yaddaş pozuntuları

1. Yaddaş insana məxsus olan mühüm psixi proseslərdən biridir. Qazanılmış bilik ehtiyatlarını və həyat təcrübəsini beyində saxlamaq və lazım gəldikdə ondan istifadə etmək qabiliyyətinə yaddaş deyilir. 3 komponenti mövcuddur.
1.Fiksasiya-yadasalma
2.RetenSiYA -yaddasaxlama
3. Reproduksiya -yadda canlandırma
Yaddaşın bu komponentləri hər biri ayrı-ayrılıqda pozula bilir. Ümumi olaraq yaddaş pozuntularına amneziya deyilir. Yaddaş pozuntuları bunlardır:
1.Fiksasion amneziyası axtardığınız əşyanı hara qoyduğunuzu tapa bilmirsizsə deməli məlumatın fiksasiya pozulmuşdur.
2. Anteroqrad amneziya- hər hansısa hadisədən sonra (travma ,sərxoş olma) məlumatlar unudulursa bu retensiya prosesinin pozulması ilə əlaqədar olaraq meydana çıxır.
3.Retroqrad amneziyalar- keçmişə aid olan hadisələrin və ya məlumatların unudulmasıdır. Bu pozuntu forması reproduksiya prosesinə aiddir. (yada salmanın pozulması). Bu növ pozuntu müəyyən müddətdən sonra öz-özünə və ya hipnoz vasitəsilə bərpa oluna bilər. Kəmiyyət göstəricilərinə aid olan yuxarıdakı pozuntulardan başqa yaddaşın keyfiyyət pozuntularıda vardır. Onlara da paramneziyalar deyilir.
Paramneziyaların maraqlı formalarından biri kriptomneziyadır. (kryptos-gizli mənasındadır) ,başqasının başına gələn hadisələri,onlara məxsus xidmətləri öz adına çıxarmaqla xarakterizə olunan yaddaş pozuntusudur. Xəstələr bildikləri,eşitdikləri hadisələrin kimə məxsus olduğunu , nə vaxt baş verdiyini unudaraq onları öz adlarına çıxır,keçmişdəki hadisələri isə təzə baş vermiş hadisə kimi qələmə verilir. Başqa sözlə,kriptomneziyalarda məlumatın mənbəyi və vaxtı unudulur. Bunun üçün şəxs həmin hadisələri öz başına gələn hadisə kimi yadına salır. Xəstələrin bunu qəsdən və ya müəyyən məqsəd üçün etmədikləri söhbət əsasında asanlıqla aydınlaşdırılır.
Buna nümunə kimi XX əsrin 20-ci illərində sonuncu rus çarı ikinci nikolayın qızı anastasiya ilə əlaqədardır. Belə ki, anastasiya adlı birisi özünün ikinci nikolayın qızı olduğunu və güllələnmədən təsadüfən xilas olduğunu deyərək imperatorun ailəsində keçiridiyi günləri həqiqətə yaxın formada mətbuatda işıqlandırsa da ölümündən sonra genetik müayinə nəticəsən də sübut edilir ki, o qadının ikinci nikolayla heç bir əlaqəsi yoxdur.
Psevdoreminissensiya -yanlıŞ, düzgün olmayan , yalançı yaddaş (xatırlamalar) olub hadisələrin vaxtının, tarixinin təhlil edilməsini ilə xarakterizə olunur. Məsələn, qardaşının dostu ilə qarşılaşan bir şəxs ,ona qardaşının 3 gün bundan əvvəl böyük müvəffəqiyyətlə dissertasiya müdafiə etdiyini söyləyir. Əslində isə qardaşı 6 il bundan əvvəl dissertasiya müdafiə etmişdir.
Konfabulyasiya- heç vaxt baş verməmiş və baş verməsi mümkün olmayan qeyri-real, fantastik məzmunlu hadisələrin "xatırlanması"-na deyilir. Bir xəstə iki il əvvəl aya oradan da marsa uçduğunu söyləyir. Hal-hazırda isə eyni vaxtda Amerikanın,ingiltərənin və yaponyanın prezidenti seçiləcəyini deyirdi.

2. Bütün stress, yuxusuzluq və problemlər yoxmuş kimi davrandıqdan sonra bədənin "özünə gəl, it günündəsən" demək forması

yaddaş pozuntuları

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!