1. disk və fayl sisteminə xidmətə əsaslanaraq, verilənlərin emalının köməkçi əməliyyatlarını yerinə yetirən kompüterə xidmət proqramlarıdır. onlar istifadəçilərə əlavə imkanlar verirlər. utilitlər aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir:
-maqnit disk sahəsinin keyfiyyətinin yoxlanılması, diskin sıxılması, disklərin surətinin yaradılması, disklərin formatlaşdırılması və defraqmentasiyasının yerinə yetirilməsi;
-informasiya mühəfizəsinin təmini, nasazlıq hallarında bərpanın mümkünlüyü və s.;
-arxivlərin yaradılması və yeniləndirilməsi;
-müxtəlif rejim və formatlarda mətn və digər faylların çapı;
-şəbəkəyə xidmət.

müasir əməliyyat sistemlərində, məsələn, windows əs-də bu cür utilitlər standart - accessories (aksessuarlar) və xidməti - system tools (sistem alətləri) proqramlar qrupunda yerləşir.
standart qrupuna calculator (kalkulyator), sound recorder (səs yazan), notepad (bloknot), snipping tool (hissə aləti) və s. kimi yararlı proqramlar daxildir.

xidməti qrupuna isə daxil edilən disk cleanup (diski təmizləyicisi), disk defragmenter (disk defraqmentləyicisi), system restore (sistem bərpası), system information (sistem məlumatı) və s. proqramları isə disklərə xidməti həyata keçirməklə əməliyyat sisteminin imkanlarını genişləndirir.

(bax: xidməti proqramlar)