1. Xalqın iradəsinin ifadə olunma formasıdır. Referendumda səsvermə həyata keçirilmir, hər hansı məsələyə xalq münasibət bildirir. Referendum əsasən roman-german hüquq sistemi olan ölkələrdə tətbiq edilsə də, son illərdə anqlo-sakson sistemli ölkələrdə də (məsələn, Böyük Britaniya) keçirilməyə başlanmışdır. Referendumun müxtəlif növləri vardır. predmetinə görə 1)konstitutsion (konstitutsiyanın qəbulu və ya dəyişikliklər edilməsi); 2) qanunverici (qanunların qəbulu); 3) beynəlxalq- hüquqi; 4)inzibati-hüquqi. Məcburiliyinə görə məcburi və fakultativ ola bilər. Fakultativ formada həmin məsələ üzrə referendumun keçirilib-keçirilməməsi məcburi deyil, amma hər bir halda referendumun nəticəsi məcburi olacaq. Konstitutsiyanın 3-cü maddəsində yalnız referendumla həll oluna bilən məsələlər göstərilib. Onlara konstitutsiyanın qəbulu və ona dəyişikliklər edilməsi, ölkə sərhədlərinin dəyişdirilməsi daxildir. Referenduma qoyula bilməyən məsələlərə dövlət büdcəsi, vergilər, əfvetmə, amnitsiya və s. daxildir. Seçki hüququ olan vətəndaşlar referendumda iştirak edə bilərlər. Onun keçirilməsini Mərkəzi referendum komissiyası həyata keçirir. Azərbaycanda ilk dəfə Naxçıvanın azərbaycanın tərkibində muxtar vilayət kimi qalması ilə bağlı 1921-ci ildə keçirilib