tanım: mamaginekoloqları 10 il oxumayıb işləyənlərin qınadığı insan.
belə söz soxmaq kimi çıxır, amma nə isə. uşaq doğuzdurmaq asan iş deyil. sırf mamaçalıq oxuyan tanışım var. tibb oxuyanlardan daha çox staj keçirlər, daha çok praktiki bilgi sahibidirlər. qadın doğarkən bütün qabırğaları sındırmağa bəs edən şiddətdə ağrı hiss edirmiş. bu ağrını hissedən xəstəyə baxmaqdır mamaçalıq. bir çox uşaq travmalı doğulur, bilmədən boğularaq öldürülür. çoxunun da günahı həkimlərdə olur. bunların olmaması üçün oxumalıdı o həkim. məslə insan həyatıdısa, 2 insanın həyatıdısa oxumalıdı. hipokrat andı içirsə, iki insanın həyatı ondan asılıdısa mümkün qədər oxumalıdır. belə.
bir iki xoş söz eşitmək; dəyərli olduğunu hiss etmək istəyirdir; qarşıdakinin gözündə necə olduğunu görmək; eqonu yedirmək istəyirdir. niyə o sualına cavab istəyirdir. tükəzban tükəzban deyə-deyə artıq heç bir qız bu sualı vermir. amma içdə bir yerdə mütləq ki, qalmışdır o sual. siz ona xoş söz demədikcə o da zornan dartıb almaq istəyəcəkdir.
1857-ci ildə Nyu Yorkda bir tekstil fabrikində günlük 15-16 saatlıq iş rejiminə qarşı 40000 qadın işci ayaqlanır. işləməmək grevinə başlayırlar. Polis işçi qadınlara hücuma keçir və işçiləri fabrikdə bağlayırlar. Bunun ardından fabrikdə yanğın çıxır və yanğından qaça bilməyən 129 qadın işci vəfat eləyir. Bu hadisədən illər sonra 1910-cu ildə Kopenhagendə toplanan Beynəlxalq Sosyalist Qadınlar Konfransında 8 Mart Dünya işçi Qadınlar Günü olaraq qeyd edilir. 1975-dən etibarən isə BMT bu günü Beynəlxalq Qadınlar günü olaraq qeyd etməyə başlayır.
1857-ci ildə qadınlar insan olaraq görülmədiyi üçün günlük 15-16 saat işləməyə tabe tutulurdular ucuz iş qüvvəsi kimi. 1910-cu ildə qadınlar öz haqlarıyla bağlı konfranslar düzəldirdilər. Bu günün tarixə keçməsi qadınların özləri haqqında "biz də insanıq" deyib düşünməsi, baş qaldırması və haqlarını tələb etməkləri ilə bağlıdı. Dünyanın bir çox yerində bu gün qadın haqlarını, qadının gücünü, kişi ilə eynihüquqlu və bərabər olmasını təmsil edir.
indi gələk azərbaycandaki tabloya. ölkə xaricində olduğumdan vəziyyəti ancaq facebookdan bildirirəm: 7mart səhərində etibarən qızlar güllərə, paltar-palaza, torta, yumuşaq oyuncağa işarələnməyə başladılar. saat 5i keçəndə yeyilmiş tortlara, "bu gün qadınları daha çox sevin", "qadınlar anadır, bacıdır bayramınız mübarək", "siz olmasanız biz heçik", "maa sədərəkdən ətir, yaşıl bazardan gül yox, filan mağazadan kitab al" kimi yazılara işarələnməyə başladılar. bəzi qızlar da "oyyy bu gün bizim günümüzdü qııızlaaaar!!!" kimi yazılar yazmağa başladı. indi bir tanrı bəndəsi çıxıb başa salsın ki, bunun dünyada qeyd olunan qadınlar günü ilə nə əlaqəsi var?
qadınlar günündə olan bəzi televiziya verlişlərindən birində tanınmış səviyyəli müğənni "qadınlar zərif və zəif varlıqlardır, biz onları sevirik" demişdi. bir başbilən də dedi ki, "zərif hə, amma zəif yooox". Əsgər ölümləri ilə bağlı aksiyada şəkli çəkilən bir qızın şəklinin altındaki komment: "bu qıza halal olsun. bu aksiyaya qatılmak kişilərin borcudu, qadın da qatılıbsa malades". hə bə niyə qardaş? ölkədə olan bir haqsızlığa qadın yox deməsə də olar? bu iki yerdə də qadınlar susdu.
cəmiyyəti günahlandırmayacam. məsələ burasındadır ki, azərbaycan qadını o 8 Marta layiq deyil. sən qadınqızıqadın, o günə layiq olmaq üçün nə vaxt üsyan etmisən? o günün məqsədi sənin zərifliyində, kişidən üstün olmağında zadda deyil. sənin kişi ilə bərabər olmağındadı. tək xəyalın varlı ər tapmaqdısa, sən evdə oturub uşağa baxıb ocağı qoruyassansa, interneti alış-veriş üçün istifadə eliyəssənsə, o filan mağazadan istədiyin kitab paolo coelho nağılları, aşk-ı memnu romanı və yaprak dökümüdüsə neynirsən axı sən o günü? belivə sənə aid olan bəkarəti qoruyub saxladığın üçün qırmızı lent bağlananda, bəkarətinə sahib çıxmayan/çıxammayan birinə cəmiyyətə qoşulub birin beşin üstünə qoyanda harda idi sənin haqqın? haqq konstitusiya ilə deyil, xanım. Ki, o haqqın olmasa idi də, inanmıram ki, sən üsyan zad edəcəkdin. işin gücün facebookdaki alış veriş səhifələri, qadın dünyası adlı facebook qrupunda qeybət eləməy olsun, dədən evində görmədiyin svarovski qaşlı gəlin paltarını yetim ərindən bakirəliyin qarşılığında istəməy olsun və sevgililər günü, ad günü, 8 mart, dürtülüş günündə çiçək-böcək almaq olsun. hansı götüvə yaraşır sənin axı beynəlxalq qadınlar günü? qadını tükəzbanla sinonim halına gətir, qadında beyin yerinə pendir olduğunu düşündür ağlıbaşında insanlara sonra da "aşqııım maa niyə gül almamısan?"
qadınlıq kişinin pulunu yeyib, kişi pis gündə işləyərkən manikürə-pedikürə gedib hər bəhanədə deyinməkdi? həyatdaki bütün hər şeyin cəzasını həyat yoldaşına çəkdirməkdi? nədi qadınlıq? sadəcə bədəndən ibarətsən? iki döş, dörd dodaqdı deyəsən, elə varlığın.
kusura bakma, azərbaycan qızı sən qadın deyilsən. tükəzban doğulub da tükəzban öləssən. 8 mart günü bəlkə, metroda avtobusda sıxışdırmadılar amma "xaaam bayromvuz mübarək" deyəcəklər ruhuvu sıxışdırdıqlarını, bunun anormal olduğunu başa düşməyəssən. sənə verilən dar çərçivələrə sığa bilmisənsə sən, deməli buna layiqsən. illərdi qadın, qız, gəlin və s kimi adlar qoyulmağına, ört-basdır edilməyvə başqaldırmamısansa, sən hər cür söyüşə layiqsən. haqq verilmir, xanım qız, alınır.
bayramun da mübarəy.
incil, tevrat, zebur, uçan spaqetti canavarı əl kitabçası, ilk on addımda ateizm, satanistlər üçün xüsusi əl kitabçası, nüdistlər üçün də xüsusi kitablar, qısacası dininə uyğun hər şagirdin ayrıca girəcəyi "dinimi öyrənirəm" seçməli dərs olsa məntiqli olacaq fikirdi. əks halda, sözlükdə söyüş qadanğandı.
sərhədləri bir başqasının azadlığının sərhədinə qədərdir.
ortastatik azərbaycanlının beynində fərdin azadlığı küçədə camaatın içində götünü açmaq və ya qışqırmaq kimi tərif olunur.
dünyadaki ən çətin vəziyyət kimi gəlir hərdən mənə. qardaş-bacı və sevgili ölümü.
adamın atası, anası öləcək o həyatdaykən. buna özüvü hazırlıyırsan onsuz da. dostun ölər, bir iki dənə də dostun vardır. onun yerini verməz, amma ən azından oturub bir yerdə ağlıyarsız. qardaşın bacın birdən artıqdısa bir yerdə yenə. tək qardaşın və ya tək bacın varsa və o ölürsə. onsuz da onun yerinə qoymağa heç kimin yoxdu. qan bağıdı. b variantınm yoxdu, kimsə bacın qardaşın ola bilməz yenidən. bir şəkildə davam eliyə bilərsən.
amma sevgilinin ölümü aravızda nə qədər problem zad da olsa qoyar. ölüb. ona bəslədiyin duyğuların dərinliyiylə bağlı deyul. sevgilindisə hardasa bir dərinlik vardır. onun yerinə illər sonra belə heç kimi qoya bilmiyəssən. xəyanət eləmiş kimi hiss eliyəssən. öz-özlüyündə nə qədər məntiqli şeylər desən də olmayacaq. hələ ki, o tam da onun digər yarın olduğunu düşündüyün vaxtda, hər şeyin güllük-gülüstanlıq vaxtında ölübsə. indi gəl yaşa, yaşaya bilirsənsə...
2007-ci 19 yanvarda saat 15:00 ərəfələrində işlədiyi türk-erməni agos qəzetinin redaksiyası önündə öldürülmüş türkiyədə yaşayan erməni əsilli jurnalist.
1954-cü il 15 sentyabr doğumludur. ana və atası sivas doğumludur. boşanmaları ilə bərabər hrant və qardaşları yetimxanaya yerləşdirilib. türkiyənin sol siyasəti ilə maraqlanıb və bu zəmində tutulduqdan sonra adı fırat olaraq dəyişdirilib.
1915 erməni soyqırımı "soyqırım" adından daha yumuşaq bir şəkildə tanıtmaq üçün çalışıb. bir konfransda "mən türk deyiləm türkiyəliyəm və erməniyəm" dediyi üçün türklüyə təhqir səbəbilə 3 il məhkəməsi davam edib və tutulmuyub. bundan başqa bir çox sözünə görə məhkəməyə verilib. erməni soyqırımı haqqında diaspora ilə arasındaki fərq osmanlının soyqırım törətməsinə səbəbin avropa dövlətləri olduğuna inanması idi.
entryyə ölümü ilə başlamağım bir çox məsələnin ölümündən sonra güclənməsi ilə bağlıydı. öldüyündə hamı əlində "hepimiz ermeniyiz", "hepimiz hrantız" pankartları ilə sarı gəlin musiqisi sədalarında tabutunu əllərdə daşıdı. ölümü türkiyədəki azınlıq haqları məsləsini qaldırdı. hrant dinkin cinayətkarları hələ də tapılmıyıb. bu yaxınlarda yenə cinayətkarların cəzalandırılmasıyla bağlı məhkəmədə məsələ qaldırıldı.
ölümündən sonra "19 ocakta ne olmuştu?" pankartları və facebookda profil şəkilləri ilə hər il mitinqlərə çıxıldı. günümzdəki "20 ocakta nə olmuşdu" pankartlarının 20 yanvara həsr edilməsi də o məsələdən sonra başladı və bir gün fərqlə olan məsələlər qarışdırıldı. çox əlaqəsiz iki məsələ bəzi beyinsizlər səbəbilə hər 19-20 yanvarda facebook statuslarını bəzəyir.
erməni soyqırımı, 20 yanvar və s. heç nə deyə bilmərəm. tarix tarixçilərin işidi və mənim şəxsi mövqeyimin heç bir mənası yoxdu. hrant dinki 20 yanvarla qarışdıranlar, hər dəfə xəbərlərdə çıxanda ağızbüzən faşist azərbaycanlılar üçün deyərdim. hər bi erməni beyinsizdi və hamısı bizim düşmənimizdi deyə bir şey yoxdu. hrant dink azərbaycandaki məsələlərlə əlaqəsiz olaraq öldürüldü.
"paris’e gideceğim. orada concorde meydanı’nda bir taşın üzerine çıkacağım ve haykıracağım: "1915’te ermenilere soykırım yapılmamıştır." o taşın üzerinden ineceğim, ankara’ya gelecek güven park’ta bir taşın üzerine çıkacağım ve "1915’te ermenilere soykırım yapılmıştır!"... fransa bir kolumdan türkiye öteki kolumdan tutup beni hapiste sürüklemek isteyecek. ama ben düşünce özgürlüğünü savunmaktan bir an bile geri kalmayacağım. bu benim bir aydın olarak, bir insan olarak namusumdur, ödevimdir, sorumluluğumdur." sözləri onun əslində nə üçün mübarizə apardığını anlamağa kifayət edir.
uranın zənginləşdirmə layihəsini dayandırmadıqca amerikanın sıxışdırmağa davam edəcəyi ölkə.
hal-hazırda bank hesabları ambarqo halındadır. iran vətəndaşı heç kim xaricə pul göndərə bilmir. bundan başqa başqa ölkələrdə yaşayan iran vətəndaşlarının xarici ölkə banklarındaki hesabları bağlanılır. iran vətəndaşlarına zəng olunur və hesablarının bağlanmağı üçün təstiq istənir.
dövlət lahiyədən əl çəkmir, olan vətəndaşlara olur.
bununla yanaşı, amerikanın iti olmayan tək-tük ölkələrdən biri.
həyat tərzlərinə görə digər türklərdən fərqlənən türklər.
digər türk kökənlilər daha çox gəzgin həyat keçirən, bir yerdə uzun müddət qalmayan, at-avrat-silah düşüncəli ikən uyğur türkləri ilk yerləşik həyat tərzi yaşayan türklərdir. anadolu türkcəsində uygarlık mədniyyət mənasına gəlir. uyğur adı da burdan gəlir.
pis-yaxşı universitetdə oxuyuram, pis-yaxşı yerdə praktika keçəcəm və işim olacaq, pis-yaxşı qiymətlərim olub məktəbdə də və s. insanların müvəffəqiyyət dedikləri, fəxr edirəm dedikləri şeylərin heç birini özümə müvəffəqiyyət saymamışam və heç nəyimlə fəxr etməmişəm.
müvəffəqiyyət dediyim tək şey sözlük yazarlığına qəbul olub da yazdığım entrylərin bəyənilməsidi. ilk dəfə kim olduğuma, nə geyindiyimə, qara qaşıma-gözümə baxmadan sırf hər hansı bir mövzudaki fikrim üçün qiymətləndirilirəm. hər sözlükdə umbay olaraq yazdığım hər 10entrydən sonra yazar olmağa haqq qazanmağımı həyatımdaki tək müvəffəqiyyətim sayıram.
ssenarisi tolstoyun eyniadlı əsərində götürülmüş 2012-ci ildə kinoteatrlara gələn film.
baş rollarda keira knightley(anna karenina), jude law(karenin), aaron taylor-johnson(vronsky) oynayır.
rejissor joe wright-dır.
klassika sayılan bir romana, klassika sayılacaq film çəkilib.
kitabı oxumadan filmi izləməyəcəm deyənlərlə filmi izləmədən əvvəl eyni fikirdə idim. qismət oldu, getdim. kitabı mütləq oxuyacağımı düşünürəm hələ də, yəni film kitabı oxuma arzusunu azaltmadı ki, artırdı. kitabın sonu bildikdən sonra kitaba marağı ölənlər üçün keçərli deyil. 400səhifəkik romanı 2,5 saata sığışdırmaq asan deyil. bəzi yerlər keçirilib. amma ssenaridən çox səhnələrarası keçid, film musiqiləri, keiraçığımın mükəmməl aktrisalığı filmi kitabdan əlaqəsiz qiymətləndirməyə bəs edir. anna kareninanın hislərini yaşadır. o dövrün burjuasını hiss edirsən. film teatr səhnələri arası keçid kimi də verilir bəzən. anna kareninanın ölüm səhnəsi, cəsədin üzündəki ifadə və filmin sonunda oblonskynin ağladığı səhnə filmin ən təsirli səhnələrindən idi.
sweet november, remember me kimi hollivud filmləri ssenarisinə yaxın romantik, ağlamaliyski türk filmi.
baş rolları özcan deniz və fahriye evcen oynayır. rejissoru da yenə özcan denizdir.
qısacası suda bişmiş makarondan sən nə gözlüyürsən?
film kinoteatrlara ilk gələndə afişaları asılmışdı. metro çıxışında diş pastası reklamlarından çıxmış şəkillərini gördüm. altında da "sizin eviniz kim?". yeriniz məlum, sevgilimin tərk etməyindən də 1 gün keçirdi. elə bu yerdə o şəkilə baxıb evini sikim dedim. bununla da o filmi də, o filmi sevənləri də sevmədim.
standart ağlamalı kinodu ki, kino deməyə adamın dili gəlmir.
not: baxmamışam. baxsam da, fikrim dıyişməyəcək, əminəm.
azərbaycan qızlarına və türk qızlarına dərd olan qızlar.
keçənlərdə facebookda qadın dünyası idi, qadın nəpoxu adlı səhifədə bizim oğlanların niyə rus qızlarını sevirlər özümüzküləri yox, sualı altında söhbət gedirdi. səviyyəli sorğu idi. cavablarda isə çünki onlar əxlaqsızdırlar, çünki onlar bilirsiz də neynirlər adını mən deməyim ; ), bizim qızlar ağıllı olur rus qızları isə yox kimi variantlar var idi. rus qızları altında ukrayna da çəkildi. gijdıllaq yığınına başa salasan ki, dünyanın öndə gələn feminist birliyi ukraynalılardan, ruslardan ibarətdi.
subyektiv fikrə gələsi olsaq, irq olaraq döşləri balaca olduğundan, dəri rəngləri iyrəndirən sarışın olduğundan çox da qəşəng qızlar deyillər. amma qul haqqına girməyim, qəşəng olanları da çoxdu. ən əsası insan və qadın haqlarının fərqindədirlər.
)