azərbaycan ilə cənubi azərbaycanın birləşməsi

21. uzun müddətdir düşünürəm. Yəqin ki belə bir birləşmə heç vaxt istəmərəm. Düşündükdə bu qərara vardım.

Bu insanlarla qətiyyən çox ortaq dəyərimiz var. Ən böyük ortaq dəyərimiz dil və tarixdir. Bəs fərqlər? Əsas problem burada başlayır, aradan keçən 200 illik ayrılıq, hər nə qədər bizi dil cəhətindən bir birimizdən ayırmasa da, mədəni cəhətdən, dini cəhətdən, düşüncə cəhətindən çox ayırdı. Biz Ruslarla bərabər yaşadıq, Avropa mədəniyyətinə daha çox yaxınlaşdıq, hərbiçilərimiz, yazarlarımız, ədəbiyyatçılarımız, bir çox önəmli insan Rusiya universitetlərində təhsil aldı, orada öyrəndiklərini aramıza yaydı. Ruslar sayəsində laiq düşüncəylə tanış olduq. Avropa tipi təhsil və düşüncələrlə tanış olduq. Rus çarlığı ərzində hər nə qədər hələ də güneyden fərqliləşməməyə başlasaqda, fərqliləşməyimizin təməli bu dövrdə atıldı. SSRi bunu möhkəmlətdi. Repressiyalar və bir çox siyasət nəticəsində, yeni bir milli kimlik yaradıldı, dininin təsiri xeyli azaldı, rusça bilməmək həyətda 1-0 geridə olmaq demək idi. Düzdü, düşündüyüm odur ki Sovetin bizə ən böyük xeyiri Dinimizin təsirini azaltmaq olubdur ki, dinin təsirinin az olmadığı yerlərə baxsaz nə demək istədiyimiz başa düşərsiz. Bununla dinlə əlaqəsi yoxdur deməyin. Çünki var. SSRi dönəmində sürətli bir assimilyasiya keçirtdik. Əsas ayrılıq burada oldu. Güneylilər farslarla yaşadı, kimi zaman üsyan etdi, kimi zaman qarşı gəldi, bir oldular, ancaq nə fayda, yenə də müstəqil olabilmədilər. Yeni iran rejimiylə onların da assimliyasıyası sürətləndi, aralarında türk olduğunu yaddan çıxartmağa başlayan da oldu, iran mənim vətənim deyəndə oldu. Hər nə qədər iranda yaşayan 40 milyon azərbaycanlı olduğu deyilsədə bu yalnızca xəyaldır. Bir də bu var. Bizim əksimizə dinə çox meyillidirlər. Birləşməyimizdə ən başlıca problem bu olacaqdır. Təsəvvür edin birləşibsiz, hər şey gözəldir, sonra bir anda dini üsyanlar başlayır, bizi tənqid edirlər ki niyə bu qədər dindən uzaqda yaşayırıq? Birləşməyimiz müsbətdən çox mənfi gətirəcək bizə. Ən yaxşı ehtimal bu insanların özlərinin müstəqil bir dövlət yaradıb bizimlə xarici siyasətdə bir, daxili siyasətdə ayrı hərəkət etməyi olacaqdır. Çünki bizlər keçmiş və dil cəhətdən eyni olsaqda dərinlərdə fərqliyiq.

22. iran hökumətinin qorxduğu, reallaşsa iranı darmadağın edəbiləcək bir ehtimal.o vaxtlar iranlı bir fars milliyətçisi var idi, iranın xarici işlər nazirliyində işləyirdi, adı da əkbər gənci. gənci 90-cı illərdə xalq hərəkatı başlayanda getmişdi azərbaycana,bir müddət sonra iran xarici işlər nazirliyinə göndərdiyi hesabatda bildirmişdi ki əgər bu xalq cəbhəsinin adamları onca il hakimiyyətdə qalsalar, iran islam respublikası çökə bilər.bir molla var idi, adı yadımda qalmayıb amma o da demişdi ki biz türklərin yaşadığı ərazilərə investisiya qoymamalıyıq, gec-tez ayrılmaq istəyəcəklər.yəni biz bunu hər nə qədər irreal bir olasılıq olaraq görsək də iran hökumətini bu ehtimalın varlığı belə qorxudur.

23. irandakı türklərin çoxalmağı ilə ehtiyac qalmaya biləcək bir olasılıq.irandakı demoqrafik vəziyyət dəyişsə və türklər çoxluq halına gəlsə bu ehtimalın gerçəkləşməyinə elə də ehtiyac qalmayacaq, hansı ki irandakı türklərin minimum 2-3 uşağı olur.

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!