1. bu sifarişi verən: lağlağı
jean-paul sartre'ın heidegger'in "varlıq və zaman"ına cavab olaraq yazdığı əsər. içində olduqca üfüqaçıcı, eksiztensiyal konseptlər vardır:
1. özündə-varlıq(être-en-soi): şüur xaricində yerdə qalan varolanların varlığını ifadə edir. bir masa, bir daş hətta heyvanların varolma tərzi. hər biri özlüyündə müəyyən edilmiş kimlikləri, öz'ləri vardır. varlıqları və özləri ayrılmaz bir bütündür. hətta əşyalarda öz varlıqan öncə gələr, çünki bir əşya hazırlanmazdan əvvəl bir planı-öz'ü mövcud olur.
2. özü-üçün-varlıq(être-pour-soi): şüurun varlığını təmsil edər. özü-üçün-varlığın özündə-varlıqdan fərqli olaraq müəyyən edilmiş bir öz'ü, essensi yoxdur, bunu dünyada hərəkət edərək yaratmaqda tamamilə azaddır. lakin yenə də dünyada olduğu müddətcə heç bir öz'ü tam olaraq mənimsəyə bilmir, çünki şüurun təbiəti heçlikdir. hər zaman başqa bir hərəkət etmə seçimi, özünü indiki vəziyyətindən fərqli göstərmə azadlığı vardır.
3. bəd inanc(mauvaise foi). özü-üçün-varlıq göstərən şüurlu insanın mümkün olmadığı halda özünü bir kimliyə sığışdırmağa çalışıb, özündə-varlığa çevirmə cəhdi, bir növ özünü aldatmağa çalışmaq, lakin yenə də özünü tamamilə inandıra bilməməkdir, kobudca desək(özünü aldatmaq əslində şüurlu bir hərəkətdir sartre'a görə, bu səbəblə tam özünü aldatma deyə bir şeyin olmadığını da deyir). sartre bir ofisiant nümunəsi verər: ofisiant işləyən bir oğlan sırf ofisiantlığa xas olan hərəkətlər edir, müştərilərə xidmət edir, əlində podniz masalar arasında gəzir. bunlara baxmayaraq həmin insan tam bir ofisiant deyil, verilmiş hərəkətləri icra edən bir insandır, heç vaxt bir masanın masa olduğu mənada həmin insan bir ofisiant ola bilməz, çünki onun həmişə etdiyi hərəkətlərdən vazkeçmə, özünü fərqli göstərmə qısacası heç nə olmama azadlığı və seçimləri vardır. lakin bunu inkar edən, içində olduğu vəziyyətin onun üçün müəyyən edilmiş bir öz olduğunu və başqa bir feili gerçəkləşdirmək seçiminin olmadığını düşünən insan bəd inanca düşmüşdür. həmişə bir seçim vardır. qismət, tale və alın yazısı kimi anlayışlar da bəd inanca nümunədir. talenin olduğunu düşünərsək, deməli insanın əvvəlcədən müəyyən edilmiş bir öz'ü və varolma planı var, seçimlərində azad deyil deməkdir ki, bu da eksiztensiyalizmlə zidd düşən bir düşüncədir. bəd inanc insan varlığının, özü-üçün-varlığın özünü özündə-varlığa sığışdırması, yəni azadlığı olduğu halda müəyyən bir kimliyinin də olması üçün cəhddir, sartre'a görə tanrı olmağı istəməkdir. "fərd olduğu şey deyil, eyni zamanda da olmadığı şeydir".
4. başqası-üçün-varlıq(l'être-pour-l'autrui): kobudca, insanın özünü təyin etmə azadlığının açarını başqasına verib "məni sən təyin et" deməyidir. gözəl çirkin, əxlaqlı əxlaqsız, qorxaq cəsur və s. qavramların başqalarından eşitdiyi halda özünə aid edilməsidir. sartre başqalarının insanın varlığını tətin etməsi ilə yaranan vəziyyəti nəzərə alaraq bu və "bağlı qapı arxasında(huis clos)" kitabında məşhur "cəhənnəm başqalarıdır" ifadəsni işlətmişdir. əsərin qəhrəmanlarından biri garcin həqiqətən cəsur olduğunu digər iki məhkumdan öyrəndiyi halda həqiqətən özünə inanacaqdır, qısacası başqasınən təsdiqinə ehtiyacı vardır və beləliklə başqasından asılı qalaraq öz cəhənnəmini yaratmış olur.
5. varlıq öz'dən öncə gələr("l'existence précède l'essence"): sartre eksiztensiyalizminin xülasəsi olan ifadə. insan öncə dünyada var olar daha sonra öz'ünü yaratmağa başlayar. hüquq, din, etika, ədalət və digər müxtəlif dəyərlər dünyada var olan mütləq öz'lər deyil insanın varolmasından sonra yaradılmış konaeptlərdir. bütün bu öz'lərin daha əvvəlində varoluş gəlir.

təbii ki, bunlar mənim anladıqlarımdır.