autizm

Autizm sosial qarşılıqlı əlaqədə çətinlik, digər insanlarla ünsiyyət zamanı qarşılıqlı əlaqədə çətinlik, təkrarlanan hərəkətlər (stereotiplər) və maraqların məhdudlaşdırılması ilə müşayiət olunan zehni və nitq inkişafının pozulmasıdır. Xəstəliyin inkişafının səbəbləri tam başa düşülmür, əksər alimlər anadangəlmə beyin disfunksiyası ilə əlaqəni, həmçinin uşağın digər xəstəlikləri (məsələn, mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri) ilə əlaqəni təklif edirlər. Autizm adətən 3-4 yaşından əvvəl diaqnoz qoyulur, ilk əlamətlər artıq körpəlikdə görünə bilər. Tam sağalma qeyri-mümkün hesab edilir.
Autizmli uşaqlarla qarşılaşma sıxlığımız nə qədərdir bəs?
Autizmin yayılması ilə bağlı məlumatlar xəstəliyin diaqnozu və təsnifatına müxtəlif yanaşmalar səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Müxtəlif məlumatlara görə, autizm spektrinin pozulması nəzərə alınmadan uşaqların 0,1-0,6%-i autizmdən əziyyət çəkir, autizm spektrinin pozulması nəzərə alınmaqla uşaqların 1,1-2%-i autizmdən əziyyət çəkir. Qızlarda autizm oğlanlara nisbətən 4 dəfə az diaqnoz qoyulur.
Erkən yaşda autizm simptomları
• barmaq ucunda yerimək və dayanmadan əl çırmaq
• yeriyərkən anlamsız dairələr şəklində addımlamaq
• baş yelləmək
• tünlük yerlərdə panikaya düşmək
• göz təmasında olmamaq, çağırıldıqda reaksiya verməmək
• danışmağı bacarsa belə əli ilə yönləndirərək birşeylər göstərmək
• məhdud və rutin halına gəlmiş vərdişlər.
• takıntı halına gəlmiş əşyalara bağlanmaq və bunun kimi bəzi özəlliklər. Təbii ki bunları hər sıradan uşaqda görmək ehtimalımız var. Autizmli olanlarda isə qeyd etdiyim kimi, rutin halına gəlmiş şəkildə olur.
Amma bütün bunlara rəğmən autizmli insanlarla qarşılaşdıqda onların xəstə deyil özəl olduqları gerçəyini qəbullanmalı və buna görə münasibət bəsləməliyik.

astiqmatizm

Başı çəkən başmaqçı olarmış. Üstünüzə sağlıq

Astiqma- Gözün ön qatı olan buynuz qişanın deformasiyası və işığın qeyri düzgün sındırılmasının nəticəsi olaraq, torlu qişada görüntünün qeyri aydın olmasına gətirib çıxaran görmə problemidir. Bu görmə qüsurlarına və ya bulanıq görməyə gətirib çıxarır.

-Astiqmatizmin Səbəbləri Hansılardır?
Mən doğularkən təzyiqə məruz qaldığım üçün əmələ gəlib. Ümumi götürsək, Astiqmatizm genetik mənşəli və ya anadangəlmə səbəblərdən ola bilər. Anadangəlmə olmaqla yanaşı buynuz qişanın dəyişikliyinə səbəb ola biləcək xəstəliklər, infeksiyalar və zədələr nəticəsində də əmələ gələ bilər. Astiqmatizmli insanlar baxdıqları nöqtədə şəkilləri dağılmış, kənarları uzanmış olaraq görə bilirlər.

Astiqmatizmin meydana gəlməsinin daha bir səbəbi göz zərbəsi və ya göz əməliyyatı ola bilər.
(baxma: Yazarların qorxuları)
(baxma: Əməliyyatda həkimin asqırması)

Miopiya və miopiyalı astiqmatizmın əsas səbəblərindən biri keratokonus xəstəliyidir.

-Astiqmatizmin Növləri Hansılardır?
Astiqmatizm miopiya kimi zamanla əhəmiyyətli dərəcədə artma və ya azalma göstərmir. Adətən eyni şəkildə qalır. Astiqmatizm özü iki qrupa bölünür. Astiqmatizm digər işıq sındırma qüsurlarına görə təsnif edilə bilər.

‌Miopiya → astigmatizm və uzağı aydın görə bilməmək problemi
Hipermetropiya → astigmatizm və yaxını aydın görə bilməmək problemi

Sadə astiqmatizmdə təsvir iki xətlə bir-birinə perpendikulyar olan iki müxtəlif müstəvidə formalaşır, mürəkkəb astiqmatizmdə isə iki perpendikulyar meridianların yerinə bir çox fokus xətləri mövcuddur. Beləliklə, mürəkkəb astiqmatizmdə görmə itiliyi çox azalır. Eynəklə bunu düzəltmək mümkün deyil.

Astiqmatizm Əlamətləri Hansılardır?
Astiqmatizmin əlamətləri hər kəsdə fərqlənsə də, astiqmatizmi olan insanların adətən uzaq və ya yaxın görmələri bulanıq və ya kölgəli ola bilər. Astiqmatizmi olan bəzi insanlarda əlamətlər olmaya bilər. Görmələri heçbir vaxt aydın olmur

Astiqmatizmi olan insanlarda tez-tez rast gəlinən əlamətlər;

•Bulanıq görmə
•Görmə pozulmaları
•Gecə avtomobili idarə edərkən görmə çətinləşməsi
•Uzun müddət oxuyandan və ya bir şeyə diqqətlə baxdıqdan sonra göz yorğunluğu
•Göz qıyma
•Göz qıcıqlanması
•Baş ağrısı
•Kölgəli görmə
Astiqmatizmin bu əlamətləri gündəlik həyatınızı çətinləşdirə bilər.

Bəzi əlamətlərin səbəbi digər sağlamlıq və ya görmə problemləri ola bilər. Əmin olmaq üçün oftalmoloqa müraciət edilməlidir.

Astiqmatizm Müalicəsi Necə Aparılır?
Astiqmatizm ümumi göz müayinəsində aşkar edilə bilər. Astiqmatizm eynəklər, kontakt linzalar və ya Refraktiv cərrahiyyə (Lazer və ya Gözdaxili linza) ilə müalicə edilə bilər.

Astiqmatizmin bütün ağır halları üçün həkimlər refraktiv əməliyyatı tövsiyə edə bilərlər. Astiqmatizmin daimi korreksiyası üçün bu növ əməliyyatda buynuz qişanın yenidən formalaşdırılması üçün Lazerlər və ya kiçik bıçaqlar istifadə olunur. Astiqmatizmdə istifadə olunan üç cərrahiyyə növü - SMiLE, "No Touch", "LASIK", "i-LASIK" və "FRK" prosedurlarıdır.

Lazer əməliyyatından sonra dioptriyanın sıfırlanmasına 100% zəmanət yoxdur, lakin astiqmatizm və miopiya zamanı lazer istifadə etdildikdə 100 nəfərdən təxminən 95 nəfər eynəksiz və ya kontakt linzasız aydın görə bilər.

yazarların çəkdikləri pişik şəkilləri

gəlmişkən Thomas ilə fotosessiya da edək dedim
Hər evdə olan pələng oyuncağı

Dəhşətə gəlmiş zənci

Nəysə yatıram əl çək

yazarların paylaşmaq istədikləri rəsm əsərləri

Judith Leyster, "Man Offering Money to a Young Woman" 1631

Bu rəsm XVII əsrin azsaylı qadın rəssamlarından biri olan Judith Leysterə məxsusdur.

Rəsmdə stulda oturan və lampanın işığında tikiş tikən gənc qadın təsvir edilmişdir. Qadının ayaqları yanan kömürlə dolu ayaq isidicisinin üzərində dayanır. Əlində bir ovuc metal pul olan bir adam onun üzərinə doğru əyilərək sol əli ilə çiynindən çəkişdirir. Qadın diqqətini tikişinə cəmləyib kişiyə tərəf dönmək üzrədir, lakin ona tamamilə məhəl qoymur. Diqqət yetirdiyi tikiş işi onun fəzilətini vurğulayır. XVI və XVII əsr yazılarında tikiş zəhmətkeşliyi (baxma: Diligentia) simvolizə edirdi.

Xəz papağı alnına qədər aşağı çəkilmiş kişi qızarmış yanaqları, qıyıq gözləri və sadə şərfi ilə iffətli və məsum görünən qızdan xeyli yaşlıdır. Etibarsız alman personajları ilə əlaqəli olan kişinin başındakı “moffe-muts”-hərfi mənada “Hun papağı” onu pis tip kimi qeyd edir. Arxasındakı divara vurduğu bədheybət kölgə onun qorxulu görünüşünü daha da artırır. O, əlindəki bir ovuc metal pul ilə gənc qadının diqqətini çəkməyə çalışaraq onun sevgisini almaq istəyir. Lakin gənc qadın kişinin təklifinə cavab vermir və narahat olmadan işinə davam edir. Leyster XVII əsr rəssamlığında qeyri-adi olmayan bu mövzuya öz şərhini bu cür əlavə edib. O, qadına israrla yanındakı kişiyə məhəl qoymamasına icazə verib.
Rəsmin rentgen görüntüsündən görünür ki, kişinin əli əvvəlcə qadının sol çiynində, az qala boynunda olub; masanın durduğu yer də bir qədər dəyişdirilib. Qadının geyimi və örtüyü də ciddi dəyişikliklərə məruz qalıb. Bu, çox sərbəst, lakin eyni zamanda dərinliyində məna kəsb edən rəsm üslubunu göstərir ki, burada rəsm yalnız yaradılma prosesində son formasını alır.

lazımsız məlumatlar

Əslində keçmişdə gəlinliklərin rəngi ağ olsun deyə bir qayda qanun yox idi.
Qədim Romada gəlinliklər sarı rəngdə olurdu və gəlinlər sarı rəngli duvaq taxırmışlar. Evli və subay qadınlar başlarına taxdıqları duvaqla bir-birindən seçilirmiş. Orta əsrlərdə gəlinliyin rəngi vacib deyildi. Vacib olan keyfiyyət və xüsusi görünüşlü olması idi. Rəng isə gəlin nə istəyrisə o olurdu.

gəlinliklərdə ağ rəngin adət halına gəlməsi xvı əsrdən başladı. Həmin illərdə kral ailəsində gümüşü rəngli gəlinlik geyinilirmiş. Amma Kraliça Viktoriya ağ gəlinlik geyinməkdə israr edərək yeni ənənə başladır.

Artıq xvıı əsrdə ingilis və fransız yazarlar ağ rəngin mənası ilə bağlı müxtəlif yazılar yazmağa başlayırlar. Onlar ağ rəngin məsumluğu, saflığı filan simvolizə etdiyini deyirdilər.

xvıı əsrin adətlərinə görə, bakirəlik evlilik üçün vazkeçilməz qəbul edilir və ağ gəlinliyin ailə quran qızın təmizliyini simvolizə etdiyinə inanılırdı. Bir sözlə, həmin dövrdə ağ gəlinlik evlənən qızların bakirəliyini cəmiyyətə elan etməsi üçün simvol olaraq qəbul edilmişdi.

bir çox adətlərdə gəlinliklə bağlı batil inanclar da mövcuddur. Məsələn; qızların öz gəlinliklərini tikməsi * camaat qənaət eləməyə çalışır , toydan əvvəl bəyin gəlini gəlinlikdə görməsi, gəlinin toydan əvvəl gəlinlik geyinməsi kimi hərəkətlərin qurulacaq ailə üçün uğursuzluq gətirəcəyinə inanılır.

rənglərin dili

Başqa bir sözlə, rənglərin psixologiyası

Rəng – müəyyən uzunluğa malik dalğalı işıq qıcıqlandırıcılarının göz bəbəyinə düşməsi nəticəsində yaranan sensor təəssüratıdır * işıq spektri adlanan təxminən 180-780 nanometr diapazonunda elektromaqnit şüalanması . Oradan isə bu impulslar neyron şəbəkələr vasitəsi ilə beyinə ötürülür və rəng kimi qavranmağa başlayır. Ətrafdakı obyektlərin rənglərinin qavranması həmişə subyektivdir, çünki o həmişə baxanın baş beynində canlanır və formalaşır. Fiziki mənada isə əşyaların rəngi yoxdur, biz sadəcə olaraq onları belə qavrayırıq.
Rənglər insanın əhval ruhiyyəsini müəyyənləşdir, onun fikir və əməllərinə təsir göstərir.
Gündəlik həyatda rənglər ilə təmasda olan və onun simvolik mənası ilə üzləşən insanlar təkcə rəssamlar, dizaynerlər, naqqaşlar və rəsm sənətinin digər təmsilçiləri deyil. Rənglərin emosional təsiri həmçinin dildə də əks olunur, məsələn hamıya bu frazalar məlumdur: «öküz qırmızı görən kimi», «ağ xələtli insanlar», «hirsindən rəngi qaralmaq» və başqaları.

Qırmızı -istilik, od, qan, şəhvət, sevgi, yaxınlıq, güc, həyəcan və aqressiya kimi məfhumları simvollaşdırır. Qan təzyiqini və tənəffüsü sürətləndirə bilir. Qırmızı rəng insanlara vaxtı unutdurur: Buna görə barlar və kazinolar qırmızı rəngə ağırlıq verir.
Qırmızı qanın rəngidir və əsrlər boyu təhlükə və məhvin simvolu olmuşdur. Bu səbəbdən svetoforda “dayan” siqnalı kimi istifadə olunur. Qırmızı rəngə üstünlük verənlərin şəxsiyyət analizlərində bu insanların gücə, iqtidara düşkün olduğunu görürük. Gücünə güvənir. Bu insanlar aktiv, iddialı, təşəbbüskardırlar, qazanmağı və nail olmağı sevirlər. Həlledici və istiqamətləndiricidir.

Yaşıl - həyatı, gəncliyi, yenilənməyi, ümidi və canlılığı simvollaşdırır. Bəzi mədəniyyətlərdə orta yaşlı gəlinlər məhsuldarlığı simvollaşdırmaq üçün yaşıl geyinirlər. Yaşıl gözlər üçün ən rahat rəngdir və görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırır. Sakitləşdiricidir və sinir sisteminə təbii təsir göstərir. insanları televizora çıxmazdan əvvəl yaşıl otaqlara salmaq onların həyəcanını sakitləşdirə bilər. Yaşılın rəng çalarları müxtəlif mesajlar verir.
Tünd yaşıl: Soyuqluğu, kişiliyi, mühafizəkarlığı və zənginliyi ifadə edir.
Zümrüd yaşıl: Ölümsüzlük.
Zeytun yaşılı: Sülh
Sarımtıl yaşıl: istehlakçıların ən son üstünlük verdiyi rəngdir.

Qara - iki anlamı bir rəngdir. Bir tərəfdən qaranlıq qüvvələr, cinayət və şər ilə hesab olunur, digər tərəfdən sədaqət, əzm, dözümlülük, tədbirlilik, müdriklik və etibarlılıq ilə əlaqələndirilir. Bir tərəfdən hökmranlıq və qüdrət, digər tərəfdən dərd, qəm və yas deməkdir. Qara bir çox insan üçün geyim rəngidir. Bəziləri güclü və ciddi görünmək üçün qara rəngdən istifadə edirlər. Digərləri daha zərif və estetik göründüyü üçün buna üstünlük verirlər.

Ağ - Saflığı, təmizliyi və məsumluğu simvollaşdırır. Bir çox mədəniyyətlərdə gəlinlər ağ geyinirlər. Həm də təmizliyi simvollaşdırır. Buna görə həkimlər, tibb bacıları və laborantlar steril olmaq üçün ağ paltar geyinirlər.

Qəhvəyi -Torpağın və ağacın rəngidir. Möhkəm və etibarlı hiss etdirir. Qəhvəyi təbii, rahat və açıq atmosfer yaradır. O, sabitlik, güc, yetkinlik və etibarlılıq mesajlarını verir. Mənim fikrimcə isə hüzur hissetdirir.


Sarı az miqdarda istifadə edildikdə parlaqlıq və istilik hissi verir. Günəşli bir gün kimi düşünün. günəş işığı kimidir, yaxşı hiss etmək etdirir amma həddindən artıq olduqda gözünə gün işığı düşürmüş kimi olursan -*

Çəhrayı -Sakitləşdirici təsiri də var. Araşdırmalar göstərir ki, çəhrayı insanı sakitləşdirir və ürəkləri yumşaldır. Həbsxanada qapı və pəncərə barmaqlıqlarının çəhrayı rəngə boyanması ilə məhbusların aqressiv davranışlarının itdiyi müşahidə edilib. Çəhrayı rəngli otaqda insan hirslənmək istəsə belə uğur qazana bilməz. Çəhrayı sakitləşdirici rol oynayır, enerji cəlb edir.

Mavi -Yalnızlığı, kədəri, depressiyanı, müdrikliyi, etibarı və sədaqəti simvollaşdırır. Mavi rəngdən, xüsusən də tünd mavi rəngdən nevroloji klinikalarda mütləq qaçınılmalıdır. Psixoloqlar pasiyentlə müsahibə zamanı mavi paltar geyinməməlidirlər.


Entry zamanla təkmilləşdirilib bkz-larla zənginləşdiriləcək.