aclıq
3,099 | 24 | 67
əjdahalar googlla
17 aprel 2014 həbsdəki nidaçıların aclıq aksiyasına başlaması - həyatın nə qədər cındır olduğunun anlaşıldığı anlar - sözaltı etiraf - gecə yarısındakı ani aclıq - səhər oyananda ağızın pis qoxması - sözaltı günlük - azərbaycan - kapitalizmin zərərləri - afrika
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
bu gün dünyada 925 milyon ac insan var. yəni 6.8 milyard olan dünya əhalisinin 13.6 %-i aclıqdan əziyyət çəkir. yaşanan aclıq problemini regional olaraq qiymətləndirdiyimizdə; asiya sakit okean regionunda 578 milyon, afrikanın saxara altı bölgələrində 239 milyon, cənubi amerika 53 milyon, şərq və şimali afrikada 37 milyon və inkişaf etmiş ölkələrdə 19 milyon ac insan var. dünyada hər 6 doğumdan biri ananın qeyri-kafi bəslənməsi nəticəsində yarımçıq olmaqdadır. həmçinin aşağı ağırlıqdakı doğum səbəbiylə uşaqların qüsurlu doğma riski artmaqdadır. dünyada aclıqdan ən çox zərər görən uşaqlardır. hər il dünya 5 milyon uşaq aclıq və qeyri-kafi bəslənmə səbəbiylə ölməkdədir. bu ölümlərin 70% -i asiyada % 26 afrikada və 4% -i latın amerika ülkelerindedir. bu gün asiya sakit okean ölkələrində əhalinin 16.8 %-nin gündəlik gəliri 1.25 dollar ikən, bu miqdar avropa və orta asiya ölkələrində 3.7 %, cənubi amerikada 8.2 %, yaxın şərq və şimali afrikada 3.6 %, cənubi asiyada 40.3 və səhra-altı afrika ölkələrində isə 50.9 %-dir. yoxsulluğun ən sıx olduğu bölgə başda afrika ölkələri olmaq üzrə asiya ölkələridir.
dünyanın siyasi xəritəsində aclığın coğrafiyası
117 inkişaf etməkdə olan ölkə üçün hazırlanan "qlobal aclıq indeksi", aclığın hələ də əhəmiyyətli bir problem olduğuna diqqət çəkir. beş il əvvəlinə görə aclıq səviyyəsində 22% irəliləyişə nail olunmasına baxmayaraq hələ də 52 ölkənin insanları “ciddi və narahatlıq verici” səviyyədə aclıq şəraitində yaşayır. dünya beynəlxalq qida siyasəti araşdırma institutu (ifpri), alman inkişaf və humanitar yardım təşkilatı welthungerhilfe və irlandiyalı qeyri-hökumət təşkilatı concern tərəfindən nümayiş olunan hesabat yenə də dünyada 52 inkişaf etməkdə olan ölkədə aclığın “narahatlıq verici” və “ciddi” səviyyədə olduğunu ortaya qoydu. 2006dan bəri mütəmadi olaraq yayımlanan hesabat inkişaf etməkdə olan 117 ölkəni qiymətləndirir. qeyri-kafi bəslənən əhali nisbəti, uşaqların aşağı kilolularının nisbəti, yaşlarına görə gelişemeyenlerin nisbəti və uşaq ölümlərinin nisbəti olmaq üzrə dörd kateqoriyada ölkələrin aclıq index üçün məlumatlar toplanır. indeks 0 ilə 100 arasında dəyər alır. indeks 9.9-dan aşağı isə aşağı aclıq səviyyəsi, 10.9 ilə 19.9 arasında isə orta dərəcəli aclıq səviyyəsi, 20.0-34.9 ciddi aclıq səviyyəsi, 35.0-49.9 həyəcan verən aclıq səviyyəsi 50-dən yüksək isə həddindən artıq dərəcədə aclıq səviyyəsini göstərir. abş, kanada, avropa birliyi ölkələri kimi inkişaf etmiş ölkələrə bu indeksdə yer verilmir. əslində son iqtisadi böhran sonrasında gəlir dağılımı bərabərsizliyinin artmasıyla bu ölkələrdə də olduqca yüksək sayda əhali aclıqla üzləşib. ancaq indeksi hazırlayanlar yalnız “inkişaf etməkdə olan” ölkələrlə maraqlanırlar.
hesabat həmçinin qarşıdurmaların və vətəndaş müharibələrinin də aclığı körüklədiyinə diqqət çəkir. siyasi qeyri-sabitliyin və qarşıdurmaların yaşandığı mərkəzi afrika respublikasında aclıq indeksi 46.9-dur. 4.6 milyon nəfərlik ölkədə 2.1 milyon adam aclıq çəkir.
bəzi ölkələr barədə məlumatlar əldə edilə bilmədiyi üçün onlar indeksdə yer almır. hesabatı hazırlayanlar suriya, cənubi sudan, liviya, konqo, eritreya, bəhreyn, butan, burundi, somali kimi ölkələrin silahlı qarşıdurmalar və ölkə içi sabitliyin olmaması səbəbiylə əslində olduqca riskli olduğuna diqqət çəkir. amma məlumatlar tapıla bilmədiyi üçün bu riskli ölkələr hesabatda yoxdur.
keçən il dünya üzrə gündə orta hesabla 42 min 500 adam qarşıdurmalar səbəbiylə evlərini tərk etdi. və dünya səviyyəsində təxminən 59.5 milyon adam qarşıdurmalar səbəbiylə yerindən edildi. hesabatı hazırlayanlar aclığın ən böyük səbəbinin silahlı qarşıdurmalar olduğuna diqqət çəkərək qarşıdurmalardan qaçan qaçqınlara kömək üçün qlobal reaksiya və dəstək lazım olduğuna işarə edir.
indeks 0 ilə 100 arasında dəyər alır. indeks 9.9-dan aşağıdırsa, aşağı aclıq səviyyəsi, 10.9 ilə 19.9 arasındadırsa orta dərəcəli aclıq səviyyəsi, 20.0-34.9 ciddi aclıq səviyyəsi, 35.0-49.9 həyəcan, narahatlıq verən aclıq səviyyəsi, 50 üstü isə həddindən artıq dərəcədə aclıq səviyyəsininin olduğunu göstərir.
indeksin hazırlanması üçün əsas göstəricilər isə bunlardır:
1. qeyri-kafi qidalanma: qeyri-kafi qidalananların əhalinin sayına faizlə nisbəti (gündəlik 1800 kalori altında qidalananlar)
2. uşaq zəifliyi: beş yaşından kiçik uşaqların boy nəzərə alınmaqla normal kilonun altında olanların faizi
3. uşaqların boy artımı: beş yaşından kiçik uşaqlar arasında qeyri-kafi qidalanma səbəbiylə qısa-boyluluğun faizi
4. uşaq ölümləri: beş yaşından kiçik uşaqlar arasında qeyri-kafi qidalanma səbəbiylə həyatını itirənlərin faizi
məlumatların alındığı mənbələr isə bunlardır: dünya qida təşkilatı, unicef, dünya səhiyyə təşkilatı, dünya bankı. həmin mənbələrdən alınan məlumatlara əsasən son 10 ildə qlobal aclıqda 27% irəliləyiş əldə olunub. bununla belə 795 milyon insan qeyri-kafi qidalanmaya məruz qalıb, 3.1 milyondan çox uşaq qeyri-kafi qidalanma səbəbiylə həyatını itirib.
ən pis vəziyyətdəki on ölkə:
1- mərkəzi afrika respublikası 46.9
2- çad 46.4
3- zambia 41.1 4- şərqi timor 40.7
5- sierre leone 38.9
6- haiti 37.3
7- madaqaskar 36.3
8- əfqanıstan 35.4
9- niger 34.5
10- yəmən 33.9
ən yaxşı vəziyyətdəki 10 ölkə:
1- küveyt 5
2- səudiyyə ərəbistanı 5.1
3- türkiyə 5.1
4- slovakiya 5.2
5- rumıniya 5.3 6- tunis 5.6
7- uruqvay 5.7 8- iordaniya 5.8
9- makedoniya 5.9 10- livan 6.4
bir şəxsin öz həyatını davam etdirə bilməsi üçün qəbul etməsi gərəkən təməl qida maddələrindən ibarət olan "istehlak səbəti" üçün çəkilən xərc- aclıq sərhəddi adlanır.
həmin istehlak səbətinə daxil olan qidalar:
1. çörək və digər taxıl məhsulları ( düyü, qarabaşaq, makaron və s.)
2. ət və ət məhsulları
3. balıq və balıq məhsulları
4. yumurta və süd məhsulları ( süd, pendir, qatıq və s. )
5. kərə yağı və maye yağlar
6. meyvə və giləmeyvələr
7. tərəvəzlər
8. şəkər və qənnadı məmulatları
gizli aclıq. dünya əhalisinin üçdə biri gizli aclıq çəkir. çünki, yalnız doymaqla olmur. bədəndəki mikro qida maddələri əskikliyinin nəticələri təxmin edilə bilməyəcək qədər ağır ola bilir. əgər həyatda qalmaq üçün kifayət qədər qida var amma sağlam yaşamağa çatmırsa, mütəxəssislər buna "gizli aclıq" adını verir. gizli aclıq, tək yönlü qidalanma səbəbiylə ortaya çıxan, qeyri-kafi qidalanma formasıdır. hohenheim universiteti qidalanma elmləri professoru dr. hans konrad biesalski, gündə bir ovuc düyünün həyatda qala bilmək üçün kafi olduğunu ancaq fiziki və ruhi sağlamlığın qorunmasında qeyri-kafi qaldığını vurğulayır. dünya aclıqla mübarizə təşkilatının hazırladığı 2014 dünya aclıq indeksinə görə, dünya əhalisinin üçdə biri, yəni iki milyard insan gizli aclıq çəkir.
dünya əhalisinin üçdə biri, ucuz və doyurucu olması səbəbiylə əsasən düyü, qarğıdalı və ya buğda kimi nişastalı qidalardan istifadə edir. bu şəkildə balanssız qidalanan insanlarda vitamin, dəmir, sink, yod kimi həyati əhəmiyyət daşıyan mikro qida maddələri əskikliyi ortaya çıxır. belə qidalanma formasının nəticələri da ürküdücü ola bilər. məsələn xroniki a vitamini əskikliyi, korluğa yol aça bilir. hər il 2 yaşına çatmamış, təxminən 500 min uşağın kor olduğu və təxminən 14 milyon uşağın da görmə bacarığını itirmə təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya olduğu, alimlər tərəfindən vurğulanır. bununla birlikdə mikro qida çatışmazlığı tez-tez müxtəlif xəstəliklərin ortaya çıxma ya da ölüm səbəbi olaraq göstərilir. məsələn bədəndəki sink əskikliyi immunitet sistemini zəiflədir. mütəxəssislər həyati təhlükəsi olan bir çox xəstəliyin yayılmasından, mikro qidaların "günakar" olduğuna diqqət çəkirlər. hər il bu səbəblə təxminən 2 milyon insan ölür.
bu baxımdan körpə uşaqların, 2,5 yaşına gələnə qədər keçirdiyi müddət ən kritik dönəmdir. bu dövrdəki qidalanmanın, bütün ömür üçün təyin edici olduğunu söyləyə bilərik. əgər bu zaman aralığında (əvvəlcə körpəni daşıyan anada və daha sonra da kiçik uşaqda) qeyri-kafi qidalanma olarsa , bu vəziyyət uşağın bütün həyatına dərindən təsir edən ağır nəticələr ortaya çıxara bilər. aparılan son araşdırmalar, balanssız qidalanmanın yalnız fiziki inkişafa deyil, eyni zamanda uşaqların ruhi inkişafına da dərindən təsir etdiyini göstərir. buna görə qeyri-kafi bəslənən uşaq, yaşıdlarına nisbətən daha gec məktəbə qəbul edilə bilir, daha tez xəstələnir.
bu gün dünyada aclıq deyilincə hamımızın gözlərinin önünə afrikada aclıqdan ölan uşaqlar gəlir. fao-nun (ərzaq və kənd təsərrüfatı təşkilatı) məlumatlarına görə bu qitədə 40 milyona yaxın insan xroniki aclıq ilə qarşı-qarşıyadır. afrika yeraltı və yerüstü qaynaqları baxımından dünyanın ən zəngin bölgələrindən biridir. bu səbəblə afrika bir çox inkişaf etmiş ölkə tərəfindən illərcə istismar edilmişdir. zəngin qitə sanki aclıq və yoxsulluğun pəncəsinə atılmışdır. bu gün bu qitə dünyanın ən sıx daxili müharibələr yaşanan bölgəsidir. bu coğrafiyadakı insanların təhsilə, təşkilatlanmağa və mütəşəkkil olaraq öz məhsullarını istehsal etməyə ehtiyacı vardır. xüsusilə əkinçilik sahəsində təşkilatlanmış istehsalçılar ilə istehsalın inkişaf etdirilməsi zəruridir.
aclığı törədən amillər
bütün dünya üzrə 7 milyard insanın qidalanması üçün kifayət qədər ərzaq istehsal olunur. amma yenə də, dünyada hər səkkiz nəfərdən biri gecə yatağa ac gedir. bəzi ölkələrdə, üç uşaqdan biri normadan az çəkiyə sahibdir. niyə aclıq mövcuddur? dünyada aclığın mövcud olması üçün çox səbəbləri var və onlar bir-biri ilə bağlıdır. aşağıda ən əhəmiyyətli altı səbəb qeyd edilib.
1. yoxsulluq. yoxsulluq içində yaşayan insanlar özləri və ailələri üçün qida təmin edə bilməz. bu onları zəiflədir və onlara aclıqdan xilas olmaq üçün pul qazanmaqda çətinlik yaradır. beləliklə də qısır döngü yaranır. uşaqlar xroniki aclıqdan əziyyət çəkir. bu da onların gələcək həyatına, gəlirlərinə təsir edir, onları daimi yoxsulluq və aclığa məhkum edir. inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, fermerlər çox vaxt toxum əldə edə bilmir, beləliklə də, onlar ailələrini qida ilə təmin edəcək bitkilər becərə bilmir. onlara lazım olan alətlər və gübrələr olmadan bitkilərin düzgün becərilməsi mümkün olmur. bəzilərinin isə bunun üçün lazım olan torpağı və suyu və ya təhsili yoxdur. bir sözlə, yoxsulluq aclığa, aclıq isə daha çox yoxsulluğa səbəb olur.
2. kənd təsərrüfatı sahəsində investisiya olmaması. bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə kifayət qədər yollar, anbarlar və suvarma kimi əsas kənd təsərrüfatı infrastrukturları yoxdur. nəticələr: yüksək nəqliyyat xərcləri, anbarlar və etibarlı su təchizatının olmaması. bütün bunlar kənd təsərrüfatına və ərzaq istehsalına olduqca böyük zərərlər verir. torpaq idarəetməsinin təkmilləşdirilməsi, sudan daha səmərəli istifadə və daha dayanıqlı toxum növlərindən istifadə edilməsi bu sahəyə böyük irəliləyişlər gətirə bilər.
bmt-nin ərzaq və kənd təsərrüfatı təşkilatının araşdırması onu göstərir ki, kənd təsərrüfatına qoyulan investisiya, yoxsulluğun və aclığın azaldılmasında hər hansı digər sektora qoyulan investisiyadan beş dəfə daha effektivdir.
3. iqlim və hava. daşqınlar, tropik fırtına və uzun müddətli quraqlıqlar kimi təbii fəlakətlərdə yaranan artım inkişaf etməkdə olan ölkələrdə aclıq və yoxsulluq kimi fəlakətli nəticələr doğurur. quraqlıq dünyada ərzaq qıtlığının ən önəmli səbəblərindən biridir. 2011-ci ildə yaranan quraqlıq məhsulların məhv olmasına və efiopiya, somali və keniyada böyük miqdarda heyvandarlıq itkilərinə səbəb oldu. 2012-ci ildə qərbi afrika sahel regionunda bənzər bir vəziyyət yarandı. bir çox ölkələrdə, iqlim dəyişikliyi təbii şərait kəskinləşməsi gətirib çıxarır. dünyanın əkin sahələri eroziya, şoranlaşma və səhralaşma təhlükəsi altındadır. insan əli ilə meşələrin qırılması, bitki yetişdirmək üçün istifadə edilə biləcək torpaqların eroziyasını sürətləndirir.
4. müharibə və deportasiyalar. bütün dünyada münaqişələr kənd təsərrüfatı və ərzaq istehsalına olduqca böyük zərər verir. müharibələr həmçinin milyonlarla insanı öz evlərini tərk etməyə məcbur edir, bunun nəticəsində qaçqın həyatı yaşayan insanlar üçün qida tapmaq müşkülə çevrilir. suriyada olan münaqişə bunun son nümunəsidir.
müharibə zamanı, qida bəzən silah rolu da oynayır. əsgərlər öz düşmənlərinin yem bazalarını, fermalarını ələ keçirmək və ya məhv etməklə, bazarları dağıtmaqla onları aclığa məruz qoyur. əkin sahələri minalanır, su quyuları çirkləndirilir və fermerlər torpaqlarını tərk etməyə məcbur edilir. somali və konqo demokratik respublikasında davam edən münaqişə, hər iki ölkədə aclıq səviyyəsinə əhəmiyyətli təsir etdi. müqayisə üçün, qana və ruanda kimi afrikanın daha dinc hissələrində aclıq səviyyəsi aşağı düşməkdədir.
5. qeyri-sabit bazarlar. son illərdə bazarlardakı ərzaq məhsullarının qiyməti həddən artıq qeyri-sabitdir. ərzaq məhsullarının belə qiymətləri yoxsul insanların davamlı şəkildə qida qəbul edə bilməməsinə gətirib çıxarır. kasıb insanların bütün il boyu lazımi miqdarda ərzaqla təmin edilmir. qiymətlərin artımı, ərzaqları yoxsul insanlar üçün bir müddət əlçatmaz edir, amma
bunun kiçik uşaqlar üçün uzunmüddətli nəticələri ola bilər. qiymətlər artan zaman, istehlakçılar adətən məhsulun keyfiyyətini, tərkibində olan qidalandırıcı maddələrin miqdarını azaltmaqla öz risklərini sığortalamağa çalışır.
6. israf. dünyada istehsal olunan ərzağın təxminən üçdə biri (1,3 milyard ton) istehlak edilmir. bu qida tullantıları hər səkkiz nəfərindən birinin ac olduğu bir dünyada qlobal ərzaq təhlükəsizliyinin yaxşılaşdırılması üçün əldən buraxılmış imkandır. hansı ki bu qidalar, qiymətli təbii sərvətlərin istifadəsi sayəsində istehsal edilmişdir. hər il istehsal edilib yeyilmədən atılan qidanın həcmi, volqa çayının bir illik su axınına bərabərdir. həmçinin bu qidaların istehsalı nəticəsində atmosferə 3,3 milyard ton həcmində istixana qazları atılır ki, bu da öz növbəsində iqlim şəraitinə ziyan vurur, nəticədə ərzaq istehsalına zərər dəyir.
inkişafda olan ölkələrdə ərzaqla təminat
tacikistan təxminən 7,5 milyon əhalisi olan, dənizə çıxışı olmayan, aşağı gəlirli və qida çatışmazlığı olan ölkədir. ölkədə əkinəyararlı torpaq sahəsi cəmi yeddi faiz təşkil edir və əhalinin dörddə üç hissəsi kənd yerlərində yaşayır. sıldırımlı qayalıq, dağlıq ərazilər xüsusilə qış aylarında insanlar üçün böyük problemlər yaradır. bu zaman pis hava şəraiti və təbii fəlakətlər insanların hərəkətinə mane olur və müntəzəm enerji və ərzaq çatışmazlığı yaranır. tacikistan müstəqil dövlətlər birliyinin ən kasıb ölkəsidir, 47.2 faiz əhali 1.33 dollardan az gündəlik gəlirlə yaşayır, 17 faiz əhalinin isə gündəlik qazancı 0.85 dollardan da azdır.
tacikistan, bmtip-in 2012-ci il üzrə insan inkişafı indeksində 187 ölkə arasında 125-ci yeri tutub. əhalinin əksəriyyəti gəlirlərinin 60-80 faizini ərzaqa xərcləyir. son illərdə, rusiya federasiyasından tacikistana pul köçürmələri (əsasən işçilərdən) artıb ki, bu da üdm-in təxminən 50 faizini təşkil edir. pul köçürmələri kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin 55 faizlə, demək olar ki, əsas gəlir mənbəyidir. pul köçürmələri ölkənin iqtisadi artımıba mühüm töhfə verməsinə baxmayaraq, onlar yoxsulluqdan əziyyət çəkən kənd əhalisi üçün son çarədir. baxmayaraq ki dünya bazarlarına inteqrasiya olmadığı üçün qlobal maliyyə böhranının tacikistana birbaşa təsiri olmadı, amma dünyada qiymətlərin artımının və alüminium, pambıq kimi əsas ixrac məhsullarına olan tələbin azalmasının tacikistana dolayı yoldan ciddi təsiri olmuşdur.
kuba, özünün 11 milyon əhalisi ilə, daxili ərzaq tələbatının 70-80 faizini idxal hesabına ödəyir. idxal edilən məhsulların əksəriyyəti sosial müdafiə proqamları çərçivəsində əhalinin aztəminatlı hissəsinin tələbatını ödəməyə istiqamətlənib. onun iqtisadi modeli, heç bir kubalının müdafiəsiz qalmaması prinsipini rəhbər götürərək, öz səmərəliliyini və davamlılığını artırmaq məqsədilə yenilənməkdədir.
iqlim təhlükələri, qida çeşidliliyinin az olması və aşağı kənd təsərrüfatı məhsuldarlığı milli ərzaq təhlükəsizliyi üçün problem təşkil edir. 2015-ci ildə dünya ərzaq proqramı (wfp) əhalinin yüksək həssaslığa malik qrupları üçün ərzaq təhlükəzliyi şəbəkələrinin gücləndirmək, ərzaq və qidalanma təhlükəsizliyini təşviq etmək və milli səyləri dəstəkləmək üçün dörd illik "ölkə proqramı" başlatdı.
hərtərəfli sosial müdafiə proqramları sayəsində, kuba əsasən aclıq və yoxsulluğu köklü surətdə həll edib. kuba, minilliyin inkişaf məqsədlərinə (mim) nail olman ən müvəffəqiyyətli ölkələrdən biridir və 2014-ci ilin undp insan inkişafı indeksinə əsasən 187 ölkə arasında 44-cü sırada yerləşib.
banqladeş. təbii fəlakətlərə meylli və yoxsulluğun yüksək səviyyədə olduğu banqladeş, xüsusilə uşaq və gənc analar arasında geniş yayılmış az qidalanma probleminin azaldılması məsələsində bir çox çətinliklərlə üzləşir.
ümumdünya ərzaq proqramı (üəp) banqladeşin yoxsul icmaları üçün rifah halının yaxşılaşdırılması məqsədi ilə 1974-cü ildən banqladeşə yardımlar etməkdədir. son dörd il ərzində 155 milyon nəfərdən çox insana kömək edilmişdir.
banqladeşdə son iqtisadi inkişafa baxmayaraq, əhalinin üçdə biri yoxsulluq şəraitində yaşayır və əhalinin təxminən dörddə biri kifayət qədər təhlükəsiz və qida maddələri ilə zəngin ərzaq məhsulları almaq iqtidarında deyil. dar qida çeşidliliyi banqladeşdə uzunmüddətli problemlərdən biridir və hələ də bu sahədə əhəmiyyətli yaxşılaşma özünü göstərmir.
haiti bmt insan inkişafı indeksi üzrə 187 ölkə içində 168-ci yeri tutub. 2010-cu il zəlzələsindən indiyə qədər keçən müddətdə, 10,4 milyon haiti əhalisi humanitar və inkişaf çətinlikləri ilə üzləşməyə davam edir. 2004-cü ildən bmt-nin sabitləşdirmə missiyası, haitidə asayişi bərpa edib qorumağa kömək etmişdir.
haitidə insanların 59 faizi yoxsulluq içində yaşayır və ifrat yoxsulluq 25 faiz təşkil edir. haitililərin dörddə üçü, gündə 2 $ və daha az məvaciblə yaşayır, əhalinin yarısı gündə 1 $-dan da az qazanır. bir çox insanın elektrik, su, kanalizasiya və səhiyyə xidmətlərinə çıxışı yoxdur.
yoxsulluq, təbii qaynaqların tükənməsinin nəticəsi olaraq haiti hətta mülayim iqlim təsirlərinə qarşı müdafiəsiz qalıb. son iyirmi il ərzində, haiti dəfələrlə təkrarlanan təbii fəlakətlərin təsirinə məruz qalıb. xüsusilə 2010-cu ilin 12 yanvarında baş verən zəlzələ olduqca fəlakətli nəticələri doğurdu.
şiddətli fırtınalar (xüsusilə 2012-ci ildə isaac və sandy qasırğaları), sel və daşqınlar, torpaq sürüşmələri və bir sıra digər təkrarlanan ağır təbii fəlakətlər ekoloji böhranı daha da dərinləşdirir, məskunlaşma ərazilərini dağıdır, iqtisadiyyatının bərpasına və inkişafına ağır zərbə vurur.
somalidə vəziyyət 2011-ci böhranı zamanı gərginləşmişdi. dörd milyon insan ifrat qida çatışmazlığı və aclıqla üzləşdi. bu problem bəzi cənub rayonlarında daha qabarıq şəkildə özünü biruze verdi. böhrandan sonra vəziyyət bir qədər yaxşılaşmışdır. lakin, tədricən əldə edilən bərpa və irəliləyişlər, bitmək bilməyən daxili münaqişələr, parçalanma və bir çox digər faktorlar nəticədə təhdid altındadır.
somali üçün ərzaq təhlükəsizliyi və qida analizi birliyinin (fsnau) son nəticələrinə görə, 855,000 insan kritik vəziyyətdədir. təcili yardıma ehtiyacı olan əhalinin sayı ilin əvvəlindən 17 faiz artım göstərib. bu ailələrə aid insanların həyati təhlükəsi var və onların qida ehtiyacının ödənilməsi üçün təcili olaraq humanitar yardım edilməlidir. xüsusilə uşaqlar üçün kritik qida və tibbi dəstək verilməsi gərəklidir. daha 2,3 milyon insanın vəziyyəti, mütəxəssislər tərəfindən "həssas" olaraq xarakterizə edilir. bu o deməkdir ki, həmin insanlar minimum gündəlik qida ehtiyaclarını qarşılamaq üçün mübarizə aparırlar. bu qrupa aid ailələr, quraqlıq və ya sel kimi böyük sarsıntılara qarşı müdafiəsiz vəziyyətdədirlər, hansı ki, bu ailələri ərzaq böhranının təsiri altına sala bilər.
somalidə, beş yaşınadək təxminən 214.700 uşaq kəskin aclıq çəkir. təcili və davamlı müdaxilələr olmadan, ac uşaqların sayının ilin sonuna qədər 50 faiz artacağı təxmin edilir. nəticə etibarilə, 2015-ci ildə də somali əhalisinin həyati əhəmiyyətli humanitar yardım və yaşayış dəstəyinə böyük ehtiyacı var.
hindistan 28 ştatdan ibarət federal struktura malik demokratik respublikadır. mərkəzi hökumət siyasətin formalaşdırılması üçün cavabdeh olsa da, ştatlar əsasən milli ərzaq təhlükəsizliyi aktı (nfsa) altında müxtəlif ərzaq təhlükəsizliyi və qidalanma proqramları kimi milli siyasi məsələlərin həyata keçirilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.
hindistan 2014 undp insan inkişafı indeksinə əsasən 187 ölkə arasında 135-ci, qlobal aclıq indeksinə əsasən isə 76 ölkə arasında 55-ci yeri tutur.
hindistan ikinci ən çox əhalisi (1,2 milyard) olan ölkədir və üdm-a görə üçüncü böyük iqtisadiyyata sahibdir. son on il ərzində, davamlı iqtisadi artım sayəsində, hindistan 2012-ci ildə dünya bankı tərəfindən orta gəlirli ölkə kimi təsnif edildi.
amma iqtisadi artıma və ərzaq istehsalı sahəsində özünü təmin etməsinə baxmayaraq, hindistanda yüksək yoxsulluq səviyyəsi, ərzaq təhlükəsizliyinin olmaması, zəif qidalanma hələ də mövcuddur.
əhalinin təxminən 32,7 faizi gündəlik 1,25 $-dan az məvaciblə yaşayır. bütün dünya üzrə yetərincə qidalanmayan insanların dörddə biri hindistanda yaşayır. aclığa qarşı mübarizədə qlobal nailiyyətə aparan yol, hindistanda ərzaq və qidalanma təhlükəsizliyi sahəsində irəliləyişdən keçir.
qlobal miqyasda aclığın aradan qaldırılması üçün problemi düzgün qiymətləndirmə böyük önəm kəsb edir. ictimaiyyət arasında bəzən doğru bəzən isə tamamilə yanlış olan fikirlər səsləndirilməkdədir ki onların təhlil edilib düzgün qərar çıxarılması gərəkdir:
dünyada kifayət qədər qida olmaması. dünyada, hər insana gündə 3.500 kalori təmin etməyə yetəcək miqdarda buğda, düyü və digər dənli bitki növləri becərilir. bütün dünyada, hər insanın gündə ən az 2 kilo yemək ala biləcəyi kafilikdə qida maddələri mövcuddur. problem, çox sayda insanın mövcud olan qida maddələrini ala bilməyəcək qədər yoxsul olmasıdır.
qıtlıqdan təbiət məsul demək də düzgün yanaşma deyil. əslində günahı yalnızca təbiətin üzərinə atmaq işin asan tərəfidir. maddi gücü çatanlar üçün yemək hər zaman mövcuddur. çətin dövrlərdəki aclıq, yalnız ən yoxsullara zərbə vurmaqdadır. bənzər şəkildə, amerikada bir çox evsiz adam qışda soyuqdan ölməkdədir amma bunun əsl günahkarı hava şəraitinin pis olması deyil.
sürətli əhali artımı bu gün bir çox ölkə üçün problem olmağa davam etsə belə, əhali çoxluğu heç bir yerdə aclığın səbəbi olaraq göstərilə bilməz. əhalisi çox olan və aclıq çəkən bir ölkə olaraq banqladeşi nümunə göstərənlərə, qida qaynaqlarının bol olduğu halda yenə də aclığın yaşandığı nigeriya, braziliya və ya bolivya kimi ölkələr nümunə olaraq göstərilə bilər.
ekoloji böhranının, qida maddələri istehsalı üçün faydalana biləcəyimiz qaynaqları azaltdığı bir gerçəkdir. bu istiqamətdə atılan addımlar aclığın qarşısının alınması baxımından böyük xeyir verə bilər.
həllin yaşıl inqilabda olması fikirləri də həmçinin problemin mahiyyətinin düzgün araşdırılmaması nəticəsində ortaya çıxan yanlış inanışlardan biridir. yeni toxumlar sayəsində hər il milyonlarla ton daha çox taxıl məhsulu istehsal edilməkdədir. ancaq, dar mənada, diqqətin istehsal artımı üzərində cəmləşdirməsi aclığı aradan qaldıra bilməz. çünki istehsal artımı, artıq qalan qida maddələrini kimlərin satın ala biləcəyini təyin iqtisadi güc paylanması faktorunu dəyişdirə bilməz.
bəzən böyük fermer təsərrüfatlarının yaradılması, məhsuldarlıq baxımından daha avantajlı görünə bilər. amma ən məhsuldar torpaqları əllərində saxlayan böyük torpaq sahibləri ümumiyyətlə bu torpaqların böyük hissəsini istifadəsiz buraxmaqdadırlar. ədalətli olmayan sistemlər üzündən əkinçiliyə əlverişli torpaqlar ən səmərəsiz istehsalçıların əlində qalmaqdadır. buna qarşılıq kiçik fermerlər hektar başına 4-5 qat daha çox məhsul əldə etməkdədirlər.
üçüncü dünya ölkələrinin çoxunda, ixracatda partlama yaşanarkən aclıq problemi eyni qalmış və ya daha da ağırlaşmıştır. braziliyadan yaponiya və avropadakı heyvanların qidalanması üçün edilən soya paxlası ixracatı artrmaqda ikən, bu ölkədəki əhalinin üçdə birinə təsir edən aclıq, bu dəfə üçdə ikisini öz pəncəsi altına almışdır.
abş və digər inkişaf etmiş ölkələrin yardımlarının çoxu birbaşa olaraq ac insanların əleyhinə nəticələr verməkdədir. hökumətlər yalnız elit təbəqələrə həssas davrandıqlarında, bizim yardımlarımız yalnız ac insanlara yetişməməklə qalmaz, həmçinin onlara qarşı olan bəzi qüvvələri də hərəkətə keçirər. etdiyimiz yardımlar çox zaman, həmin ölkələrdəki strukturlar tərəfindən sərbəst ticarət və sərbəst bazar siyasətinə müdaxilə edilməsi, qida maddələri istehsalı və əhaliyə sərf edilməsi yerinə ixracatı artırmaq üçün istifadə olunur və beləliklə də lazımi hədəfinə çatmır.
qlobal aclıq probleminin aradan qaldırılması üçün beynəlxalq səylər o zaman təsirli olar ki, onlar, qida istehsalçılarının uzunmüddətli iqtisadi potensialının gücləndirilməsinə yönəldilər. qiymətli kağızlar və pul transferi proqramlarının ərzaq yardımı proqramlarından daha effektiv olduğu sübut edilib. çünki, pul transferi əhaliyə yerli bazarlarda alış-veriş etməyə imkan verir ki, bununla da yerli ərzaq istehsalçıları müflis olmaqdan xilas olur. əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin artırılması üçün edilən bu yardımlar, istehsalı stimullaşdırmaq və yerli fermerlərin regional kənd təsərrüfatı bazarlarına çıxışını təmin etmək üçün edilir. beynəlxalq ictimaiyyətin qlobal aclıq problemin həllinə yanaşması olduquca böyük təcrübəyə əsaslanır. bu yanaşma, yüksək texnoloji yeniliklərdən istifadə etməklə daha effektiv şəkildə həyata keçirilə bilir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
yeniyetmə olanda keçirdiyim aclıqlarda əzələlərimin əriməsi kişilik qüuruma toxunurdu, indi deyəsən bir qürurum da qalmayıb. sadəcə tavanı izləyərək qollarımın əriməsinin çıxardığı eşidilməyən amma hiss edilən səsi duyuram. sonra yeniyetməykən günlərlə ac olduqdan sonra başgicəllənmələriylə qarşısından keçdiyim kababçılardan yemək istəmə ya oğurlama planları qurduğum anları xatırlayıram. əvvəl gandhini sonra da 90 yaşında ayaq sümükləri yeyilməyə başladığı üçün yerimə qabiliyətini itirən və bundan bir-iki il sonra bu dərdə dözməyərək yavaş-yavaş ac qalaraq ölümünü çağıran nənəmi xatırlayıram. sonra ölüm üçün ən yaxşı üsulu seçmiş olduğu qənaətinə gəlir və cəsarətini alqışlayıram. yaşmaqdan imtina etmək üçün olduqca asi və cürətli bir üsul kimi göründüyü barədə özümlə razılaşır, küçədə neçə gün ac qala biləcəyimi düşünüb təmiz su arzulayır və onu içmənin xəyalını qurmaqdan əvəzsiz bir zövq alıram.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
artıq 2 gündür ki acam,evdə olan 1 çörək və 1paket makaronu bundan faha artıq sıxa bilməyəcəm.və lənətə gəlmiş maaşı almağıma hələ 3 gün var.yaxşı ki iş yerim evə yaxındır,səhər 1saat tez durub piyada gedə bilirəm.
aclıq deyil amma bu asılılıq hissi yaman əsəbləşdirir məni.yaxşıki siqareti axırıncı dəfə 3 paket almışdım və evdə çay və qənd var.bunlar mənə kifayət edir.o sikilmiş hissi basdırmaq,başımı qatmaq üçün imdb top 250 listdə baxmadığım kino qalmadı artıq.
not: bela vaziyetin içine soxum
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
snickersin son illərdə üzərində təkidlə qaldğı reklam şüarının motivi
2009 istehsalı steven mcqueen filmi
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
üzv ol