bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

sabbatay zevi

| din
285 | 4 | 5

əjdahalar  googlla
Sabbatai Zevi

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    1. türklərin ağzına doladığı adamlardan biri. sefarad yəhudilərinin arasında yayılan kabbala inanışına görə bütün varlıqlar yəni hamımız cənnətdən qovulmuşuq və bunu sonlandıracaq şəxs bir yəhudi olacaq. bir sözlə məsih inancı demək olar. beləcə 1640 larda sabetayçılıq hərəkatı başladı. sevi bütün yəhudilər arasında eşidildi, avropa yəhudilərindən böyük dəstək aldı. sabetay sevi izmirdə doğulub, varlı ailədə böyüyüb. avropada yəhudilərə qarşı alçaldıcı davranışları eşidib sinaqoqlara girib insanlara məsih olduğunu elan etdi. hər şeydən əlini üzüb özünü ancaq yəhudiliyə həsr etdi. izmirin yəhudi ravvinləri onun dəli olduğunu düşünüb izmirdən qovdu çünki necəki islam alimləri özünü mehdi elan edənləri bəyənmir eləcədə yəhudilər özünü məsih elan edən birinə xoş münasibət bəsləyə bilməzdi. yeruşalayimə gedən sevi orda minlərlə təqibçisini tapdı və sürətlə yəhudilər arasınsa yayılmağa başlayan sabetayçılığın əsaslarını qoydu. hər kəs seviyə qatılırdı və məsihin o olduğuna, dünyanı xilas edəcəyinə inanırdı. sevinin istanbula gedib padişahı devirib yerinə keçəcəyi düşünülürdü. türkiyəyə qayıdandan sonra burda çoxlu tərəfdar topladı ancaq 1666 cı ildə həbs olundu. yəhudilər artıq hər şeyini satıb hətta evlərini belə başqa millətlərə satıb bu var-dövlət ilə müqəddəs torpaqlara qayıdıb oraları əvvəlki kimi abad etmək istəyirdilər və dini inanışa görə məsih yəhudiləri öz torpaqlarına qaytaracaqdı. yəhudilər hər şeyi satıb getməyə hazırlaşdıqları üçün və türk ticari alveri, iqtisadiyyatı yəhudilərin əlində olduğu üçün türkiyə buna imkan verə bilməzdi çünki ölkə böhran yaşaya bilərdi. sevi tutuldu və ardınca türkiyəyə başqa ölkələrdən minlərlə adam axın etdi. sevi bu dəfə daha ciddi sorğu olundu və padişah ona əgər məsihsə bir möcüzə göstər dedi. əks halda öldürüləcəyini açıqladı. sevi məsih olmadığını cavab verdi və padişahın tələbi ilə zorla islama keçdi. onun təqibçiləri sevi ilə birlikdə islama keçdi və sayları minlərlədir. islama keçən ikiyüz yəhudi ailəsi yəhudiliklərini gizli davam etməyə başladı və sevi onlara dindən dönməyinin səbəbini tanrının bir planı olduğunu dedi. insanlar bu plandan kənar qalmamaq üçün müsəlman kimi görünüb yəhudiliklərini davam etdirməyə başladı. ardınca sevi öldü ancaq təqibçiləri "dönmə" olaraq qaldı. gizli yəhudilər kimi öz fəaliyyətlərini davam etdirdilər. az müddət sonra hərəkat selanikə keçdi. hətta həccə belə gedən ancaq özlərində hələdə yəhudi qalan insanlar sevinin qayıdacağına inanırlar. adlarını türkləşdirdilər ancaq dönmə ailələr başqa dönmələri tanıyırdılar və adlar ivrit adlarına uygun seçilirdi. abraham=ibrahim=ifrahim kimi məsələn. müsəlmanlar bu şəxslərə dönmə adı verib belə çağırma başladılar. atatürkün ailəsinin dönmə olduğu haqqında mediada məlumatlar sızmışdı ara-sıra ancaq qısa zamanda milliyətçi türklər bunun həmişə dedikləri kimi bir "siyonist komplo" oldugunu deyib söhbəti bağladılar. bugün türkiyədə minlərlə və bəlkədə çox dönmə ailə var və bir çoxu türkiyə üçün önəmli insanlardır.

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    3. özünü məsih elan edən yəhudi. osmanlı torpaqlarında – izmirmusəvi ailəsində bir oğlan uşağı dünyaya gəlib. sonralar özünü məsih elan bu oğlana ailəsi şabbetay zvi adını verir. osmanlı mənbələrində sabetay sevi, aziz muhammed efendi adları ilə xatırlanan bu din adamı tarixdə önəmli bir mövqeyə sahib olub.

    22 yaşında məsihlik iddiasına düşən sabetay bütün yəhudiləri xilas, onları yenidən israilə qaytarıb məbədlərini bərpa edəcəyinə inanırdı. onun iddiaları yəhudiliyi iki yerə parçaladı. sabetayın hər qitədə minlərlə müridi, ardıcılı yetişməyə başladı.

    talmutla bağlı bilgilərini baş xaxam ravin eskapadan və alba torahdan almışdı. elmə olan marağı və uğurlarını nəzərə alaraq ona çox erkən yaşında “xaxam” dini rütbəsi verilir. 15 yaşına qədər yəhudiliyin təməl prinsiplərini, “tövrat”ı, öyrənən sabetay sevi 15 yaşından sonra “kabbala” təlimi ilə məşğul olmağa başlayır. mistik dünya görüşü və melanxolik bir şəxsiyyət olması ona əlavə üstünlüklər qazandırırdı. ətrafındakılar onu sirli və kəramət sahibi bir adam kimi tanıyırdılar. tərəfdarlarını heyrətləndirməyi bacarırdı. tez-tez oruc tutur, həddindən çox yuyunur və tez-tez təkliyə çəkilirdi.



    --alinti--
    "izmirli yəhudilər sabetayı dinlərini pozduğu üçün ölümə məhkum edirlər. amma bu qərar icra olunmur və osmanlı sarayına şikayət ünvanlayırlar. əvvəlcə osmanlı dövləti onu ciddiyə almasa da, yəhudi din adamlarının şikayətləri çoxaldıqca narahatlıq başlayır. nəhayət ki, sabetay həbs olunur və ədrinədə iv mehmetin qarşısına çıxarılır. sabetay sultandan onu məsih kimi tanımasını və israil torpaqlarının ona verilməsini tələb edir.

    qarmaqarışıqlığı nizama salmaq üçün fazil əhməd paşa sabetayın istanbula göndərilməsini tələb edir. ədrinədə padşaha meydan oxumaqda günahlandırılan sabetayı vəzir mustafa paşa, şeyxülislam minkarizadə yəhya əfəndi, padşahın imamı vani əfəndidən ibarət məhkəmə heyətinin qarşısına çıxarırlar. padşah iv mehmet məhkəməni pərdə arxasından izləyirdi. sabetay türkcə bilmədiyi üçün yəhudidən dönmə həkimbaşı həyatizadə mustafa fevzi əfəndi tərcüməçilik edirdi. məhkəmə sabetaydan möcüzə göstərməsini istəyirdi. bu təklifi eşidən sabetay titrəməyə başlayır və möcüzə göstərməyinin mümkün olmadığı ortaya çıxır. bunu görən həyatizadə ona müsəlman olmağı təklif edir. sabetay “bu can bu bədəndə olduğu müddətcə” müsəlman olacağına and içir və kəlmeyi-şəhadət gətirir. padşah ona 150 axça maaş təyin edir və qapışıbaşı vəzifəsini verir.

    sabetayçılar sevinin müsəlman olmasını belə izah edir: “musa fironların sarayında bir misirli kimi yaşamışdı. sabetay da öz xalqını xilas etmək üçün müsəlman olmalı və bir türk kimi yaşamalı idi.” sevinin özü isə belə açıqlama verir: “tanrı məni ismaili, yəni müsəlman etdi. mən qardaşınız qapıçıbaşı məhəmmədəm. o əmr etdi. mən itaət etdim”."


üzv ol
Modalı bağla





...