+17 əjdaha
1. cəhənnəmə böyük ümid və çılpaq gözəllikvə ya "əzabın ecazkar cəlbediciliyi!"
və ya "gözəlliyin dözülməz yüngüllüyü!"
və ya... hər nə isə. ya paytaxtın qeyri-standart templi yaşayışına, ya da gəncə üçün heç darıxmadığıma görə neçə müddətdir uzaq qaldığımı bilmədiyim şəhərimizə gələndə bu yazının motivləri yerləşdi ağlıma.
şəhərdə yeni ticarət mərkəzi tikilmişdi. indi də yolun digər - şah abbas məscidinin yerləşdiyi tərəfindən yeraltı keçid salınırdı bu ticarət mərkəzinə. doğulduğum şəhərə axırıncı dəfə nə vaxt gəldiyimi xatırlamıram. yəqin ki, bundan sonra da uzun müddət gəlməyəcəkdim... amma bu quruculuğu görəndə, uşaqlıda həmişə bu yolu keçməkdə çətinlik çəkməyim yadıma düşdü. şəhərdə qalacaq olsaydım belə, heç vaxt bu keçiddən istifadə edib, tezliklə brend geyim markalarının mağazalarının, bahalı kafelərin dolduracağı ticarət mərkəzinə getməyəcəkdim. nə mən, nə də bu soyuq havada, palçığın içində işləyən fəhlələr... onları bu gözəl strukturla ovundurmaq olmazdı!
gözəllik öz təkamülü, deformasiyası ilə "boyumuzu ötsə" də, getdikcə daha böyük strukturlarda əks olunub, ona çatımlılığı uzaq qılsa da, o makiyaj məmulatları, o böyük əzələlər, o bahalı maşınlar, bahalı geyimlər, həmişə bir sinif daha yuxarıda olanlarçün ucuz və yüngüldür. bu, bir az cənnətin yeddi qatı məsələsini xatırladır. gözəllik o qədər yüngül və məhduddur ki, cənnət heç vaxt təsəvvürümüzdə yaşıl çəmənliklər, meşələr, hündür şəlalələr, dadlı meyvələr, gözəl hurilərdən artığı ola bilmir. yer kürəsi, dərkimizin mümkün qıldığı bütün cismani gözəllikləri özündə ehtiva edir. onların da az qala mütləq əksəriyyətini, yəqin ki, bu ticarət mərkəzinin sahibi əldə edir. bəs bu fəhlələr?! əgər bir gözəlliyə yalnız bir və ya bir neçə nəfər sahib ola bilirsə, bəs qalanları?! bax cəhənnəm bizə burda lazımdır. buna görə cəhənnəmə olan ümid cənnətdən daha böyükdür.
" what dreams may come" filmində cənnət və cəhənnəm, arzuların və xəyalların cövlan elədiyi mücərrəd fəza kimi göstərilir. rəssam qadının vəfat etmiş əri, onun rəsm əsərindəki yerə düşür. yəni, nəyi düşünürsənsə, hiss edirsənsə ordasan. moralist tərəfdən bu film, mövzusunun ən yaxşılarındandır. amma həmişə ən ağır, ən bədbin filmlər ən uğurluları olur. nəinki filmlər, hətta bütöv incəsənət əsasən bu motivlərdə təşəkkül tapır.
cəhənnəmə olan ümidi insan üçün əzabı ecazkarlaşdırır. əzabı duymaq, onun nəfəsini hiss etmək, hər dəfə varlığına əmin olmaq bizə yaşamaq stimulu verir. daha bir nəfər əclafın öldüyünü görmək, daha bir əlçatmaz gözəlliyin destrukturaya uğramasını izləmək ədalətsizliklərin vurduğu yaralarımızı dindirir. gözəlliyə olan nifrətimiz, bizə küçədə rastlaşdığımız şikəst adamdan daha sağlam əclaflar olmağımızla rahatlıq gətirir. hər hansı - bu, "itiraf" və ya "masumiyet" ola bilər - zeki demirkubuz filmindəki insan əzabı o filmləri bizə sevdirir. bu cür, hətta daha ağır filmlərin çəkilməsini istəyirik. amma heç birimiz o obrazlardan biri olmağı arzulamarıq. sadəcə cəhənnəmin hərarətini bu dünyada hiss etmək istəyirik.
bu fikirlərdən məni ayıldan, arxamdakı şah abbas məscidindən yüksələn azan səsi oldu. və sanki, bu səs, gözlərim önündə cismi bərqərarlıq qazanaraq, küləklə birlikdə fəhlələrin arasında dolanıb, bu köhnə məscidin qarşısında ucaldıldıqca ona meydan oxuyan ticarət mərkəzinin boş mərtəbələrinə doldu. təsəvvürümün ən dəli halıyla bu ticarət mərkəzində plastik qablarda cənnət meyvələrini masalarına aparan insanları, bilgi ağacına erotik pozalarda söykənən huriləri düşündüm.
mövzu o qədər şaxəli, paradoksal və həm müzakirəyə açıq, həm də müzakirə edilməyəcək qədər şəxsidir ki, gözəlliyin istismarının ən bariz nümunəsi kimi məsələnin seksual tərəfi barədə nəticələr çıxara biləcəyimiz istismar filmləri barədə məlumat vermək qərarına gəldim.
istismar kinosu: porno, mondo, roughies, nudies
kinoyla əlaqəm haqda ən dəqiq, arxayın deyə biləcəyim təqdimat – kinoman olaraq, yazını yazdıqca hər məsələyə dair bir filmi misal göstərməkdən özümü güclə saxlasam da, nəhayət ki, bir yolunu tapıb, daxilimdəki kino sevgisinə azadlıq verirəm.
kinoya çılpaqlıq propaqanda kimi daxil olsa da, nudistlər tərəfindən əsas motivə çevrilməyə başladı. “nudies”, videoçəkim məhsulu kimi kinodan ayrı şəkildə, fərqli tələbli auditoriya seçdi. “nudies” senzuranı elə bir şəkildə aşdı ki, filmlərə yerləşmə üsulu dillərdən keçərək, getdikcə hardan gəldiyi unudularaq, az qala hamımızın ağlına yerləşdi. hazır olun, beyninizdə işıqlar yanıbmış kimi hiss edəcəksiz. bunu xüsusən kişilər bilər; uşaqlıqda yarasa qanını eynəyə yaxanda insanları çılpaq görəcəyinizə inandığınızı xatırlayırsınızmı? bəlkə də, aranızda bunu etmiş olanlar da var. bax bu, əslində uşaqlıqda sizdən böyük olan uşaqların uydurduğu hekayə deyil. elə “nudies”in hekayəsidir. filmdə kimsə eynəyi boyayır, gözünə taxır və filmin bir parçası imiş kimi erotizm başlayır.
“nudies” qərb ölkələrinin şimal istiqamətindən yayılarkən, yaponiyada təkcə cinsəlliyə senzura qoyulan, mövzuca tərbiyələndirici olub, mahiyyətcə erotk tələbatı ödəyən əsl istismar filmləri – “roughies” yarandı. italyanlar məsələyə daha ciddi yanaşdılar. və sənədli film növü kimi “mondo” erotik çəkimləri yayıldı.
və nəhayət, 1970-lərdə avropa ölkələrinə müasir porno yayıldı. bu, həm də kinonun istismarı idi. amerikada porno filmlərin “sənət filmi” adıyla bazara çıxması səbəbiylə, amerikanlar əksərən, hələ də, sənət filmini porno hesab edirlər.
istismar kinosu təkcə erotizmdən ibarət deyil, əlbəttə. sadəcə mövzumuzla əlaqəli qismi qeyd etməyə çalışdım. istismar kinosu ilə bağlı daha geniş yazı yazaram, yəqin ki.
cəhənnəmdən pornoya qədər gəlmişkən, yazını büküb, əvvəli ilə sonunu əlaqələndirim. məncə, istismar filmlərinin iki əsrdir kino sosiologiyası ilə paralel irəliləməsinin səbəbi, içimizdəki sado-mazoxist toxumlardır. ələxsus da porno produksiyalarının sosial və sənət filmlərindən daha vecsiz, arxayın olmasının altında bu səbəb yatır. əlbəttə, hər kəs kinoman olmalı deyil – bu anormal olardı. amma gözəlliyin, seksin istismarda bu qədər əzilməsini belə çox izləmək də böhranımızın xəbərçisidir.