
qədim suriya və finikiyada bərəkət və müharibə ilahəsi. müəyyən dövrlərdə misirdə də anata sitayiş edilib
Son yazılanlar
inkrustasiya
aspasiya
aspasiya
teodor jeriko
teodor jeriko
teodor jeriko
lukas kranax
qədim suriya və finikiyada bərəkət və müharibə ilahəsi. müəyyən dövrlərdə misirdə də anata sitayiş edilib
italyanca al pari bərabər sözündən meydana çıxan iqtisadi anlayış. Kapitalist ölkələrində valyuta, veksel, qiymətli kağız və sairənin bazar məzənnəsinin onların nominal dəyərinə bərabər olması
anadangəlmə bədənin hər hansı üzvünün olmaması. Bətndaxili inkişafın hər hansı bir dövründə orqan rüşeyminin məhv olması nəticəsində baş verir. Həyat üçün əhəmiyyətli orqanın və ya onun bir hissəsinin aplaziyası orqanizmin fəaliyyətini dayandırır. cüt orqanlardan birinin olmaması orqanizmin normal inkişafına mane olmasa da tək orqanların aplaziyası isə rüşeymin həyat qabiliyyətinin itməsinə səbəb olur
roma şəhərinin salındığı 7 təpədən biri. patrisilərlə mübarizədə plebeylərin sığınacaq kimi istifadə etdikləri rəvayət edilir
fransızca fourchette çəngəl sözündən meydana çıxan adından da göründüyü kimi əsasən çəngəldən istifadə olunan qonaqların ayaq üstündə yemək, içki bu kimi qida qəbul etdikləri məclis
buzun qalınlığı nisbətən az olan buzlaq sahəsinin səthində yüksələn qayalıq zirvə. qrenlandiya və antarktikadakı buzlaq sahələrinin kənar hissələri üçün xarakterikdir
orqanizmin fәrdi inkişaf prosesindә onun bütün әlamәtlәrinin mәcmusu. F. orqanizmin irsi әsası, onun genotipi vә inkişafin getdiyi konkret şәraitlә müәyyәnlәşdirilir. Orqanizmlәrdә fenotipik әlamәtlәrin böyük әksәriyyәti bir çox gen mәhsullarının mürәkkәb qarşılıqlı tәsiri nәticәsindә yaranır. termin 1909 -cu ildә V.iohannes tәrәfindәn elmә daxil edilmişdir. Genotiplә Fenotip arasında eynimәnalı uyğunluq yoxdur. Hәtta oxşar genotipli orqanizmlәr mövcud olduqları şәraitdәki fәrqlәr nәticәsindә müxtәlif fenotipә malik ola bilirlәr. Mәs., müxtәlif şәraitdә böyüyәn bir yumurta ekizlәri kütlәsinә, boyuna, yaşama müddәtinә görә fәrqlәnirlәr. Əlamәtlәrin fenotipik tәzahürünә mühitin göstәrdiyi tәsirә misal Himalay xәttinә mәnsub adadovşanının tüklәrinin rәngi ola bilәr; eyni genotipә mәnsub adadovşanılar soyuqda yetişdirildikdә qara tüklü, mülayim temp-da “Himalay” rәngli (burnu, qulaqları, pәncәlәri vә quyruğu qara olan ağ adadovşanı), yüksәk temp-rda ağ tüklü olurlar. Bununla әlaqәdar olaraq genetikada xarici mühit şәraitinin tәsiri altında genotipin dәyişmәmәsi şәrtilә fenotipik dәyişkәnliyin mümkün qәdәr geniş vüsәt alması kimi reaksiya norması anlayışından istifadә edilir (reaksiya normasının hüdudları genotiplә müәyyәn edilir).
“monqol büküşü” kimi də adlandırlan insanda göz bucağı nahiyәsindә yuxarı göz qapağı dәrisinin әmәlә gәtirdiyi vә göz yaşı qabarcığını müxtәlif cür örtәn büküş. Epikantus monqol irqi vә zәnci irqinin bәzi qrupunun nümayәndәlәri üçün sәciyyәvidir. Böyüklәrә nisbәtәn uşaqlarda güclü inkişaf etmişdir; kişilәrlә müqayisәdә qadınlarda tez-tez rast gәlinir.
monarxiya dövlətlərində dövlət başçısının səlahiyyətlərini müvəqqəti olaraq kollegial sürətdə , yaxud təkbaşına həyata keçirmə. regent taxt-tac boş olduqda , monarx az yaşlı, uzun müddət xəstə olduqda , fəaliyyət qabiliyyətini itirdikdə , yaxud uzun müddət ölkədə olmadıqda müəyyən edilir. tarixdə ilk dəfə regentlik ingiltərədə olmuşdur. .Kral III Georq(1738 - 1820) ruhi xəstə olduğu üçün oğlu VI Georq(1762 - 1830) taxta çıxmışdır
1594-1665-cı illər arası yaşamış fransız boyakarı , 17-ci əsr incəsənətində klassisizmin ən görkəmli nümayəndəsi. anatomiya və riyaziyyatla da məşğul olmuşdur. 1612-cı ildən parisdə , 1623-cü ilin sonundan venesiyada , 1624-cu ilin yazından isə romada yaşamışdır. pussenin klassisizm prinsipləri 1630-cu illərin ikinci yarısında aid əsərlərində aydın ifadə olunmuşdur. həmin əsərlərdən olan sabina qadınlarının oğurlanması :
1640-1642-ci illərdə Parisdə XIII Lüdovikin sarayında işlədikdən sonra romaya qayıtmışdır. bura qayıtdıqdan sonra çəkdiyi rəsmlərdə əxlaqi-fəlsəfə pafosu daha da güclənmişdir. həmin rəsmlərdən olan qayadan su çıxaran musa:
et in arcadia ego :
mənzərə rəsmlərindən. polifem ilə mənzərə :
avto portreti
Mal, ərzaq və s.-ni ucuz qiymətə alıb sonradan baha qiymətlə satmaq
rubella kimi də adlanan səpgi ilə müşahidə olunan kəskin infeksion xəstəlik. törədicisi 1938-ci ildə yapon d.xiro və s.tasakanın kəşf etdiyi süzülən viruslardır. xəstəlik hava-damcı yolu ilə yayılır. əsasən 2-10 yaş aralığında olan uşaqları əhatə edir. inkubasiya dövrü 11-23 gündür .əlamətləri boyunarxası nimfa düyünlər şişkinləşir, yüngül ağrılar , üzdə və bütün bədəndə açıq-çəhrayı , xırda dəlikli səpgilər əmələ gəlir. səpgi hərarətlə , yuxarı tənəffüs yollarının yüngül katarı ilə müşahidə olunur. hamiləliyin ilk aylarında rubella baş verərsə dölün ağır inkişaf qüsurlarına səbəb ola bilər. xəstəliyə tutulanlarda davamlı immunitet yaranır.
almanca lampassen, fransızca lapmas - zolaqlı ipək parça. bir çox dövlətlərdə hərbi qulluqçuların fərqlənmə nişanı.rəngli mahuddan (geniş zolaq formasında ) olub şalvar balaqlarının yan tərəfinə tikilir. ilk dəfə skiflər tərəfindən istifadə olunub.
Sabiilik olaraq da bilinə e.ə. 1-ci minilliyin ikinci yarısı- eramızın lap başlanğıcında c.mesopotomiyada meydana gəlmiş dini təlim. yaradıcıları mandelər sektasıdır. yerli əhali onları -menday , müsəlmanlar adətən sabiun ,sabba və ya subba (c.ərəbistandakı saba tayfa birləşməsinin və onun yaratmış olduğu dövlətin adından) adlandırır. nasuralılar (isanın doğulduğu şəhərin adından) , qalillilər (fələstin əyaləti) adlar ilə tanınmışdır. mandeizm xristianlığın ,iudaizmin , zərdüştliyin və babil dini ünsürlərinin qarışığından ibarətdir. mandelərin şərqi arami ləhcələrinin birində yazılmış dini kitablarından yalnız ayrı-ayrı parçalar günümüzə gəlib çıxmışdır. mandeistlərin əsas abidəsi adəmin kitabı -6cı əsrin ortaları 900-cü illər arasında yazılmışdır. bu əsər kinza (xəzinə) və ya sidra rabba (böyük kitab) adları ilə məşhurdur. mandeizmə görə mandelərin adı həyat anlayışını təcəssüm etdirən nurlu qüvvə manda de-xayyanın (həyat kəlamı , əslində -gnosis vitae - həyatı bilmə) adından alınmışdır. mandeizm nur səltənətinin zülmətə qarşı qoyulmasını ön plana çəkir. manda de-xayya insanlar qarşısında müxtəlif şəkildə o cümlədən ilk insanları yaratmış üç qardaş simasında zühur edir. mandelər hesab edirlər ki bir cüt insandan başqa bəşər nəsli üç dəfə məhv edilmişdir. onlara görə dünya yeddi dövrə bölünməklə 480.000 il mövcud olacaqdır. mandelər Bibliya peyğəmbərləri isanı, ibrahimi və Musanı yalançı peyğəmbər sayırdılar. israr edirdilər ki həqiqi peyğəmbər xeyli adamı xaç suyuna çəkmiş Zəkəriyyənin oğlu Yəhyadır (ioann). I əsrdən sonra Mande icmalarının çoxu dağılmış, bir qismi manilərə qoşulmuşdu.
hakimiyyətin bir nəfər, bir qurum və ya bir qrup adam tərəfindən zor gücünə, qanunsuz ələ keçirilməsi. Bunun icra edənə uzurpator deyilir.
qədim çin dövlət xadimi. eramızın doqquzuncu ilindən imperator olub. eramızın 8-ci ilinin dekabrında saray çevrilişindən sönra özünü uzurpasiya yolu ilə yeni sin sülaləsinin imperatoru elan etmişdi. keçirdiyi islahatlar nəticəsində torpaq üzərindəki xüsusi mülkiyyəti ləğv edərək , torpaq və qulların alınıb-satılmasını qadağan etmiş , hər bir ailəyə pay torpağı vermiş , sikkə zərbi ,duz ,dəmir, şərabçılıq və çaylarda balıq tutmaq üzərində tam nəzarət yaratmışdı. lkain varlı torpaq sahiblərinin təzyiqi ilə eramızın 12-ci ilində torpaq islahatını və qulların alınıb satılması qadağasını ləğv edir. lakin islahatları sinfi ziddiyyətləri zəiflətmədi. eramızın 15-ci ilində ölkədə xalq üsyana qalxdı. eramızın 23-cü ilində üsyançı ordu dəstələri çan-yanı (çanqan) yəni paytaxtı alarkən v.manı qətlə yetirmişdilər. bununla belə van man tarixdə uzurpator olaraq da tanınır
1867-ci ildə indiki kalininqrad o vaxtkı adi ilə Königsbergdə doğulmuş alman rəssam ,qrafik və heykəltaraşı. 1919-cu illərdə prusa rəssamlıq akademiyasının ilk qadın üzvü və ilk qadın professoru olmuşdur. ancaq 1933-cu ildə oradan faşistlər tərəfindən qovulmuşdur. hər iki dünya müharibəsi həyatına bir başa təsirini göstərmiş övladını (nəvəsini də) müharibədə itirmişdir. bu acıları çəkdiyi rəsmlərdə dilə gətirmişdir. rəsmlərində toxunduğu mövzuların başında ölüm , yoxsulluq və müharibələrin işçi sinifi üzərindəki ağır təsiri görülməkdədir.
Mutter mit totem Sohn - ana və ölmüş oğlu heykəli. 1-ci dünya müharibəsində ölmüş oğlu peterə həsr olunub :
heykəl berlindəki neue wache-də (müharibədə həyatını itirənləri anma yeri) 1993-cü ildən bəridir ki əsas diqqət mərkəzində olan abidəyə çevrilib.
belçikada müharibədə həlka olmuş almanların dəfn olunduğu qəbirstanlıqda k.kollwitz oğlu peterin xatirəsinə hazırladığı abidəsi
The Grieving Parents
abidənin açılışında kollvitz və əri
aclıq , səfalət , ümidsizlik dolu rəsmləri
alman uşaqlar acından ölür
işsizlik
dul qadın
baş qaldıran alman xalqına aid :
berlin toxucularının yürüyüşü
üsyan
və sairə
bir daha müharibənin olmamasını arzulayan kollvitzin çağırışı
kollvistin məzarı. berlin (Friedrichsfelde)
almaniyada kollvitsin şərəfinə Käthe Kollwitz Prize adlı sənətçilər üçün mükafat mövcuddur. 1960-cı ildən etibarən yaradılan mükafat bu günümüzə qədər hər il təşkil olunur. sənətçinin berlin , köln , moritsburq və Koekelare-də əl işlərindən ibarət muzeyləri var.
sezar və yaxud qeysər olaraq da adlanırmaq olar. latınca caesar , yunanca kaisar , slavyanlarda sezar , çar . qədim romada y. sezarın mənsub olduğu yuli ailəsinin qollarından birinin adı. həmçinin 11-ci əsrin sonunadək əksər bizans imperatorlarının ailə üzvlərinə verilən ali rütbə. başqa bir maraqlı məlumat isə tibbdə hamiləliyi bitirmək üçün edilən cərrahi müdaxilə olan keysəriyyə əməliyyatının digər adı olan sezar kəsiyi (qeysər kəsiyi) məhz kesar sözündən əmələ gəlib. müdaxilənin məhz sezarla ( y.sezar məhz bu yolla dünyaya gəlib) əlaqəli olduğu güman edilir.
latıncadan yeddi müstəqil sənət deməkdir. orta əslərdə universitetlərdə artistlik fakültələrinin və orta məktəblərin tədris fənləri. bu fənlər antik dövrdə işlənmiş biliklər sisteminin qalıqlarından ibarət olan iki hissəyə bölünmüşdü : trivium (lat. üç yol) - qrammatika , ritorika və dialektika ; kvadrium (dörd yol) hesab, həndəsə, astronomiya və musiqi . antik dövrdən fərqli olaraq orta əsrlərdə bu fənlər əsasən dini mahiyyət daşımış onlardan kilsə moizələrini tərtib etmək , dini kitabları anlamaq üçün istifadə etmişdilər. renessans dövründə isə bu sistem dünyəvi mahiyyət daşımışdı. sonralar isə onu klassik gimnaziyalar əvəz etmişdi
yəhudi mənşəli fransız zabit. adının tarixə keçməsinin səbəbi dreyfus işinə görədir. işin mahiyyəti isə 1894-cü ildə fransa mürtəce hərbçilərinin fitnəkarlığı nəticəsində fransa baş qərargahı zabiti dreyfusu almaniyanın xeyrinə casusluqda ittiham edən məhkəmədir.bu məhkəmənin qərarı ilə dreyfus hərbi xidmətdən azad edilmiş və 1895-ci ilin yanvarında şeytan adalarına cəzas çəkmək üçün göndərilmişdi. məhz dreyfus işi 19-cu əsrin 90-cı illərində fransada hərbçilərin monarxist-aristokrat təbəqələrinin klerikallarla bloku və burjua demokratları arasında kəskin siyasi mübarizə obyektinə çevrildi. hərbi məhkəmə heç bir sübut olmadan deryfusa ömürlük katorqa cəzası kəsdi. irtica dreyfus işindən antisemitizmi və şovinizmi qızışdırmaq , respublika rejiminə və demokratik azadlıqlara hücum məqsədilə istifadə edirdi. qabaqcıl fəhlələr , sosialistlər , ziyalılar respublikanı müdafiə etmək və dreyfusa bəraət qazandırmaq üçün mübarizə aparırdılar. sol qüvvələrin başlıca olaraq fəhlə sinfinin respublikanın müdafiəsinə qalxması irtica qüvvələrini geri çəkilməyə məcbur etdi. 1899-cu il sentyabrın 19-da hökümətin təqdimatı ilə deryfus prezdent tərəfindən əfv edildi. 1906-cı ildə isə ona tam bəraət verildi. dreyfusun bəraət almasında əməyi olanlardan biri yazıçı e. zolya idi. yazıçı 13 yanvar 1898-ci ildə ''mən ittiham edirəm'' ( J'Accuse) adlı məktubu "L'Aurore" adlı qəzetində nəşr olunmuşdu. məktub fransanın o vaxtki prezidenti feliks fora ünvanlanmışdı. bununla da dreyfus haqsız olaraq ömrünün 13 ilini həbsdə keçirmiş və tam bəraət aldıqdan sonra ordudakı vəzifəsinə geri qaytarılmış və Fəxri Legion ordeni ilə təltif edilmişdir. e.zolyanın həmin o j'accuse məktubu :
Son bəyənilənlər