çəkilmiş ilk foto

ilk fotonu çəkən şəxs fransız Joseph Nicephore Niaepce-dir. Yuxarıda gördüyünüz foto isə onun evinin pəncərəsindən çəkilmişdir. Fotonun 1826-1827-ci illər aralığında çəkildiyi təxmin olunur və o bu fotonu çəkmək üçün 8 saata yaxın vaxt sərf etmişdir.

Bu foto isə Robert Cornelius-a məxsusdur. O, 1839-cu ildə ilk selfie’ni çəkən şəxs kimi tarixə düşmüşdür.

karib böhranı

1962-ci ilin oktyabrında karib böhranı digər bir adı ilə isə " raket böhranı" baş verdi. bu hadisələrə səbəb isə karib dənizi ərazisində yerləşən kuba-da nüvə başlığına malik ssri raketlərinin yerləşdirilməsi olub.
1959-cu ildə fidel kastro inqilab edərək hakimiyyətə gəldi və kubanı sosializm yönümlü dövlət olaraq dəyişməyə başladı. lakin abş ona yaxın bir ərazidə belə bir rejmin qurulmasına qəti şəkildə narazı idi. Hətta 1961-ci ildə fidel kastronu devirmək istəsə də, bu baş tutmur. uzun müddət tab gətirə bilməyəcəyini anlayan kastro kömək məqsədi ilə ssri-yə müraciət edir.

1962-cı ildə raul kastro və xruşşov arasında görüş baş tutur. nəticədə iki hakimiyyət arasında saziş imzalanır. sazişə görə ssri kubanın müdafiəsini öz üzərinə götürürdü, bununla yanaşı isə ikili arasında "hərbi əməkdaşlıq və qarşılıqlı müdafiə" sistemi də yaradılmalı idi.
ssri kubanı müdafiə adı altında kubaya nüvə silahları yerləşdirməyi planlaşdırırdı və" anadır" adlanan məxfi hərbi əməliyyat nəticəsində kubaya nüvə silahlarını yerləşdirməyi bacardı. bu əməliyyat məxfilik və etibarlıq məqsədilə belə adlandırılmışdı. əməliyyat o qədər məxfi idi ki, hətta ssri-nin səfiri dobrın belə raketlərdən bixəbər idi. 1962-ci il oktyabrın 16-da "azadlıq adasında" 42 nüvə başlıqlı silah və 40 mindən çox sovet hərbiçisi yerləşdirilmişdi.
əslinə qalarsa ssri-nin məqsədi heç də, kubanı müdafiə etmək deyildi. bu həmlə sadəcə olaraq abş-ın türkiyə-də raket bazaları yerləşdirməsinə bir cavab idi.
1962-ci ilin oktyabrında amerika hərbi təyyarələri kuba üzərindən uçarkən naməlum obyektləri qeyd alır və pilotlar aşağıdan uçaraq obyektlərin şəklini çəkməyi bacarırlar.

artıq amerika hökumətində təlaş yaranır, hətta generallar kennedi-dən kubanı bombalamağı tələb edirdilər, başqa bir deyimlə artıq amerika müharibənin uzaq olmadığını anlamışdı.
oktyabrın 22-də kennedi xalqa müraciət edərək kubanın abş ordusu tərəfindən mühasirəyə alındığını deyir. kennedi ssri və kubaya müraciət edərək raketlərin və qoşunun adadan çıxarılmasını tələb edir. oktyabrın 23-də ssri kubanın mühasirəyə alınmasını pisləyən bəyanat verdikdən sonra bmt-də müzakirələr başlanır. buna baxmayaraq hər iki dövlət sərt bəyanatlar verməkdə davam edir.

abş hərbi təyyarəsinin kuba üzərində vurulması isə əsəbləri tarıma çəkir və kennedi raket bazalarının sökülməsi barədə qəti şəkildə xruşşova bəyanat verir və nitqinə bu sözləri də əlavə edir : "onlar başa düşməlidirlər ki, raket bazalarını sökməsələr, biz sökəcəyik". bütün bunlardan və prestijini itirməkdən narahat olan xruşşov oktyabrın 28-də raket bazalarının söküləcəyinə təminat verir. abş isə bunun qarşılığında türkiyədə olan raket bazalarının 6 ay ərzində söküləcəyini ssri hökumətinə bəyan edir.
noyabrın 20-də kennedinin kuba blokadasının ləğv edildiyini elan etməsi ilə böhran başa çatır və müharibənin qarşısı alınır.

kruassan

Günümüzdə çox məşhur olan kruassan əslində fransa mətbəxinə aid deyil.
Fransızlar hər nə qədər bu şirniyyatı mənimsəsələr də, kruassan’ın vətəni avstriya-dır
Bəs onda necə oldu ki, kruassan fransaya gəlib çıxdı?
Bunun tarixi avstriyalı zabit august zang ilə bağlıdır. O, paris-ə gələrək, şirniyyat dükkanı açır və burada kruassan bişirir. Beləliklə, onun bişirdiyi kruassanlar bütün fransa-da məşhur olur.

Kruassan’ın formasının ay şəklində olması isə osmanlı imperiyası ilə əlaqələndirilir.
1683-cü ildə vyana mühasirəsi zamanı osmanlı əsgərləri tunel qazaraq hücum etmək istəyirlər, lakin avstriyalı əsgərlər bunun qarşısını alırlar.
Bunu qeyd etmək üçün avstriyalı şirniyyatçılar ay şəklində olan şirniyyatı, yəni kruassanı bişirirlər.

enigma əfsanəsi

Hərfi mənası “ tapmaca” , “qırmaq” mənalarını verən enigma, almanlar tərəfindən yaradılmış şifrələmə maşınıdır.
Bu aparat almanlara öz mesajlarını şifrələməyə kömək edirdi. Enigma vasitəsi ilə informasiya göndərmək isə olduqca əlaverişli idi, çünki enigma o dövr üçün qırılması namümkün olan bir əfsanə idi.
Bu maşının işləmə mexanizmi isə belə idi :maşın üzərində taktilolar, hər bir taktilo üzərində isə hərflər yerləşirdi və siz bu hərflərdən istifadə edərək yazı yaza bilərdiniz. Bu zaman yazdığınız yazı ilk öncə normal sistemlə şifrələnir və daha sonra isə şifrələnmiş cümlə morze əlifbası ilə təkrardan şifrələnirdi.

Uzun illər boyu ingiltirəyə böyük problem yaradan enigma maşının qırılması bir əfsanə kimi görünürdü. Hətta bu haqda belə bir deyim yayılmışdı : “ engima’nın qırılma ehtimalı açıq havada gedən bir adamın başına ildırım düşmə ehtimalı qədər azdır”
Belə ki, bu ingiltərəyə böyük problemlər yaratmağa davam etdi. ingiltərə bu problemlərlə daha çox dənizdə rastlaşırdı. Alman sualtı gəmiləri dayanmadan ingilis gəmilərini batırırdı.
1942-ci ildə alan turing “bombe” maşını vasitəsi ilə enigma’nı qırmağı bacardı.

Nəticədə enigma əfsanəsi də belə həll olundu.
Bəzi mənbələrə görə enigma’nın deşifrələnməsi ikinci dünya müharibəsinin 2 il tez bitməsinə səbəb olmuş və 21 milyon insanın həyatını qurtarmışdır.

dünyanın ən qədim mahnısı

Üzərində Dünyanın ən qədim mahnısı olan “seikilos” abidəsi türkiyənin aydın şəhərində tapılmışdır.
2300 il əvvəl “seikilos” adlı birinin həyat yoldaşının ölümü səbəbi ilə onun qəbir daşının üzərinə həkk etdirdiyi bu notalı yazı çox mühüm bir tapıntıdır. Belə ki, abidənin dövrümüzə qədər sağlam şəkildə gəlib çatması üzərindəki yazıların və notaların açıq şəkildə oxunmasına kömək edir.

Abidə 1882-ci ildə aydında dəmiryol tikintisi zaman tapılır və tikintiyə başçılıq edən Edward Purser tərəfindən izmirə aparılır.
1919-cu il izmirin ingilislər tərəfindən işğalı zamanı abidə almaniya səfirliyi tərəfindən qorumaya alınır və daha sonra isə 1966-cı kopenhagen milli muzeyinə satılır.
Abidə bu gün də həmin muzeydə nümayiş olunur.

Mahnının sözləri isə dilimizə tərcümədə belə səslənir:
Yaşadığın müddətcə parla,
Kədəri-qüssəni at bir kənara.
Gör necə qısadır, həyat dediyin,
Hər şey məğlub olar zamana.

dollar

Bu gün dünya ticarətinin təxminən 60%-dən çoxu dollar vasitəsi ilə edilir.
Bəs necə oldu ki, dollar dünyada ən çox istifadə olunan valyuta oldu?
Uzun müddət dövlətlər ticarətdə qızıldan geniş istifadə etmişlər. Onlar öz valyutalarını qızıldan asılı saxlayırdılar (qızılın qiyməti artarsa, pullarının dəyəri artır. Qızılın qiyməti azalarsa ,pullarının dəyəri azalırdı)
Birinci dünya müharibəsinə qədər bu belə davam etdi.

Müharibə zamanı dövlətlərin çoxu iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirmək üçün kağız pulla hərbi ticarət etməyə başladı. Bu zaman müharibədən kənar qalan abş müttəfiqlərə silah və ərzaq satmağa başladı, amma abş məqsədyönlü şəkildə bu ticarəti kağız pulla yox, qızılla etdi.
1947-ci ilə qədər bu belə davam etdi. Artıq amerika dünya qızıl rezervinin təxminən 70%-ni özündə ehtiva edirdi.

Zaman keçdikcə dövlətlər öz valyutalarını qızıl asıllığından çıxardı. Əlbəttə, bu dövlətlər arasında abş da var idi.
Dünya qızılının çox hissəsini özündə toplayan abş artıq başqa dövlətlərlə yalnız dollarla ticarət edirdi. istənilən bir halda qızılla ticarət sərf etməzdi, çünki dövlətlər əllərindəki son qızılı da xərcləmək istəməzdi.
Beləliklə, dollar dünyaya yayıldı və dünya valyutasına çevrildi.

hesab

Günümüzdə xeyli aktual və geniş istifadə olunan bir ifadə vardır : "alman üsulu".
Bəs nəyə görə bu hesab ödəmə yolu "alman üsulu" adlandırılmışdır?
Birinci dünya müharibəsindən sonra məğlub olan almaniya iqtisadiyyatı köçmüşdü və dövlət hiperinflyasiya içində idi. Hiperinflyasiya içində olan dövlətlərdə isə qiymət hər saat, hətta hər dəqiqəbaşı dəyişə bilir.
Məsələn: 5 dəqiqə öncə aldığın bir yemək 10 dəqiqə sonra iki qat qiymətinə satıla bilərdi. Buna görə də insanlar yeməyin qiymətini əvvəlcədən ödəyirdilər.
Belə bir şəraitdə isə heç kim başqasına borc vermək istəməz və ya onun hesabını ödəmək istəməzdi.
Beləliklə "alman üsulu" anlayışı yaranmışdır.

tarixi fotolar

Adolf hitlerin nepal kralı truibhuvan'a hədiyyə etdiyi mercedes.
Ölkədə yol olmadığı üçün maşın bu halda daşınır.
Bu gün maşın nepal kral sarayında nümayiş olunur.

dahi riyaziyyatçılar

Qumarbazlar üçün ehtimal nəzəriyyələri ilə tanınan və ehtimal nəzəriyyəsinin əsaslarını qoyduğu "şans doktrinaları" kitabını yazan fransız Abraham de Moivre

Onun haqda yazmağım əbəs deyil, çünki o öz öləcəyi vaxtı təyin edə bilmişdi.
Müəyyən yaşdan sonra əvvəlki gündən 15 dəqiqə çox yatdığını görüb, 24 saat yatacağı günü, yəni öz ölüm gününü təxmin edə bilmişdir.
Maraqlısl budur ki, məhz təyin etdiyi vaxtda - 27 noyabr 1754-cü ildə ölmüşdür.

tarixi fotolar

Gördüyünüz 1900-cü illərin əvvəllərində yanğınsöndürənlər üçün hazırlanmış geyimdir.
Bu metod yanğına yaxınlaşmaq və onu söndürmək üçün əlverişli görünə bilər, lakin heç də elə deyildi. Çünki o zamalar yanğınsöndürənlərin paltarları parçadan hazırlanırdı, parça isə həddən artıq çox su udur və ağırlaşırdı. Nəticədə kauçukdan hazırlanmış yanğınsöndürmə paltarlarından istifadə olunmağa başladı, amma əlbəttə, bu gün bununla yanaşı xarici təbəqə, daxili astar, istilik baryeri və rütubət baryerindən istifadə olunur. Bununla da yanğınsöndürənlərin paltarları suya və oda dözümlüdür.