Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
1. (canlıçılıq)
psixoloji hadiselerde olduğu kimi heyatla elaqedar hadiseleri de düşünen bir ruhun idare etdiyine inanan sistem ( stahl doktrinası).
stahlın animizmi hem mexanizme hem de vitalizme qarşıdır; mexanizm, heyat hadiselerini tek fizika-kimya varlıqlarından ibaret sayar; vitalizm ise heyat hadiselerini yarı maddi yarı menevi olan, hem fizika-kimya hadiselerinden hem de düşünen ruhdan ayrı bir heyat qanunuyla açıqlayar. şüur ve koma kimi iki ayrı qanunu ferz eden vitalistlerin cüte dinamizminin ( düodinamizm) eksine animistler hem heyatla elaqedar hadiseleri hem de psixoloji hadiseleri tek bir sebebe, düşünen ve ya "ağıllı" bir ruha bağlarlar.
animizm, tebietde insan ruhuna az çox benzer ruhlar oldugunu qebul eden dindir. ruh, yalnız insanda yoxdur. canlı cansız her şeyin ruhu vardır.
insan, teolojik hala fetişizm ile başlamış, buna yaxşı ve pis ruhları soxmuşdur. sonra çoxallahılığa keçmiş daha az amma daha qüdretli ruhları işin içine qatmışdır. ardından bu tanrıları tek bir tanrıda birleşdirerek tekallahılığa keçmişdir.
primitiv insana göre ruh, bedene ve ya bedenin müeyyen parçalarına bağlıdır. can, insanın xaricine çıxa biler amma bu halda bele bedeni idare eder. can (xarici can) oğurlana biler, meğlub et/yeyile biler, geri getirile biler, bezen yamana biler, temir edile biler ya da yerine başqası qoyula biler.
kişiliküstülük, yalnız bedende deyil onun atdığı sekresiyalar, saç, dırnaq, sperm, sidik kimi bütün tullantılarında da olar. onun üçün bu tullantıların pis niyyetli bir başqasının eline keçmemesi üçün her kes bunları saxlayar. hetta bezen buna ayaq izi bele elave olunar.
adamın kölgesi, sudakı eksine ve resmi, şexsiyyetine daxil obyektlerdir. bu sebeble derhal bütün primitiv cemiyyetlerde insanlar, şekillerinin edilmesine qarşı çıxarlar. hetta insanın adı bele bu siyahıya daxil ola biler. bezen geyim de şexsiyyete aid sayılar.
heyatın özü olan can, bedeni terk edince, insan öler. bununla birlikde ruhun bedende qaldığına ve yaşayanlardan qisas ala bileceyine inanıldığından, cesede böyük hörmet ve diqqet gösteriler. ölüler, bu alemin tam tersi bir alemde yaşamaqdadırlar. buradakı her şeyin tersi, ölüler aleminde etibarlıdır.
ölülerin o biri alemde yaşadığına inanılar. bu düşünce, derhal derhal universaldır. yene bunun kimi universal olan bir başqa düşünce ise ölülerin de öldüyüdür. onlar üçün etibarlı bir sonsuz heyat yoxdur.
animizmin başlanğıcı, ruhun öldükden sonra var olduğu düşüncesidir. belece ruh, insanların etrafında gezen, onlara müdaxile eden fövqeltebii bir hal alar. o zaman bu ruha ehdler hesr etmek, dualar etmek, qurbanlar kesmek hereketleri başlar ki bunlar dinin temel elementlerindendir.
zamanla yalnız insanın deyil, heyvanların ve bitkilerin de ruhları olduğuna, bunların da insanları yaxşı-pis yolda tesir etdiyine inanılaraq, bunlara da tapınılmağa başlanmışdır. belece, evvel atalarının ruhlarına tapınan insanlar, daha sonra tebiete tapınmağa başlamışlar. her obyektde ruh olduğuna inanılmasıyla, insanlarda canlı-cansız ayrı-seçkiliyi qalxar.
bu dinin mistik yanını levy-bruhl bele izah edir:
"primitiv zehniyyetin müşterek tezahürlerinde obyektler, varlıqlar, hadiseler, bizim üçün aydın olmaz bir şekilde hem özleri, hem özlerinden başqa şey ola bilerler. yene eyni aydın olmaz şekilde bir sıra qüvvetler, üstünlükler, mistik hereketler neşr eder ve ya götürerler ki bunlar olduqları yerde qalmağa davam etmekle birlikde, özlerini yene de tapıldıqları yerin xaricinde hiss etdirerler."
maddi alemin xaricinde, mena alemi düşüncesini inkişaf etdirmişler ki mistik yan budur. bu insanların ibadetlerinin meqsedi; mena ile temasa hazırlıqsız olduqları zaman, özlerini ondan qorumaq ya da hazır olduqları zaman menanın daha çoxunu menliklerinde tutmaqdır.
rahib, menaya tamamile sahib olan adamdır ve bunu istediyi kimi istifade ede biler. mebed ise menanın böyük miqdarda toplandığı yerdir.
mistik qüvvetler, tebietde de vardır ve insan bunlara hakim ola biler: bir sıra sözler söyleyib, reqsler edib, deyişik qarışıqlar meydana getirerek ya da bezi kiçik heykelcikler ederek. işde cadu buradan doğulmuşdur.
salomon reinacha göre cadu, animizmin texnikası ve strategiyasıdır. bezi obyektlerde cadulu bir qüvvet vardır; felaketi qovar ve xoşbextlik getirerler. böyününül yaxşı terefi (rahibler eder) ve pis terefi vardır (cadugerler eder).
bu inanışşa göre, şekilin, heykelin, reqsin, musiqinin, bütün gözel senetlerin ana qaynağı birbaşa ve ya bilvasite olaraq animizmdir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
2. ruhlara etiqad, ruhların mövcudluğu, onların heyvanların, insanların heyatına , etraf alemin predmetine ve hadiselerine tesir etmesine inanmaqdır
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
3. bütün varlıqlarda ruhun mövcudluğuna inancına esaslanır. animizmin ilk elmi tehlilini e. teylor vermişdir. onun öz teliminde iki ehkamı qabardır
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
4. pirlərə getməklə azərbaycanlıların bilmədən daxil olduqları inanc sistemi
