyini soruşa bilərsiniz. bundan başqa interferometrlərdə demək olar ki bütün hallarda lazer şüası istifadə olunur. nəyə görə adi lampanın bu tip məqsədlərə yaramadığını da soruşa bilərsiz. cavabı isə bu başlıqda olacaq: (bax: koherentlik)