bioshock infinite

əvvəlcədən deyim ki, spoiler var

hadisələr 1912-ci ildə xəyali, uçan Kolumbiya şəhərində baş verir. Kolumbiya şəhəri özünü peyğəmbər elan edən Zachary Hale Comstock tərəfindən qurulmuşdur. Comstockun başçılığı altında Kolumbiyada psevdo-xristian utopiya cəmiyyəti ortaya çıxır. Bu cəmiyyət mistik şəxsiyyət kimi Comstockun özünə sitayiş edir. Kolumbiyada ağların qaralardan, varlıların kasıblardan üstün olması dövlət tərəfindən qanun səviyyəsinə yüksəlmişdir. Kolumbiyada irqi ayrı-seçkilik qorxulu dərəcəyə çatır - məsələn, oyunun əvvəlində qəhrəman “mixed” cütlüyün daşqalaq edilməsinin şahidi olur.

Kolumbiya "Qurucular" ilə "Xalqın səsi" - - tamamilə əks ideologiyaları bölüşən iki birliyə görə vətəndaş müharibəsinin astanasındadır. Comstockun rəhbərlik etdiyi "qurucular" Kolumbiyanı idarə edir, irqçilik edir və Kolumbiyanın yalnız ağ Amerika vətəndaşlarının hüquqlarını qoruyur, başqalarının hüquqlarının olmadığını deyirlər. Daisy Fitzroyun rəhbərlik etdiyi "Xalqın səsi" bütün irq və dinlərdən olan insanların bərabərliyinə nail olmağa çalışan hərəkatdır. Buna baxmayaraq, illərlə baş verən terror və təqiblər "Xalqın səsi"ni getdikcə daha sərt və qeyri-insani yollara əl atmağa məcbur edir

Siyasi qarşıdurmadan əlavə Kolumbiya kosmos-zamandakı "boşluqlar" tərəfindən də daxildən məhv edilir. Lutes əkiz alimlərinin (bu bacı-qardaş şəhərin qurucularındadırlar) elmi təcrübələrinin nəticəsi olaraq bu boşluqlar paralel dünyalara keçidlər açır və onlarla qarşılıqlı əlaqəyə imkan verir. Məsələn, həmin dövrdə mövcud olmayan, amma bioshock və bioshock 2 də gördüyümüz bu səsyazmalar qarşılıqlı əlaqənin nəticələrindəndir, çünki həmin dövrdə əslində belə cihazlar icad olunmamışdı. bu cihazlar vasitəsilə oyunda hekayə ilə tanış oluruq.

oyunda Booker dewitt adlı adamı canlandırırıq. keçmiş müharibə iştirakçısı olan Booker daha sonra çayda vəftiz olunmağa gedir. hekayənin bu hissəsində zaman ikiyə bölünür. birinci dünyada o, vəftiz olunmur. ikinci dünyada isə zachary Comstocka çevrilir, orduda xidmət edir və Kolumbiyaya gedir.

birinci dünyada Bookerin anna adlı qızı var. ikinci dünyada isə komstokun uşağının olması mümkün deyil (yaşına və üzərində aparılan təcrübələrə görə). Ona görə ona o biri dünyadan uşaq gətirilir. Bu uşaq isə elə Bookerin qızıdır.

Bookerin qumar borcunu ödəmək üzün qızını satmağa razılaşır. Anidən fikrini dəyişir lakin qız portaldan keçərək Comstockun dünyasına düşür. körpənin çeçələ barmağı portaldan qıraqda qaldığına görə Elizabeth/annanın çeçələ barmağı kəsikdir.

Bookerin borcları silinir, Elizabeth isə Comstockun qəsrində yaşayır. oyundakı hər bir mayak bir seçimi təmsil edir.

nə isə, Booker şəhərə gəlir əlindəki AD (Anna Dewittt) yazısına görə şeytan/yalançı çoban hesab olunur və təqib olunmağa başlayır. Deyilənə görə, kolumbiyanın sonunu gətirəcək adamın əlində bu işarə olacaqmış. Sonda Booker qızını tapır, hər şey ortaya çıxır - Comstock və Booker eyni adamdırlar. Booker Comstocku öldürür, amma Comstock alternativ dünyalarda sağ qalır. Bunun qarşısını almağın yeganə yolu Bookerin ölümüdür. Elizabethin variasiyaları Bookerin əllərini tutur və boğulur. Bununla da Bookerin bütün zamanlarda və reallıqlarda Comstocka çevrilməsinin qarşısını alır. Bundan sonra Elizabethin bütün nüsxələri yoxa çıxır.



https://i.imgur.com/9gnt47K.jpg

sirat körpüsü

Zərdüşt dininə görə insan öləndən sonra onun ruhu ölmür və üç gün Maddi həyat hissiyyatı davam etdirir. Dördüncü günün səhəri bədən qəlibindən ayrılır və o biri dünyaya yollanır. O yolunda Sirat körpüsünə rast gəlir.
Avestada Sirat körpüsü Çinvət adlanır. Ruh bu körpünün başına çatdıqda vicdanı ona insan şəklində görünür. Əgər dünyada dindar və yaxşı əməlli olubsa vicdanı gözəl bir qız şəklində görünür və onu behiştə aparır, pis adam olubsa çirkin qız şəklində görünür və onu cəhənnəmə aparır
Körpünün altında cəhənnəm yerləşir. Cəhənnəm ərinmiş metal axan çaydır. Yaxşı insan keçəndə körpü genişlənir, pis insan keçəndə körpü nazik olur, pis adam cəhənnəmə yuvarlanır

Avestada parçalar adlı kitabdan götürülüb

apple music vs spotify vs deezer vs yandex

bu platformaların hamısından bir neçə ay istifadə etmiş insan olaraq deyə bilərəm ki bu sıralamanın ən sonuncusu android/windows istifadəçiləri üçün apple music-dir. android interfeysi ios-dakı ilə müqayisədə çox yavaşdır.digər platformaları ilə müqayisədə üstün cəhəti azərbaycanda tələbə endirmi(tələbələr üçün 2.5 dollar) olması, mahnıları asanlıqla janra,bəstəkara və s. görə bölə bilməkdir.apple musicdə olan kitabxana sistemi bu playerlərin heç birindəki kimi yaxşı deyil.windows versiyası isə çox biabirçı vəziyyətdədir, kitabxananız biraz genişdirsə həddindən artıq donmalar sizi bezdirəcək.
spotify- kompüter üçün də telefon üçün də əladır, qiymətlərdən isə danışılası deyil, 3 aylıq premium kimi hesabınızı dəyişə-dəyişə istifadə edə bilərsiniz bəlkə də. kitabxanası da yaxşıdır( aylıq 10 dollar, tələbələrə 5 - bizdə işləmir)
deezer- sayılanlar arasında kitabxanası ən geniş olandır. playlist yığmaq, mahnıların hamısını seçə bilmək bu kimi funksiyaları əladır. deezer hi fi və deezer premium kimi seçimlər var, normal deezer premium aylıq 6 dollardır, deezer family isə 9 dollar. məncə ailə planı üçün sərf edir
yandex music/yandex+ - azərbaycana təzə gələndə abunə olmuşdunuzsa qiyməti 2 manati idi, abunəlikdən çıxıb qayıdıbsınızsa 4 manatdır. sayılanların içində azərbaycana uyğun qiymətləndirmə edən tək playformadır. xidmətə kinopoisk/bulud yaddaşı da daxildir. rusdilli deyilsinizsə kinopoisk o qədər də fərq etmir. normal kitabxanası var, digərlərinə nəzərən zəifdir. playlist yığmaqda digərlərindən çox geridə qalır, mahnıların hamısını bir yerə seçib bir yerdən digərinə əlavə eləmək yoxdur. öz mp3-lərinizi əlavə etmək daha asandır( bu spotifydan başqa digərlərində var. apple music-də çətindir).yaddaşdakı mahnıları oxutmaq apple və deezerdə yoxdur
deezerdə bəzən sizin üçün endirim ola bilər məndə 3 ay boyunca hər ay indi 2 dollardan hesablanır.
adi versiyalarda mahnı ötürmək məsələlərinə toxunmadım, amma bu məsələdə yandex music çox geridə qalır, adi planda istifadə mümkün deyil, demək olar ki.

edit: deezerin qiyməti 10 dollara qalxıb və pulsuz versiyası azərbaycanda artıq işləmir
spotify-ın qiyməti aylıq 5 dollardır
yandex music-ə apple-musicdəki kimi sözləri sinxron formada göstərmək gəlib elə demək olar ki apple music-lə eynidir
Edit: spotifyda artıq tələbə endirimi var
Mp3 hamısı ilə açılır

rəşid mahmudov

Tanınmış el ağsaqqalı, həkim Rəşid Mahmudovun çıxışlarına hərdən qulaq asır və aydınca hiss edirəm ki, cəmiyyət onun timsalında özünə yeni ziyalı tapıb. Rəşid müəllim əsəbi bir kişidir, həmişə çığıra-çığıra, qızara-qızara danışır, birdən isə lap coşur və görürsən ki, cəmiyyətin damarını tuta bilir. Əminəm ki, bunları qəsdən etmir, sadəcə, xarakteri belədir. Vətənpərvər, milli-mənəvi dəyərlərə malik el ağsaqqalı tipli bir imic yaradıb və beləcə, özünü camaatın sevimlisinə çevirib. Nuş olsun.

Mən isə istər-istəməz fikirləşir və təxmin edirəm ki, Rəşid müəllimin çıxışlarına böyük həyəcan və maraqla qulaq asan cəmiyyət kimlərdən ibarət ola bilər? Ən primitiv həqiqətlərə belə möhtac kütlə! Məsələn, Rəşid kişi efirdə qəfil qışqıra-qışqıra kiməsə deyə bilər ki, əsgərlərimiz səhərə kimi yatmayıb vətənimizin keşiyini çəkir, sən də burada dizi cırıq şalvarda gəzirsən. Hamı da əl çalar ki, kişi düz deyir. Yaxud Rəşid müəllim efirdə hansısa xanım müğənniyə uca səslə deyə bilər ki, ay qızım, o, nə paltardır geyinmisən, hər yerin görünür, ayıb deyilmi, axı sən Azərbaycan qadınısan... Yerdən bir alqış qopacaq ki, gəl görəsən. Xalqımı tanımırammı?

Baxırsan ki, efir gedir, Rəşid həkim danışır. Təxminən bu cür sözlər deyir:

“Əziz camaatım, broyler toyuğu yeməyin, vallah, onları iynə vurub şişirdiblər, çalışın qarnınızı təbii şeylərlə doyurun, kənd çolpası, kənd yumurtası yeyin. Evlənəndə də kənd qızı alın. Kənd qızları namuslu, qeyrətli olurlar. Atanızın, ananızın qədrini bilin, öləndən sonra başınıza-güzünüzə döyəcəksiniz ki, mən o vaxt niyə elə elədim, niyə belə elədim”.

Orta məktəb təhsili olmayan bibilər, xalalar, əmilər, dayılar da deyəcək ki, kişi düz deyir, nəyi səhv danışır ki?

Halbuki Rəşid Mahmudovun bütün yanaşmaları naftalin iyi verir, çünki köhnə düşüncə, köhnə təfəkkür adamıdır, mahiyyət etibarilə o bibilərin, o xalaların, əmilərin, dayıların professor variantıdır. Və ən dəhşətlisi bilirsiniz nədir? Cəmiyyət o qədər müti, o qədər qorxaqdır ki, bir balaca ucadan danışanı dərhal özünə ziyalı seçir.

Aydındır ki, Azərbaycanda ciddi ziyalı problemi var, insanların bir el ağsaqqalını özünə ziyalı seçməsi isə, əlbəttə ki, çarəsizlikdən doğan bir məsələdir, yəni olmayan yerdən bu da qənimətdir. Başdan ayağa pafos, primitiv fikirlərlə özünü məşhurlaşdıran Rəşid müəllim eyni ağılla, eyni məntiqlə, eyni dərrakə ilə elmə də iddialıdır, təkamül nəzəriyyəsindən də danışır. Deyir, Darvindir-nədir, onu o yana qoyun, mənə “Quran”dan danışın.

Bəs Rəşid müəllim necə ziyalıdır ki, Azərbaycan ədəbi dil normalarını bilmir. Məsələn, efirdə “yenə” sözünə “gənə” deyir. Ləhcədə danışır. Bu heç, bəs o, necə ziyalıdır ki, deyir, savadlı adam ateist ola bilməz! Bunu dünyanın harasında dilinə gətirsən, adama şaqqanaq çəkib gülərlər. Necə ziyalıdır ki, Allahın varlığını camaata ən primitiv üsullarla izah etməyə çalışır? Məsələn, deyir, stolu insan yaradıb, bəs Günəşi kim yaradıb? Ziyalı efirdə camaata belə sual verər? Axı bu cür düşüncə bizim savadsız, orta məktəbi qurtarmayan, adi məişət qayğıları ilə yaşayan əyalət adamlarının məntiqidir, ziyalı məntiqi deyil. Bu cür sualları kənddə qoyunun qırağında adamlar bir-birinə verir, cavab da tapa bilməyib, axırda dizlərini yerə qoyur, əllərini göyə qaldırırlar.

Rəşid müəllim danışır, iki dəqiqədən bir də deyir, ayə, bunu mən demirəm e, o boyda “Quran”da yazılıf. Deyir, mən Allahdan qorxuram. Qorxmaq? Gülümsədim. Ziyalı da Allahdan qorxarmı? Bir də görürsən, verilişdə qarşısındakı adama qışqıra-qışqıra “ə” deyə müraciət edir. Elə bil çayxanadadır. Hirslənir ki, niyə efirlərdə cinsi azlıqların problemini müzakirə edirsiniz? Deyir, ayə, qurvan olum, başına dönüm, ayıfdı axı, cinsi azlıqlardan danışmaq bizə yaraşmaz!

Tez-tez deyirlər ki, Rəşid müəllim cəsarətlidir. Sosial problemlərdən danışmaq, deputatları-zadı tənqid eləmək, pensiyaların azlığını dilə gətirmək nə vaxtdan cəsarət hesab olunub? Hadi Rəcəbliyə cavab vermək cəsarətdirmi? Onsuz da bütün gün deputatlar ağına-bozuna baxmadan tənqid olunur.

Rəşid Mahmudov əyalət təfəkkürlü ağsaqqal kişidir, babadır, qoy nə qədər danışır-danışsın, haqqıdır. Ancaq bilmədiyi elmlərin professoru Rəşid müəllim hamının bildiyi həqiqətləri bir az uca səslə dilə gətirib camaatın hörmətini, sevgisini qazansa da, qurbanınız olum, ziyalı belə olmur. Rəşid müəllimi yaxşı elçiliyə-zada aparmaq olar. Deyim ki, onu əvvəlcədən danışıq olmadan birbaşa elçiliyə də aparmaq olmaz, gedib işi poza bilər. Birinci qızın və valideynlərinin razılığını almaq, sonra formal olaraq Rəşid müəllimi aparmaq lazımdır ki, bir stəkan çay içib, bir-iki maraqlı əhvalat danışsın, şirin söhbətlər eləsin, əhval-ruhiyyəmizi yüksəltsin, vəssalam!

Sonda isə Allahdan Rəşid Mahmudova uzun ömür, can sağlığı diləyir, onu ziyalı kimi qəbul edən insanlara isə puldan başqa heç nə arzulamıram.

---Kəramət Böyükçöl