+1 əjdaha
1. dişin yumşaq toxuması olan periodontun ("peri"-üzərində, "odontos"-diş) iltihabi xəstəliyidir. stomatoloji praktikada ən çox rast gəlinən xəstəliklərdən biridi, xüsusən, azərbaycanda. əsasən diş pulpasının (rusca-nerv) iltihabi xəstəliyi olan pulpitin ağırlaşmasından törənir. uyğun olaraq periostit, osteomilit kimi çənə sümüyü xəstəliklərinin də səbəbi çox vaxt periodontitin ağırlaşmasıdır.periodontit kliniki gedişinə görə 3 yerə ayrılır:
1) kəsin
2) xroniki
3) kəskinləşmiş xroniki
kəskin periodontit
xəstəliyin başlanğıcında olur. kəskin ağrılar müşahidə olunur. mərhələni nisbi olaraq seroz və irinli olmaqla 2 yerə bölürlər. seroz mərhələdə dişdə küt, sızıltılı, gecə güclənən ağrılar baş verir. ağrılar irradiasiya etmədiyinə görə (yayılmadığına görə) pasient zədələnmiş dişi dəqiq göstərə bilir və ona elə gəlir ki sanki dişi uzanıb. zədəli dişin ətrafındakı yumşaq toxumalarda şişkinlik, hiperemiya (qırmızı rəng,doluqanlılıq) müşahidə edilir. seroz mərhələnin irinli mərhələyə keçməsi ilə ağrılar daha da artır, pulsasiya edir. çox vaxt gözə,qulağa,gicgaha,boyuna irradiasiya edir. dişdə laxlama baş verir və dişə toxunma, dişləri sıxmaq ağrı səbəbindən mümkün olmur. pasientdə bədən temperaturunun artması, halsızlıq, zəiflik müşahidə edilə bilər.
əgər bu sayılan əlamətlər varsa mütləq həkimə müraciət edilməlidi. çünki, bu mərhələdən sonra xroniki periodontit mərhələsi başlayır və bu mərələdə demək olar ki heç bir ağrı hiss olunmur. nəticədə pasient düşünür ki,artıq hər nə idisə keçib getdi. amma elə deyil. ağrı hiss olunmasa da proses davam edir və dişin itirilməsi, çənə sümüklərində defekt kimi ağır hallarla sonlana bilər.
xroniki periodontit
nisəbətən simptomsuz keçən mərhələdir. bəzi hallarda çeynəmə zamanı ağrı baş verə bilər. rentgendə dişdə destruktiv dəyişikliklərin ilk əlamətləri görünür. bu mərhələdə ağrının az olmasının əsas səbəblərindən biri dişin kökündə yaranmış irinin özunə yol açaraq xaricə açılmasıdır. bunun nəticəsində irin daimi olaraq xaricə axır (əsasən diş əti nahiyəsindən) və təzyiqin azalması ilə ağrı da azalır. dişin çox hallarda tac, yəni, ağızda görünən hissəsi dağılmış vəziyyətdə olur.
kəskinləşmiş xroniki periodontit
bu isə xronikiyə keçmiş prosesin yenidən kəskinə keçməsi nəticəsində baş verir.
hər mərhələlnin özünə məxsus müalicə sxemi var. xroniki periodotit zamanı kök zirvəsinin rezeksiyası, kökün amputasiyası, dişin replantasiyası kimi metodlardan istifadə edilə bilər.