azerbaijani progress

* american progress əsərindən ilhamlanaraq glş Axundovun arzusuna alleqoriya: Azərbaycan cəmiyyətinin fərdləri mövcud insan dərrakəsinin sərhədlərini aşmaq, bəşər biliyinin üfüqlərini genişləndirmək, intellektual sferanın hər sahəsində yeni zirvələr fəth etmək naminə həvəslə tərəqqipərvər cəmiyyət qurmağa doğru can atırlar:

(youtube: )

yazmaq

" Danışmaq bütün insanların inhisarında olan bir şeydir, ancaq yazmaq xüsusilə mədəniyyətli insanlara xasdır. Danışıq dili ilə müqayisədə yazılı dil nəinki qismən, hətta tamamilə dünya tarixinin siyasi və dini prosesləri ilə şərtləndirilib. Bütün əlifbalar individual mədəniyyətlərdə mövcudiyyət tapıb və bu mədəniyyətlərin ən dərin məna daşıyan simvolları arasında yer alır. ... ... ... . Yazmaq uzaqlığın ən böyük simvoludur, hətta nəinki məkana xas olan uzaqlığın, həmçinin və ən önəmlisi zaman üzrə olan uzaqlığın və gələcəyin və əbədiliyə-doğru-iradənin. Danışmaq və dinləmək yaxın məsafədə və indiki zamanda baş verir, lakin əlifba vasitəsilə insan heç vaxt görmədiyi və bəlkə də, hələ doğulmamış olan insanlarla danışır; insanın səsi onun ölümündən əsrlər sonra belə eşidilir. Bu tarixə "bağışlanan ianənin" - yazının ən xarakterik xüsusiyyətlərindən biridir. Bu önəmli səbəbə görə də başqa heç bir şey mədəniyyət üçün yazının ona qarşı olan içdən münasibəti qarşısında daha səciyyəvi deyil."

qeyd. bu sözlər yazının ixtirasından ta ki, xx əsrə qədər öz aktuallığını qoruyurdu. ancaq, bugün burada səsləndirilən bir çox mülahizələr öz əhəmiyyətini itirib. bugünün yox, 100 il əvvəlin perspektivi nəzərə alınaraq gərək ki, oxuna.

qələbə bayrağı

(bax: döyüş bayrağı)

zalım yar

üstdəki entry'ni təqribən iki il yarım öncə yazdıqda çox heyfislənmişdim ki, cəfər cabbarlının quraşdırmış olduğu unikal melodiyaya malik bu təsnifin * hansı ki, üzərindən 100 ilə yaxın vaxt keçməsinə baxmayaraq əvəz edə bilən başqa bir təsnif hələ də yaradılmadığından bayatı-isfahan şöbəsindən sonra xanəndələr təsnif oxumaq istədikləri zaman sadəcə ona müraciət etməyə məcbur qalırlar. xor üçün işlənən variantının aydın səsyazısı yoxdur. ancaq, təzəlikcə, mənə məlum oldu ki, nəhayət, dövlət xor kapellası öz youtube kanalında bir neçə ay öncə paylaşıb. ona görə sevindim və istədim burada da paylaşım -*

çox əzəmətlidir, ilahidən gələn bir avaz kimi səslənir, sanki, Tanrı özü öz dərd və əzablarını insanlarla bölüşür, onlardan əlac diləyir... yəqin ki, bayatı şiraz/-297540'ın mistik ab-havasından qaynaqlanan bir şeydir.

(youtube: )

ıv nəsil azərbaycan bəstəkarları

III nəsil azərbaycan bəstəkarlarının sinfini bitirmiş olan bəstəkarlar. bu ifadəyə birinci dəfə qara qarayevin 1965-ci ildə yazdığı "üçüncü nəsil" başlıqlı məqaləsində rast gəlmişəm hansı ki, o, orada aqşin əlizadə, dadaş dadaşov, sevda ibrahimova kimi bəstəkarları üçüncü nəsil hesab edirdi. doğrudan da, əgər professional musiqimizin əsasını qoyan üzeyir hacıbəyov və müasiri müslüm maqomayevi birinci nəsil hesab etsək, onların tələbələri qara qarayev, fikrət əmirov, cövdət hacıyev ikinci nəsil bəstəkarlar olmuş olur. dolayısıyla, onların da tələbələri aqşin əlizadə, fərəc qarayev, xəyyam mirzəzadə, arif məlikov üçüncü nəsildir.

(bax: ayaz qəmbərli)

xəyyam mirzəzadə

"Mən Qarayevdən * qara qarayev təhsil almışam. Qarayev isə Şostakoviçdən * dmitri şostakoviç təhsil alıb. Şostakoviç Maksimilian Steynberqin sinfində oxuyub. Şteyenberq Rimski- Korsakovun həm kürəkəni idi, həm də tələbəsi, nəhayət, Rimski-Korsakov özü də Pyotr Çaykovskidən təhsil alıb. Görürsünüzmü, mənim bəstəkar kimi geneoloji bağlılığım hara gedib çıxır? Özü də təkcə mənim yox. Bizim konservatoriyamızın məzunu olan bütün bəstəkarların."

qeyd. biraz da geriyə getsək görərik ki, bu şəcərənin, bu ənənənin, bu məktəbin kökləri gedib görkəmli alman bəstəkar johann sebastian bach'a çıxır. çaykovskinin müəllimi nikolay zaremba, onun müəllimi Adolf Bernhard Marx, Marx'ın müəllimi Daniel Gottlob Türk, Türk'ün müəllimi Gottfried August Homilius və ən nəhayət, Homilius'un müəllimi bach olmuşdur.

istinad.
Fikirlər, düşüncələr, məqalələr, Xəyyam Mirzəzadə, I hissə, Bakı, 2011

qara qarayev

anası sona xanım axundovanın xatirələrinə görə, artıq musiqi məktəbində şagird olarkən üzeyir hacıbəyovun bəstəkar ola bilmə potensialını gördüyü şəxs.

"aha, sona xanım, “оказывается”, — deyir, — sənin yaxşı “композитор” oğlun da var ki!" -*

(youtube: )

immanuel kant

"Bəlkə də, heç vaxt isis [Ana Təbiət] məbədi üzərində olan kitabədəki yazıdan daha ehtişamlı bir şey deyilməmişdir, və ya heç bir düşüncə daha ali bir şəkildə ifadə edilməmişdir: »Mən mövcud olan, olmuş olan və olacaq olan hər şeyəm, və mənim örtüyümü ölümlülərdən heç biri qaldırmamışdır.«"

"Vielleicht ist nie etwas Erhabneres gesagt, oder ein Gedanke erhabener ausgedrückt worden, als in jener Aufschrift über dem Tempel der Isis [der Mutter Natur]: »Ich bin alles, was da ist, was da war, und was da sein wird, und meinen Schleier hat kein Sterblicher aufgedeckt.«"

Critik der Urtheilskraft, Lagarde und Friederich, Berlin und Libau: 1790

ağa məhəmməd şah qacar

mövcud iran dövlətinin memarı olan, islamın zühurundan bu yana irana hökm etmiş son türk xanədanı qacarların əsasını qoymuş, buxara əmiri şah-murada məktubunda "Turan və iran, Rum * rus müəllif bizans olaraq tərcümə edib, orjinal məktubda rumdur və Rus, Çin və Maçin, Xitay, Xotən və Hindistan mülklərini Böyük Türk Xanədanlarına bəxş etdiyi üçün" Yaradana şükür edən şəxs.

hazırkı iran dövlətinin əhatə etdiyi coğrafiyada tarixən müxtəlif dövlətlərin olması onları vahid bir dövlət quruluşunun nümayəndələri etmir. Müasir iran anlayışı, eləcə də onun siyasi təməlləri Elxanilər tərəfindən atılmış, Səfəvilər tərəfindən bu coğrafiyada dini birlik təsis olunmuş hansı ki, bu birlik sonralar milli birliyə çevrilmiş, Ağa Məhəmməd Şah Qacar tərəfindən isə bir dövlət olaraq iran bugünkü şəklini almışdır. Müasir iran Ağa Məhəmməd Şah Qacarın əsəridir, baxmayaraq ki, 225 il ərzində müxtəlif hadisələr baş vermiş, legitimlik konsepti tamamilə fərqli bir hal almış, Avropadan əsən küləklərin təsiri ilə Qafqazlı intellektuallar və Osmanlılar vasitəsilə iran müasirləşmiş, Qacarları Pəhləvilər əvəz etmiş, sonralar bu dövlət Pəhləviləri də devirərək islami Respublika quruluşuna keçmiş, ancaq dövlət hələ də onun əsərinin davamı olaraq qalmışdır...



istinadlar.
"Древности Закаспийского края. Развалины старого Мерва", Валентин Алексеевич Жуковский, 1894
منابع مشروعیت حکومت آقامحمدخان قاجار، سجاد حسینی، جعفر آقازاده، ۱۳۹۶

iran

coğrafi mövqeyi səbəbilə tarixi insana "həsənsoxdu dəyirmanı"nı xatırladan dövlət. burada dünya tarixi baxımından çox kiçik sayıla biləcək qısa periodlar ərzində daim dövlətlər qurulmuş, dövlətlər dağılmışdır. bu coğrafiyaya bütövlükdə hökm etmiş dövlətlər arasında ən uzun yaşayanı iranşəhr * sasanilər * parfiyanın bütöv bu əraziyə hakim olduğu dövr daha qısa sürmüşdür olmuşdur ki, o da heç 450 il ömür sürməmişdir...

iranın bütün daxilini əhatə edən uzun dağ silsilələri mərkəzlə kommunikasiyanı çətinləşdirdiyindən vilayət hakimləri həmişə demək olar ki, hərbi işlər daxil bütün məsələlərdə çox yüksək avtonomiyaya - siyasi qərar qəbul etmə iqtidarına sahib olublar. osmanlıdan fərqli olaraq iranda heç vaxt böyük miqyasda vahidləşdirilmiş nizami ordu olmayıb ta ki, 1930-cu illərə qədər. mərkəzə zəif hökmdar gəldikdə və ya sarayda hakimiyyətdaxili mübarizə başlayanda, bu vilayət hakimləri çox hallarda ya öz müstəqilliyini elan edir hansı ki, bunun ən bariz nümunəsi bizim xanlıqlardır ki, nadir şah əfşarın ölümü ilə iran onlarla irili-xırdalı xanlıqlara bölündü, ya da ki, bu mübarizədə öz tərəflərini seçərək ölkənin uzun müddət resurslarının tükənməsinə səbəb olan ara müharibələrinə rəvac verir və bu səbəbdən də, gələcəkdə yad qüvvələr tərəfindən işğalına.

iranın nadir şahın ölümündən sonrakı geosiyasi vəziyyətini əks etdirən xəritə:

ümumiyyətlə, dağ silsilələrinin səbəb olduğu təcrid həm də bu vilayətlərdə bir-birindən müstəqil özünəməxsus lokal adətlərin, kimliklərin yaranmasına da səbəb olmuşdur. xorasan sanki, farsdan tam fərqli bir ölkə, azərbaycan iraqdan fərqli idi və s. heç təsadüfi deyil ki, qacarlar zamanında ölkənin rəsmi adlandırılması " məmalik-i məhruse-yi iran" idi, yəni "iranın hifz olunan ölkələri"... bugün də iranda federalizm söhbəti gedəndə yaşlı insanlar deyərlər ki, yəni "məmalik-i məhrusə" kimi olacaq iran, yenidən?

maraqlıdır ki, bu nüans 1736-da Əfşar iranına səfərbər edilən Osmanlı nümayəndə heyətinin başçısı "Rəis'ül küttab" * baş katib, tənzimat islahatlarından sonra xarici işlər naziri mənasına gələcəkdi ismail Efendi'nin də diqqətini çəkmişdir ki, Konstantiniyye'ye göndərilən Nadir Şahın elçilərinə bu sözləri demişdir:

"iran bir əldən digərinə keçən üzüdönük bir qadın və ya dəsmal kimidir." -*

mənbə.
wikipedia
"Rağıp Pasha, Koca Mehmet. Tahkik ve Tevfik", Ahmet Zeki izgöer, Istanbul, 2003
"Nadir Shah’s Quest for Legitimacy in Post-Safavid Iran", Ernest Tucker, University Press of Florida, 2006
russia and iran in qajar period: uneaay neighbors, rudi matthee

qreqor zamza

bayaq wiki'lənən entry'sini gördükdən sonra yadıma düşən, özünü heç bir yerə aid hiss etməyən, içində bir neçə şəxsiyyət daşıdığını düşünən, charles aznavour'un ifasında la boheme mahnısını sevən, yazdıqlarının nə dərəcədə reallığı əks etdirdiyini təyin edə bilməsəm də, romanvari narrativlərini sanki 3 * 3 il keçirmiş, çaşıb 2 yazmışdım. hələ elə bilirdim 1 il yarım yazsam, daha doğru olar glş vaxt necə də sürətli keçir.... il əvvəl yox da, dünən oxuyurmuş kimi həvəslə oxuduğum sabiq sözlük yazarı. * əgər başqa hesabla yenə yazmırsa, hansı ki, yazsa idi, yəqin ki, dəsti-xəttindən tutardıq

içində daşıdığı şəxsiyyətlərin çoxluğundan imiş ki, həqiqətən, tək bir hesaba özünü sığışdıra bilmirdi deyə, sonralar yazı tərzindən ona məxsus olduğunu tutduğum və mənim bildiyim digər hesabları bunlar idi: * deyəsən ban səbəbindən açmışdı birini glş

sağı solu bəlli olmayan adam
mario gustavo
qalstuklu_siçovul

bir şeyi də qeyd edim ki, narrativlərindən birində məni də köməkçi obraz qismində oynadıb: -* * bu entry'ni silib sözlükdən

"qalxdım, varyox zad saxlamadım onun üçün, təbii ki ürəyimdə. belə götümçün deyil [saxlayanı yoğunlardandır]. hər nəysə. yenə adətim üzrə bir siqaret yandırdım. bu dəfə dedim ki, pomidor-yumurta bişirəcəm. soyuducunu açdım, yumurtanı tapdım, amma gördüm ki, pomidor almağı unutmuşam. içini sikim, marketlər də bağlıdır. əşi, nəysə-dedim, həvəsim qaçdı, heç təzə çay dəmləmədən [gecədən qalanla] 2-3 xurmayla "breakfast" elədim. günə pis başlamışdım. sonra girdim tualetə, açdım sözlüyü. apollonun açdığı başlığa entry yazdım, dedim bir-iki nəfər əjdahalasın, biraz özümü önəmli hiss eliyim, kefim açılsın."

ssri

bugün yaranışından 100 il ötən aydınlanma hərəkatının * Enlightenment, Aufklärung, Siècle des Lumières yetişməmiş, degenerat, kal meyvəsi, özünü doğrultmayan, inqilabçı ruhlu, şıltaq uşağı, bu hərəkatı meydana gətirən düşüncə adamlarının meqaloman ehtirasları səbəbi ilə zehinlərinə gələn fikirlərin ağılları ilə "prezervativsiz" əlaqəsi nəticəsində doğulmuş bicbalası -*

30 dekabr 1922-ci ildən qüvvəyə minən yaradılması ilə bağlı bəyannamə və müqavilədən imza səhifəsi. Zaqafqaziyadan imzalayan azərbaycanlı nümayəndələr arasında qəzənfər musabəyovun, çingiz ildırımın, dadaş bünyadzadənin, mirzə davud hüseynovun imzaları var:

matəm odası

"26-lar bağının qarşısındakı binada iclas gedirdi. Yay idi, isti idi, pəncərələr taybatay açıqdı. iclas uzandıqca uzanırdı, adama elə gəlirdi ki, bu iclasın axırı yoxdur, o heç vaxt bitib qurtarmayacaq. Eyni cür çıxışların yeknəsəqliyi hamını təngə gətirmişdi. Bir yandan da bu bürkü...

...qəfilcən açıq pəncərələrdən salona füsunkar musiqi səsləri axdı. Dağ havası kimi saf, dəniz mehi kimi mülayim, nəcib və kədərli musiqi sədaları salonu doldurdu. Bu – qarşıdakı bağdan səslənən musiqi – Qara Qarayevin Matəm odası idi. Musiqi teması səsləndi, başqa registrdə təkrar olundu, bitdi, susdu."

qara qarayevə rekviyem, anar, 15 may 1982