konstruksiyalar fəlsəfəsi

dünyada hər bir işin buna uyğun irəlilədiyini düşündüyüm bir şey. bəsitdir. dairələr və düz xətlərin üçölçülü olmasıyla izah ediləsidir. dairələr düz xətlərin bükülü formasıdır kimi nəzərə almayacam, çünki patriarxallığa işarədir. belə ki, dairələr və düz xətləri yaradan nöqtələr olub ilk başda. sonra bütün hər şey 3d düz xətlərin 3d dairələrə daxil olmasıyla başlayıb. bütün məğz məncə elə budur. necə ki, qayka və şruplar, təkər və onların birləşdiyi borular, təməl çuxurları və göydələnlər, sonda da misal olaraq bioloji varlıqların dəlikləri, bir də sehirli mayalandırma çubuqları.

nar mobile internet tarifi

bu yaxınlarda azərbaycan insanının cibindən nisbətən əl çəkmək qərarına gəliblər. təqribən iki il əvvəl bir manatlıq internet trafiki 100 mb idisə, bundan bir neçə ay sonra 80 mb-ya enmişdi, indi isə 60 mb-ya salınıb. ancaq insafları tamamilə əl verməyib ki, təzəlikcə çıxdıqları o 20 mb trafiki yerli dibli yox eləsinlər. belə ki, mənim boş vaxtlarımda doya-doya xəbər saytlarını gəzməyimə, mahnılar yükləməyimə və sair işləri görməyə internet trafikim olanda ürək eləmədiyim bu tipli şeyləri həyata keçirmək üçün imkan yaratdıqları bir yenilik ortaya qoyublar. deməli, internet paketi götürürsünüz - istənilən miqdarda - və bu paket bitəndən sonra yenə də internet olur, ancaq 64 kb sürətlə (paketin istifadə müddəti bitənəcən). demək olar ki, internet xərclərimi maksimum azaltmağa kömək ediblər. hamısına təşəkkür edirəm. və bu 64 kb sürət əsl xariqələr yaradır.

bakıda restovrasiya olunmalı ərazilər

fikrimcə içərişəhər, sovetski siyahının başında yer almalı. bakının çox qədim tarixə malik tikililəri var. çox təəssüf ki, söküntülərə məruz qalıb yerlərini əhəmiyyətsiz məkanlara verirlər. turizmin inkişafı ilə bağlı çoxlu xəbərlər tirajlandığını görürük, həm də başa düşürük ki, indiki tikinti siyasəti bu mövzuda effektivlikdən uzaqdır. ən azından şəhərlərin qədim arxitekturasının avstriya, estoniya, italiya və sair kimi ölkələrdə necə böyük turizm sektoru yaratdığını görməmək üçün kor olmaq lazımdır.

son xəbərlərə görə azərbaycandakı sökütü-tikinti işləri yenidən intensivləşdiriləcək. bunun da hansı nəticələr verəcəyini, habelə iqtisadiyyatı çöküşünü yaşayan bir ölkə üçün nə demək olduğunu da düşünmək lazım.

televiziya

reallığı hər hansı bir media qurumunun informasiya siyasətinə uyğun olaraq müəyyən fiksasiyalarla psevdogerçəkliyə çevirən transliyasiya vasitəsi. azad televiziya, müstəqil yayım hazırda, sadəcə boşboğazlıq və çərənləmədən başqa nəsə deyil. bu dünyanın istənilən qurumu üçün labüddür. çünki proseslər müəyyən ssenarilərə uyğun gedirsə, "dördüncü hakimiyyət" adlanan jurnalist qaragüruhun ağzını açıb-yuman kukladan başqa heç nə hesab etmək olmaz.
hazırda azərbaycan kanalları dünyanın manipulyasiya siyasəti vasitələrinin pis plagiatlarıdır. bundan əlavə əksər kanallarda birbaşa yayım müəyyən gecikmələrlə transliyasiya olunur. məsələn, ans kanalında vəziyyət o qədər bərbaddır ki, 5 dəqiqə gecikmə var yayımda, atvdə 3 dəqiqədir və sair. bunlar imkan verir ki, müəyyən kəsmə-doğrama işləri, habelə səsi lazımi məqamda söndürmək kimi əməliyyatlar edilsin. bildiyimə görə, birbaşa yayımı saniyəsi saniyəsinə yayan tək kanal spacedir bizdə, amma nə olsun? bilirik ki, o kanalda heç nə tərs gedə bilməz -*

insanların istəyi

bir dəfə siçan görür ki, fermer onu tutmaq üçün tələ qurub. o, bu haqda toyuğa, qoyuna və inəyə xəbər verir. amma onların hamısı cavab verirlər ki, “tələ -sənin problemindir, bizə onun heç bir aidiyyəti yoxdur!”

bir az sonra isə tələyə ilan düşür və o fermerin, xanımını sancır. onu sağaltmağa çalışarkən, fermerin xanımına toyuqdan şorba bişirirlər. sonra isə xəstəyə baş çəkənlərin hamısına yemək çatsın deyə, qoyunu kəsmək vaxtı çatır. lakin xanımı sağaltmaq olmur və dəfnetmə mərasimində bütün qonaqları ləyaqətlə yola salmaq üçün inəyin də sonu çatır.

bütün bu müddət ərzində siçan, ona heç bir aidiyyəti olmayan hadisələri sadəcə kənardan durub, divardakı xırda dəlikdən müşahidə edirdi.

insanlar nə istəyir? ola bilər ki, küçədəki quruyan ağacın bizə dəxli yoxmuş kimi görünsün və hər dəfə güzgünün qarşısında durub qalstuku sıxaraq "bunu mən etmədim" deyək, amma üçüncü dünya ölkələri qırğınları da, bütün vəhşiliklər və neqativlər də daxil olmaqla insanlığın adına yazılır. necə ki, bütün kosmik, elmi və başqa uğurları "insan oğlu bunu bacardı" deyə qəbul edirik.

qol ayini

melaneziya adalar qrupunda yerləşən bəzi adalarda yerli mifologiyadan qaynaqlanır. oradakı əhali üçün müqəddəs sayılan bitkilər var. bunlardan taro adlı bitki qadını, inyam isə kişini (baxmayaraq ki, fransız dili lüğətlərində inyam qadın cinsindədir) simvolizə edir. inyamın torpaq altındakı qırmızı gövdəsi başı kəsilmiş penisdir. mühacirət edəndə insanlar özləri ilə inyamı təmsil edən uzun əhəng daşları aparırdılar (bu informasiyadan melaneziya adalar qrupundakı orta statistik penis uzunluğun da təxmin edə bilərsiz). bu daşlar paleolit dövründən bugünə qədər mövcud olmuş bütün mədəniyyətlərdə dikinə, səmaya doğru ucaldılmış və ya torpağa basdırılmış fallik daşlara bənzəyir.
inyamların şərəfinə sa xalqının insanları onları bütün dünyada dillərə salıb məşhurlaşdıran qol adlı qəribə bir ayini icad etdilər. ildə bir dəfə məhsul yığımından sonra, səpin mövsümündən isə əvvəl kəndlərin əhalisi iri ağacın ətrafında budaqlardan bir qala hazırlayırlar. erkəklər başı aşağı, əlləri isə quşun qanadları kimi yana açılmış şəkildə qalanın təpəsindən aşağı tullanmaqla kişilik həddinə çatmalarını sübut etməyə çalışırlar. kişilərin ayaqları topuğundan yumşaq liana bitkisi ilə bir-birinə bağlanır, liananın ucu isə qalanın təpəsinə bərkidildiyindən aşağı tullananları torpağa dəyməmiş saxlayır (buna müasir dövrün bungee jumping'ini misal çəkmək olar). beləcə kişilərin sinələri torpağı şumlayır və bu bitkilərin yeni köklərinə - məhsula həyat vermiş olur.

bunun özü bir əfsanəyə bağlanır - qoldan tullanma ayininin yaranması gənc bir qadının adı ilə bağlıdır. sevgilisindən qaçmaq istəyən bu qadın bir hiyləgərlik edərək topuqlarına liana bağlayıb özünü boşluğa tullayır. sevgilisi onu sağ-salamat görüb arxasıyca tullananda ayağına liana bağlamadığı üçün yerə dəyib nə olur onu bilirsiniz. bu səbəbdən qadın hiyləsinin xatirəsinə kişilər bu ayini yaradırlar.

blackbirds

avropa ölkələrinin əsarəti altında qalmış bir çox okeaniya ərazisindəki, habelə yaxın və uzaq şərq yerləşən kontinentlərdəki metropoliyalarda "blackbirding" adlanan və həmin yerlərin sakinlərinə tətbiq olunan məcburi əmək sistemi dövründə yerli əhaliyə verilmiş bir ad.
blackbirding - sakit okean adalarının fəthi haqqında "qara əfsanə"lərin yaranmağına səbəb olmuşdu. 1850 və 1903-cü ildə avstraliya höküməti buna rəsmi şəkildə son qoysa da, arxipelaqlarda quldarlıqdan heç cür fərqlənməyən məcburi fəhlə qüvvəsinin alveri həyata keçirilirdi. "blackbird" / qaratoyuq (avstraliya aborigenləri belə adlandırırdı) ifşaedici bir ad kimi işlənirdi. deyilənlərə görə ilk rəsmi "blackbirder" benjamin boyd olmuşdur.

john frum əfsanəsi

ikinci dünya müharibəsinin hərbçisi geyimində təsir olunan john frumun başçılıq etdiyi hərəkat 1930-cu ildə yeni hebrid adalarında (digər adı: vanuatu) meydana gəlib. həmin şəxsin həqiqətən mövcud olması və a uydurulması naməlumdur. hərəkatın yaranmasına səbəb menşeri adlı bir sakinin özünü john frum kimi təqdim etməsi və insanlara evlər, geyimlər, yemək və nəqliyyat vəd verməsi olub. guya o, hələ 1939-cu ildə gəlmələrin burada müharibə törədəcəyini qabaqcadan xəbər verir və 1942-ci ildə "öngörücülüyü" doğru çıxır. o vaxtdan john frum peyğəmbər statusu alır. bu hərəkat yerli əhalini qədim adət-ənənələrlə yaşamağa dəvət edirdi. o insanlara yeni eranın gəlişini və ağların (irqi ayrıseçkilik zamanı yaranmış termin, zəncilərə isə qaralar deyilirdi) bu torpaqları tərk edəcəyini vəd edirdi. 1941-ci ildə john frum tərəfdarları avropasayağı həyatdan, avropa təhsilindən, pullardan imtina edib missioner kilsələrini, məktəbləri, kəndləri və əkin sahələrini tərk edərək tanna adasının içlərinə doğru çəkildilər. hərəkat fransız-ingilis müstəmləkəçiliyinə və missionerlərin hökmranlığına qarşı mübarizə aparırdı. missionerlər 1980-ci ildə vanuatu müstəqlillik qazanana qədər bu hərəkata qadağa qoydular. 1970-ci ildə hərəkat tərəfdarları adada mərkəzləşdirilmiş höküməti yerli qaydalara zidd bilərək onun qurulmasına qarşı çıxdılar. hal-hazırda tanna adasında 300 nəfərə yaxın insan bu hərəkatın qaydalarına uyğun yaşayır; onlar puldan istifadə etmir, hərəkatınsa öz partiyası var. çox güman ki, john frum adındakı "frum" hissəsi ingilis dilindəki "from" sözünün dəyişmiş formasıdır və "john from america" mənasını verir. john fruma sitayiş yerlərində taxta çəpərlə dövrəyə alınmış sahədə amerikanın təcili yardım maşınlarının üzərindəki xaça bənzəyən qırmızı rəngdə iri xaçlar qoyulur, insanlar bu xaçları ikinci dünya müharibəsi zamanı adaya gələn amerika ordusunda görmüşdülər. john frumun tərəfdarları evlərindən gəmi rəsmi asırlar. düşünürlər ki, o gəmidə gəlməlidir.

copy bir də paste

bəziləri bunu komputerin əmrlərindən sadəcə ikisi olaraq görür, bəziləri əclaflıq kimi baxır, bəziləri eynilik tapanda hər hansı bir yolla bunu bildirməyə çalışırlar və sair insanlıq halları. insanların kopyalamaq və yapışdırmaq xüsusiyyətlərinə toxunmaq istəyirəm bir az. birincisi başa düşməliyik ki, dünyadakı hər bir nəsnə müəyyən qəliblərdən gəlir. məsələn, at qəlibi, alma qəlibi, unitaz qəlibi və sair. qəliblər məsələsinə platon fəlsəfəsində rast gələ bilərsiniz. bu yolla insanların da müəyyən bir qəlibə malik olduğunu və davamçılarının hər birinin bunu özündə əks etdirdiyini görürük (təkamüldəki növlərin fizioloji dəyişikliklərinə getməyəcəm, çünki konkret bir qəlib olaraq götürürəm bunu). göründüyü kimi hər şey bir-birini təkrarlayan hansısa bir qəliblər sistemiylə işləyir. insanlar haqda maraqlı bir yanaşmanı da filosof devid yum edib. ona görə bütün miflər əslində insanın böyük copy-paste bacarığından gəlir. məsələn, insan bədəni və quş qanadının birləşməsi - mələklər, insan başlı at bədənli, həmçinin misir sfinksləri və sair.

indi mən oturub qlükoza haqqında yazsam və onun altına "alıntı", "mənbə" və sair mənim məhsulum olmadığı qeydini etsəm, dünyada heç bir qlükozanın vecinə olmayacaq, yaxud onlar haqda ilk danışan insanın. bəzən elə mövzularda entry'lər yazıram ki, onlara internetdə asanlıqla çatmaq mümkündür. hətta əksəriyyətinin elementar bilikləri hansısa kitablardan, jurnallardan, almanaxlardan və sair mənbələrdən gəlir, sadəcə bir az dəyişib başqa formada yazmaq və bunu insanlara "mən bilirəm" havasında ötürmək dünyanın daha gözəl bir yer eləmir. mənbə göstərmək bir etikadır, informasiya almaqsa, eyib deyil. hər birinizə uğurlar.

dünya və onun işi-gücü

1. polemika (yunanca πολεμικά) hansısa konkret sahədə (siyasətdə, incəsənətdə, dində, fəlsəfədə və s.) aparılan söz və fikir çəkişməsidir. polemika zamanı çəkişən tərəflər yalnız öz fikirlərini və mövqelərini rəgibə yeritmək, onu məğlub etmək istəyirlər. hətta bu söz yunancadan “düşmənçilik” kimi tərcümə olunur. çəkişmədən fərqli olaraq, polemikada tərəflər arasında ziddiyət təşkil edən tezis irəli sürülür və onun ətrafında mübahisələr aparılır. bu barədə onlar, bir-birlərini eşidərək, növbə ilə çıxış edib öz mövqelərini sübut, rəqibin dəlillərini isə təkzib etməyə çalışırlar.

2. diskussiya (latınca discussio – baxılma, araşdırılmadır) hansısa çəkişməyə səbəb olan məsələnin müzakirəsidir. diskussiya yalnız dəlillərin ortalığa qoyulması ilə aparılır. mübahisəli problemi müzakirə edərkən çəkişənlər öz mövqelərini təsdiq edən dəlillərlə çıxış edirlər. mətbuatda, yığıncaqlarda, televiziyada və s. gedən ictimai mübahisələr də diskussiya adlanır. diskussiyaların özəlliyi ondadır ki, orada hansısa bir konkret tezis irəli sürülmür. bu özəllik onu polemikadan fərqləndirir. söhbətlər zamanı hansısa mövzular, aktual problemlər müzakirə olunur. elmi konfranslarda da tezislər irəli sürülmədən çəkişmələr gedir. çəkişmələrin çeşidləri vardır:

1. apodikdik diskussiyada tərəflər həqiqəti araşdırırlar;
2. dialektik diskussiyada həqiqətə bənzərliyə iddia olunur;
3. eristik diskussiyada bir tərəf rəqibini öz fikrini qəbul etdirməyə çalışır. sofistikadan fərqli olaraq burada saxtakarlıqlar olmur;
4. sofistik diskussiyada isə hansı yolla olursa olsun (hətta hiylə və saxtakarlıq işlədərək) diskussiyada qalib gəlmək üçün aparılır.

3. disput (latınca dispute) elmi mövzular üzrə tamaşaçılar önündə açıq çəkişmələrdir.

4. debatlar (ingiliscə debate) tərəflərin üçüncü tərəfi (hakimləri, tamaşaçıları) inandırmaq üçün apardıqları çəkişmələrdir. bu, diskussiyanın bir çeşididir. debatlər üçün bəlli qaydalar tərtib olunur. udan və uduzan tərəf tamaşaçıların səsverməsi, yaxud hakimlərin rəyləri ilə təyin olunur. debatlar televiziya vasitəsi ilə bir çox qərb ölkələrində seçkilər ərəfəsində iddiaçıların arasında keçirilir. bir çox hallarda şou xarakteri daşıyır.
mübahisələrin ayrılmaz hissəsi olan məntiq (yunanca – λογική/logike, doğru ağıl yürütmədir) hələ əski hindistanda, yunanıstanda və romada məhkəmələr prosesləri və natiqlik üçün tətbiq edilirdi. məntiq insanın dillə gərçəkləşən düçüncə fəaliyyətinin üsul, forma və qanunları haqqında elmdir. onu düzgün düşünmə haqqında elm kimi də tərif edirlər.

mənbə: unudulub

əllərlə bağlı

əgər insanın əlləri hətta isti havada soyuq olur, soyuq havada isə ağarır və keyiyirsə, bu insanda olan periferik qan dövranı pozulmasından xəbər verə bilər.

insanın əlləri daim nəm olduqda, bu ürək xəstəlikləri və qalxanvari vəzidə olan pozulmalardan (qalxanvari vəzi hiperfunksiyası) xəbər verə bilər.

daim nəm və isti əllər qalxanvari vəzi funksiyasının artması (hormonlar lazım olandan artıq miqdarda ifraz olunur), daim quru və soyuq əllər isə qalxanvari vəzi funksiyasının azalmasının (hormonlar lazım olandan az miqdarda ifraz olunur) əlaməti ola bilər.

əgər insan səhər yuxudan oyandıqdan və ya uzun müddət ərzində oturaq vəziyyətdə (məsələn, kitab oxuduqda və s.) olduqdan sonra barmaqlarında keyimə hiss edirsə, bu boyun osteoxondrozun əlaməti ola bilər.

bilək nahiyəsində olan ağrılar və keyimə tez-tez kompüterdə işləyən insanlarda müşahidə olunur.

insanın ovucları qeyri-təbii qırmızı rəngdə olduqda, bu qara ciyərin toksiki zədələnməsinin (hepatit, hepatoz) əlaməti ola bilər.

ovucların dərisi sarımtıl olduqda, bu öd kisəsi və qara ciyərdə olan pozulmaların (hepatit, öd daşı xəstəliyi, xolesistit və s.) əlaməti ola bilər.

insanın çeçələ barmağı tez-tez keyidikdə, bu ürəkdə olan problemlərin əlaməti ola bilər.

əgər əl barmaqları ödemləşir və şişirsə, bu poliartrit xəstəliyin əlaməti ola bilər. revmatoloqa müraciət edin.

əllərin dərisi çox ağ olduqda, bu anemiya (qanazlığı), hipotoniya (arterizl təzyiqin aşağı olması), sinir sistemi pozulmalarının əlaməti ola bilər. əllərin dərisi qabıq verirsə, bu vitaminlərin (xüsusilə a və d vitaminlərin) çatışmazlığından xəbər verə bilər. bəzən isə bu göbələk infeksiyasının əlamətidir. əllərin tez-tez əsməsi hipertireoz (qalxanvari vəzi funksiyasının artması) və ya şəkərli diabet (şəkərin səviyyəsi normadan aşağı olduqda) zamanı müşahidə oluna bilər. bundan əlavə bu sinir sistemi pozulmaların (nevroz və s.) əlaməti ola bilər.

qızıl qlobus mükafatı

hollywood foreign press association (hollywood xarici mətbuat birliyi) tərəfindən 1944-cü ildən etibarən film sənayesi üçün verilən əhəmiyyətli mükafatlardandı. mükafatlar xüsusilə 1996-cı ildən sonra əhəmiyyət qazanmışdır, bunun səbəbi də hfpa-nın nbc adlı televiziya kanalıyla əldə etdiyi razılaşmadır.
oskar və qremmi mükafatlarından sonra üçüncü ən çox izlənilən mükafat mərasimidir. mükafatlar eyni zamanda film, serial, aktrisa və aktyorlar üçün referans olaraq qəbul edilir.
mükafatlar 86 film tənqidçisinin səsverməsinə görə verilir.

p.s hollywood xarici mətbuat birliyi (qısaca adı hfpa) ingilis qəzeti daily maildə çalışan bir müxbir tərəfindən 1943-ci ildə qurulmuşdur. amerikan film sənayesini amerika xaricində fəaliyyət göstərən mətbuat təşkilatları üçün təqib edən jurnalistlər tərəfindən yaradılmış təşkilatıdır.