1. rusiya imperiyasının azərbaycanlı hərbi xadimi. general-adyutant rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. rusiyada bu rütbəyə layiq görülən yeganə müsəlmandır. rus-yapon müharibəsində ikinci dağıstan süvari alayına komandanlıq edib. elə bu savaşdakı sücaətinə görə 4-cü dərəcəli müqəddəs georgi ordeninə layiq görülüb. 1906-cı ildə rus ordusunun ən şöhrətli 17-ci nijeqorod draqun alayının komandiri təyin olunur. sonradan nikolay oğlu tsareviç alekseyi də bu alayın siyahısına yazır. hətta alayın hərbi formasını vəliəhdə hüseyn xan özü təqdim edib.
naxçıvanski nikolay tərəfindən sevilirdi. bir neçə dəfə saraya səhər yeməyinə dəvət edilib. birinci dünya savaşında yaralanıb hospitalda yatarkən daima imperatriça və qızları tərəfindən ziyarət edilirdi. elə hüseyn xan da nikolaya fanatik səviyyədə bağlı idi. inqilab zamanı iki general müvəqqəti hökümətə tabeçiliyi rədd edir və açıq-aşikar monarxiyaya sədaqətini göstərir. biri qraf fyodor keller, digəri xan naxçıvanski olur. general 1918-ci ildə həbs edilir. 1919-cu il 29 yanvarda petropavlovsk qalasında velikiy knyazlarla bərabər xan naxçıvanski güllələnir.
naxçıvanski ədəbiyyatı çox sevirdi. daima peterburqun ədəbi məclislərində iştirak edirdi. elə burda gələcək həyat yoldaşı sofya gerbellə tanış olur. nigah mərasimi zamanı ona çoxarvadlıqdan imtina etməyi şərt qoyublar. o da qəbul edib. mərasim katolik kilsəsində baş tutub. bu evlilikdən üç uşağı olub. xan nikolay, tatyana xanım və xan georgi. uşaqlarının üçü də provaslav adəti ilə xaç suyuna salınıb. xan nikolay 21 yaşında rəhmətə gedir. tatyana hərbiçi ilə ailə qurur. 1972-ci ildə fransada rəhmətə gedir. kiçik oğlu georgi də atası kimi çara sadiq qalır, ağ qvardiyanın sıralarında döyüşür. qvardiyanın məğlubiyyətindən sonra anası ilə bərabər əvvəlcə fransaya, sonra livana köçür. orda ford şirkətinin yaxın şərq nümayəndəliyini yaradır. 1941-ci ildə anası, 7 il sonra isə özü dünyasını dəyişir.