fars dilində qrammatik olaraq cins kateqoriyası olmadığından adı çəkilən türkün kişi və ya qadın olduğu mübahisəli mövzudur. bir çoxları klassik şərq şairlərinin türk sözünü qəzəllərdə həmişə kişilər üçün istifadə etdiyini bildirsə də, bəziləri də qeyd edir ki, hafiz qəzəllərində həmişə qadınları vəsf edib deyə, həmin türk əslində qadındır. qəzəllə bağlı sonradan yayılmış olduqca məşhur bir əhvalat da var ki:
"guya hafizin bu qəzəlinin birinci beytini (Əgər o şiraz türkü (gözəli) mənim qəlbimi ələ gətirsə, onun qara xalına Səmərqənd ilə Buxaranı bağışlaram) Teymurləng oxumuş, bərk qəzəblənmiş, Hafizi çağırıb demişdir: “Mən dünyanı fəth etdim ki, Səmərqənd ilə Buxaranın şöhrətini bütün aləmə yayım, sən nə cürət edirsən mənim ən gözəl şəhərlərimi bir qara xala verirsən?” Hafiz cavab verir: “Ey dünyanın fatehi, mən elə deməmişəm, demişəm ki, əgər bu gözəl qəlbimi ələ gətirsə, onun qara xalına se men qəndu (üç batman qənd) və do xurmara (iki xurma) bağışlaram”. Guya Teymur Hafizin bu hazırcavablığından xoşlanmış və soruşmuş: “Doğrusunu söylə, əgər o şəhərlər sənin olsaydı, o gözələ bağışlardınmı?” Hafiz bunun cavabında: “Əgər mən var-yoxumu gözəllərə bağışlamasaydım, bu günə qalardımmı?” - deyərək köhnə paltarını Teymura göstərmişdir."
qəzəlin fars dilindən transliterasiyası və azərbaycan dilinə poetik tərcüməsi:
əgər an Türk-e şirazi be dəst arəd dil-i ma-ra
be xal-i Hindu-yəş bəxşəm Səmərqənd-e Boxara-ra
Əgər ol türki-şirazi, bizə lütf etsa pünhanı,
O hindu xalinə verrəm Səmərqəndi, Buxaranı.
bedeh, saqi, mey-e baqi ke-dər cənnət naxahi yaft
kenar-e ab-e Roknəbad-o gülgəşt-e Müsəlla-ra
Gətir, saqi, içək badə, kənar ol ahu həsrətdən,
inan cənnətdə tapmazsan bu gül açmış Müsəllanı.
fəqan k-in lüliyan-e şux -e şirinkar-e şəhraşüb
çonan bordənd səbr əz dil ki Türkan xan-e yəğma-ra
Fəğan bu şəhrə min qovğa salan duzlu gözəllərdən
Alıblar könlümü əldən, necə türk adlı yəğmanı.
ze eşq-e natəmam-e ma cəmal-e yar müstaqni-st
be ab o rəng o xal-ü-xət çe hacət ruy-e ziba-ra?
Bizim bu natamam eşqin nədir nəfi gözəl yarə,
Bəzərmi rəngilə bir kəs məgər gülşəndə Rənanı?
mən əz an hüsn-e ruz-əfzun ke Yusuf dəşt danestəm
ki eşq az pərde-ye ismət borun arəd Züleyxa-ra
Bilirdim Yusifin hüsnü tükənməz iqtidar ilə,
Ki, rüsva eyləyər bir gün cahan içrə Züleyxanı.
əgər doşnəm fərmai v-əgər nefrin dü-a guyəm
cəvab-e təlx mizibəd ləb-e ləl-e şikarxa-ra
Acı sözlər şirin ləbdən mənimçün nuş olur, cana,
Onun tək şəhdü şəkər yox, dolansan külli dünyanı.
nəsihət guş kon, cana, ke əz can dust-tər darənd
cəvanan-e sə-adətmənd pənd-e pir-e dana-ra
Qulaq as, bir sözüm vardır, cahandidə həkiməm mən,
Cavanlar can ilə dinlər həmişə sözdə mənanı.
hədis az mütrib-o mey gu vo raz-e dəhr kəmtər cu
ke kəs nəgşud o nəgşayəd be hikmətin müəmma-ra
Danış sən meylə mütrübdən, burax əsrarı dünyadə
Ki, xilqətdə açan yoxdur əzəldən bu müəmmanı.
qəzəl güfti o dor softi biya vo xoş bixan, Hafiz
ki bər nəzm-e to əfşanəd fələk eqd-i Sürəyya-ra
Qəzəldir söylədin, Hafiz və ya dürrilə gövhərdir,
Gərək göylər nisar etsin ona zər tək Sürəyyanı.
farsca buradan dinləyə bilərsiniz:
(youtube: 
)
)mənbə.
hafiz şirazi, seçilmiş əsərləri, tərcümə: əbülfəzl hüseyni, 2004
https://en.wikipedia.org/wiki/Shirazi_Turk