+2 əjdaha
1. ronahi kürd mədəniyyət mərkəzinin mətbu orqanı olan 1993-cü ildən az sayla kürdcə nəşr olunan qəzet. adı kürdcə " kürdün səsi" mənasına gəlir.qəzetin 1997-ci ilin mart ayında 33-cü sayında çap olunan məqaləsi:
azərbaycanda kürd “problemi”
mən uşaqlıqdan kürd deyilən camaatın içərisində böyümüşəm. özüm də tarixçiyəm. həmişə kürdlərdə sədaqət, etibar, mərdlik, qeyrət görmüşəm. kürdlər azərbaycanın ən qədim etnoslarından biridir. sonralar da azərbaycana az miqdarda kürd gəlmişdir. bəli, kürdlər çoxdan azərbaycan ərazisində yaşadıqlarına görə qaynayıb qarışaraq doğmalaşıblar.
kürdlər azərbaycanda əsrlər boyu qeyrət, qüvvət timsalı olan dağ cüssəli bir etnos kimi tanınmışlar. heç təsadüfi deyildir ki, başımızın üstünü qara təhlükə alanda ümumvətən mənafeyi yolunda mən kürd gəncləri ilə digər gənclər arasında heç bir fərq
görməmişəm. qondarma “dağlıq qarabağ” problemi ortaya atıldıqda kürdlər doğma azərbaycana bağlı olduqlarını pak əməlləri ilə sübuta yetirdilər. onlar erməni qəsbkarlarının fitnəkar təbilğatlarına aldanmadılar. düşmənin yalançı vədlərini nifrətlə qarşıladılar. bir nəfərdə olsun kürd dönük çıxmadı. qaynayıb qarışdıqları azərbaycan xalqına sadiq olduqlarını bir daha nümayiş etdirdilər. həqiqət belə olduğu halda bəzi qəzetlərdə “kürd” problemindən söhbət açılmasını mən düşmənçilikdən başqa bir şey hesab etmirəm. azərbaycan elmlər akademiyasının tarix insitutunda, mənim rəhbərlik etdiyim şöbədə “kürdlərin” etnoqrafyasına dair tədqiqat işləri aparılır. əlbəttə bu gərəkli və vacibdir.
qardaşlaşdığımız və doğmalaşdığımız kürdlərin tarixi, ədəbiyyatını, folklorunu, mədəniyyətini öyrənmək lazımdı. uzun dövr ərzində kürdlərin azərbaycanın içərisində yaşaması hər iki xalqın bir çox adətlərini, mərasimlərini, bir sözlə etnoqrafyasını biri-birinə sıx yaxınlaşdırmış və eyniləşdirmişdir.
məlum olduğu kimi dünyada on milyonlarla kürd yaşayır. biz çalışmalıyıq ki, dünya kürdlərini azərbaycana rəğbətini gündən-günə artıraq. biri-birimizin tarixini ədəbiyyatını öyrənək. bu nöqteyi-nəzərdən respublikada yaradılan kürd mədəniyyət mərkəzinin fəaliyyətinidə artırmaq lazımdır.
bəziləri qəzet səhifələrində heç bir sənədə, sübuta əsaslanmayıb məsələn, hacı samlı, gəlovçu, təhməzli və başqa tayfaların mənşinin kürd olmadığını idda edirlər. bu belə deyil. çoxlu elmi mənbələr subut edir ki, həmin tayfaların kökü kürd olub. lakin azərbaycanda çoxdan yaşadıqlarına görə tədricən qanunauyğun olaraq dillərin unudub azərbaycanlılara qaynayıb qarışıblar.
yaxşı olar ki, qəzetlər həqiqəti bilmədən yanlış yazılar çap etməsinlər. çün ki həmin mənbələr düşmənlərin də əlində var və bəhanə axarırlar ki, bizim əlehimizə təbliğat aparsınlar. biz isə bunu düşməndən məkirli düşmənin dilinə söz atırıq. belə məsəllərdə ehtiyatlı olmaq unudulmamalıdır.
tarixin səhifələrini vərəqlədikdə bəzi xırda hadisələri nəzərə almasaq yəqin edərik ki, azərbaycanlılarla kürdlər böyük kürd şairi həjarın dediyi kimi düşmənə qarşı bir qılıncın iki ağzı, eyni bir dağın o üz, bu üzü olublar. biz bu hikmətli sözlərin həyatda qoruyucusu olmalıyıq. xalqlar arasına nifaq salmaq istəyənlərlə barışmamalıyıq. mərhum, görkəmli tənqitçi alim qulu xəlilli çox doğru olaraq yazmışdı ki, kürdlərlə tarix boyu “çörəyimiz bir, suyumuz bir” olmuşdur. alimin bu kəlamının da keşiyində durmalıyıq.
kürdlərə qara yaxmağa cəhd edənlər bir daha təkarar edirəm, azərbaycanda “kürd problemi” yaratmaq üçün ortaya nifaq toxumu səpmək istəyənlər yanılırlar.
kürdlərin qeyrətinə və mərdliyinə ürəkdən inandığıma görə tam əminəm ki, hec bir nifaq toxumu onların böstanına düşə bilməz. kürdlər hec vaxt qaynayıb qarışdıqları azərbaycandan özünü kənarda hesab etməz. azərbaycanda qondarma “kürd problemi” yaradılmasına onların özləri imkan verməz. buna görə də, ətlə dırnaq arasına düşmək istəyən qara tikanlar mütləq kənarda qalıb çürüyəcəkdir.
rəşid göyüşov
tarix elmləri doktoru, professor