Dayan, umbay!

az bilinən frazeoloji birləşmələr

Dilimizdəki frazeoloji birləşmələrin əksər hissəsini təşkil edir. Bu cür birləşmələrin maraqlı yanı, ehtiva etdiyi və həqiqi məna yerinə keçmiş məcazi məna daşıyan örnəklər bildirməsi sayəsində, fikrin daha dəqiq, aydın, mənası qüvvətli və daha incə, bədii və lakonik şəkildə ifadə edilməsinə xidmət etməsidir. Buna görə də, nitqin ifadəliliyini artırmaq üçün istifadə edilir. Zənnimcə, daha az bilinənlərdə bədii məna çalarları daha çox nəzərə çarpır. Məhz bu birləşmələrdən bəziləri və mənaları:

Noxtanı ələ vermək- başqasının oyuncağı olmaq, başqasının iradəsinə tabe olmaq, başqasının dediyi ilə oturub-durmaq
Oxlov udmaq- Təkəbbürlə davranmaq; özünü çəkmək, dartmaq
Çömçə tutan bizə sarıdır- əsas işi görən məsul şəxs yaxın adamdır
Oxlova muncuq düzmək- qeyri-mümkün olanı arzulamaq
Gönü suya vermək- işləri korlamaq; təslim olmaq
Cik-cik xanım- çoxbilmiş və bacarıqlı, qabiliyyətli xanım

həyata dair təəssüfləndirən detallar

insanların çoxunun, adətən, fiziki və ya mücərrəd xarici görünüşlərə aldanan, bir çox mövzularda səthi baxış bucaqlarının və dar düşüncə çərçivələrinin yiyələri olan, həmçinin, sorğulamaq əvəzinə idarə və manipulyasiyaya bu qədər meyilli olan, sürü psixologiyasının gücü ilə istənilən kimi yönləndirilə, hətta zəhərli, zorba və zalım belə ola bilən, olduqca qərəzli, keyfiyyətsiz və axmaq varlıqlar olmaları. Hamının özüm kimi olduğunu zənn etdiyim saf olduğum vaxtlarda nə qədər zərər vurulduğumu anlamağımla yanaşı, bunun səbəbinin bu cəhətlər olduğunu da fərq etdim. israf edilmiş vaxtlara və duyğulara görə çox heyif...
(bax: everyone is dumb)

klaus schwab

Klaus Schwab, "davos zirvəsi"(isveçrənin davos qəsəbəsində yerləşdiyi üçün məhz bu cür adlandırılıb.) olaraq da bilinən və hər il qlobal şirkətlərin liderlərinin və siyasətçilərin bir yerə gəlməsini təmin edib dünyanın gələcəyi haqqında müzakirə və mübahisələr etdikləri, daha doğrusu, gələcəyimizə qərar verdikləri ümumdünya iqtisadi forumunun qurucusu və başçısı, habelə alman mühəndis və iqtisadçı olan "master evil"dır.

Atası Eugen Wilhelm Schwab 1930-40-cı illərdə ikinci Dünya Müharibəsində nasistləri silah və təchizatla təmin etmiş Wyss adlı şirkətin baş meneceri olub.

1960-cı illərdə klaus özü bu şirkətin direktorlar şurasına daxil olub. idarə heyətində olduğu Escher Wyss (Sulzer AG) nüvə bombalarının hazırlanmasında Cənubi Afrikadakı aparteid rejiminə qeyri-qanuni xidmət göstərib.

1973-cü ildə Ümumdünya iqtisadi Forumunun üçüncü iclasında “dünya əhalisinin azaldılması", "üstün irqin yaradılması” və s. ifadələri ilə məşhur olan "the club of rome" qrupunun qurucusu Aurelio Peccei'nin çıxışı da schwab'ın günümüzdə məqsədinin nə olduğuna dair ipucu verir.

dünya xalqlarının, nüfusun azalmasını, yevgenikanı və s. dəstəkləyə biləcəkləri yeganə yolun onları epidemiya, aclıq, quraqlıq və s. kimi yox olmaq təhlükəsi qarşısında birləşdiklərinə inandırmaqdır. və onlar buna əsasən hərəkət edirlər.

Məhz, "the club of rome"un 1991-ci ildə nəşr olunan "the first global revolution" kitabından bir parça:

“Qarşısında birləşə biləcəyimiz ümumi düşmən axtararkən, çirklənmə, qlobal istiləşmə, quraqlıq, qıtlıq və bu kimi amillərin, bütövlüyü və qarşılıqlı əlaqəsi baxımından qanun layihəsinə uyğun olacağı nəticəsinə gəldik. Bütöv şəkildə götürsək, bu hadisələr hər kəsin çiyin-çiyinə dayanmalı olduğu ümumi təhlükələr yaradır. lakin bu təhlükələri düşmən kimi təsvir edərkən oxucuları xəbərdar etdiyimiz tələyə salırıq: simptomları səbəblərlə qarışdırırıq. Bütün bu təhlükələr əslində bəşəriyyətin təbii proseslərə müdaxiləsindən qaynaqlanır və yalnız bəşəriyyətin rəftar və davranışlarını dəyişdirməklə aradan qaldırıla bilər. Ona görə də əsl düşmən insanlığın özüdür".

sosial media asılılığı

Rəqəmsal dünyanın həyatımıza hakim olmağına başlaması ilə bir çox insanların tutulduğu və iradə zəifliklərinə görə xilas ola bilməkdən daha uzaq olduqları bir azar. Beynin dopamin sisteminin alt-üst olmasına yol açaraq özünü insanlara daha çox yoluxdurur və beləliklə, insanların öz vaxtlarını və diqqətlərini, adətən, cəlbedici amma faydasız məzmunlara məruz qalaraq səmərəsiz və keyfiyyətsiz şəkildə sərf etmələrinə səbəb olur.
Bu mövzuda aparılmış araşdırmalar sayəsində, insanların öz tətbiqi bacarıqları ilə bağlı şüuraltı özünəinamları azaldıqca, sosial mediadan asılı olma meyilliliklərinin də buna bağlı şəkildə getdikcə artdığı ortaya çıxıb. Eynilə, sosial bağlar üçün ehtiyac duyulan özgüvəni daha az olanın psixoloji olaraq içəqapanıqlığa daha əlverişli olmasına oxşayır. Bu o deməkdir ki, sosial mediada daha az vaxt keçirmək istəyiriksə, daha səmərəli məşğuliyyətlərə yönəlmək istəyiriksə, ilk növbədə, özümüzə qarşı olan hörməti, dəyəri və güvəni yetərli hala gətirməliyik, yeri gəlsə, bunu dolaylı olaraq etmək üçün xüsusi addımlar atmalıyıq. vaxtımızın zənn etdiyimizdən çox daha dəyərli və məhdud olduğunun fərqində olmalı və bunu tez-tez özümüzə xatırlatmalıyıq ki, bütün bunları etməyə özümüzü sövq edə bilək. Yəqin ki, heç kim tez gəlib keçən qısa ömrünü virtual dünyalarda hədər etməyi istəmir.

həsəd aparılası insanlar

incə zəkaya sahib hiyləgər insanlar. Maraqlı olanı da, bu hiyləgərlik yaradıcılığına necə yiyələndikləridir, sanki, tanrı vergisi kimi bəxş olunub. Hiyləgərlər həyatı insanların təyin etdiyi ənənəvi əxlaq normaları üzərinə qurulu bir yer kimi yox, bunun əvəzinə, aktyor və aktrisaları insanlar olan bir teatr səhnəsi kimi görürlər və bu səhnədə, qazanmaq istədikləri oyunu xüsusi qeyri-ənənəvi qaydalara əsasən oynayıb, əvvəlcə insanları yaxşı müşahidə və analiz edərək, onlarla vaxt keçirərək yaxşı tanıyan, daha sonra yeri gəldikdə öz mənfəəti üçün başqalarını istifadə edən və yeri gəldikdə özünü başqalarına yaxşı satan, düşdükləri hər çətin vəziyyətin içindən çıxa bilən, necə deyərlər, saman altından su yeridən və bunu edərkən də başqalarının beyinlərini yuyub, başlarının altına yastıq qoyub öz günahlarını məharətlə örtməyi bacaran insanlardır. Belə və ya oxşar biri olmaq hər nə qədər həmişə toplum tərəfindən ayıblanan, qınanan və nifrət edilən xüsusiyyət olsa da, bu xüsusiyyətə yaxşı yiyələnmiş şəxslərin tarix boyu möhtəşəm uğurlara və məqsədlərə nail olduğunu müşahidə etmək mümkündür. Buna görə də, onlara daim kor nifrət və qəzəb bəsləmək əvəzinə, bu "idol" şəxslərin ağıllarının məhsulu ideyalardan və təcrübələrindən ibrət götürmək və yararlanmağa çalışmaq çox daha önəmlidir. Təsadüfi deyil ki, bu idollar istisnasız hər tarixi dönəmdə, ən sadə fərd münasibətlərindən tutmuş, ən mürəkkəb siyasi və beynəlxalq kütlə münasibətlərinə kimi əldə etdikləri misilsiz dominantlıqlarını, məhz sözügedən qeyri-ənənəvi, müəmmalı, qeyri-əxlaqi ancaq eyni zamanda ən düzgün olan hakimliklərinə borcludurlar.

sakit uşaq olmaq

Sakit uşaqlar, adətən, əhatələrindəki xəstə zehniyyətli insanlara yetəri qədər məsafə qoymadıqlarında, fiziki ya da ən çox mənəvi şiddətə məruz qalıb axmaq yerinə qoyulmuş olma ehtimalı yüksək olan və bundan ən çox təsirlənən uşaqlardır. Çünki, sakit olmalarını, adətən, digərlərininkinə nisbətən zehinlərində daha dərin bu tip pis izlər qoymuş və qoyma potensialı olan insanlara qarşı psixoloji müdafiə mexanizmi kimi istifadə edirlər. Yəni, sakitliyə, az danışmağa üstünlük vermək anadangəlmə, genetik bir xüsusiyyət olmur, olsa belə, əgər o insan əhatəsindəki düzgün insanlar tərəfindən tərbiyə alıb, böyüdülübsə, ünsiyyətcil xarakteri formalaşan sağlam insana çevirilir. Yəni, hər şey ilk növbədə insanın ilk dəfə ətraf mühitində olan digər insanların ona münasibətindən başlayır və sosial sağlamlığın təməli də buradan qurulmağa başlayır. Bu təməli düzgün qurulmamış bir insanın da sosial və mənəvi cəhətdən nataraz olması, travma görməsi, əzab çəkməsi və bundan çıxış yolları üçün bunun kimi psixoloji yollara əl atması qaçılmazdır. Bunlarla üzləşmiş uşaqlıqdaki halım gözümün önünə gələndə, nə yaxşı ki, qismən də olsa, aralanmışam deyə düşünürəm.

yazarların linçə səbəb olacaq fikirləri

Doğru olduğuna hələ tam olaraq əmin olmamışam ancaq hiss etdiklərim bu şəkildədir. Buranın normativ qavrayış qəliblərindən azad olması, demək olar, tamamilə bir illüziyadan ibarətdir. insanların şablon anlayışlar və görüşlər əvəzinə sual verməyə, sorğulamağa, araşdırmağa, öyrənməyə qarşı olan laqeydliklərinin və daha çox səthi mövzular üzrə ünsiyyət quraraq vaxt öldürməyə, deyib-gülməyə, xarici görünüşə əsasən(bu mücərrəd varlıq da ola bilər.) qərar verməyə, sürü psixologiyasına tabe olaraq düşünməyə və davranmağa olan meyilliliklərinin açıq şəkildə bu sözlükdə də əks olunması. Bu platformanı ilk dəfə görəndə azərbaycanda belə bir sayta daha öncə rastlamadığım üçün çox təəccüblənmişdim. Yazılı məzmunlarını gördükdə qəribsəmişdim: elmi məlumatlar, maraqlı xatirələr, keyfiyyətli yumorlar və s. haqqında yazılar məni cəlb etmişdi. Ancaq bir müddət sonra gözümdə çox adiləşməyə və digər sosial media platformalarından çox daha az fərqlənməyə başladı. Həmin ilk dəfə gördüyüm yazılı məzmunların, əslində bu saytın məzmunlarının çox az hissəsini təşkil etdiyini, həqiqətən, faydalı, məlumatlandırıcı və keyfiyyətli entry sayının bu qədər az olduğunu fərq etdim və çox məyus oldum. Yazılan yazıların, adətən, haqqında danışmaqdan bezmədiyimiz səthi mövzular(adətən, mentalitet mövzuları) haqqında olmasını, bununla da yanlız bu vərdişlərin tərəfdarı olan oxuyucuların sözlüyə cəlb olunmasını gördüm. Yəni, xalqın əksər hissəsinin olduğu vəziyyətin oxşarını burada da müşahidə etmək olur, təəssüf ki.

şahmat

"Şahmatda həyatın başlıca beş ünsürü əks olunmuşdur: birincisi: qələbə üçün tam təmkinini saxlamaq və çox uzaqgörən olmaq vacibdir; ikincisi, oyun sxemlər üzərində, nə vaxtsa oynanılmış gedişlər ardıcıllığı üzərində qurulur və istənilən matçda azsaylı variasiyalarla yenidən oynanılır; üçüncüsü, sizin rəqibiniz oyunda istifadə etdiyiniz sxemləri təhlil edir və gedişlərinizi proqnozlaşdırmağa çalışır; dördüncüsü, rəqibə, öz oyununu qura biləcək, irəlidən görünən heç bir şablon vəziyyətlər yaratmamaqla, siz böyük üstünlük qazanırsınız; beşincisi, şahmat da həyat kimidir: davranışınızı qabaqcadan duya bilməyənlər narahatlıq və qeyri-müəyyənlik hissləri keçirirlər - onları həyəcan, qorxu, çaşqınlıq çulğalayır".

"Hakimiyyətin 48 qanunu" kitabından

flüor

insanların bu element haqqında daha çox bilməli olduqlarını düşünürəm, buna görə də ətraflı olaraq bəzi məlumatları qeyd etmək istəyirəm. Kimə maraqlıdırsa, oxuya bilər.

Flüor diş və sümük formalaşmasında vacib rol oynayan bir iondur. Flüorun iki formada alımı mövcuddur: sistemik və topikal. Sistemik flüor içmə suyu və ya flüorlü dərman tabletləri ilə həzm sisteminə daxil olub qana qarışan flüor tipidir. Topikal flüor isə sistemik olanın əksinə, diş məcunları, flüor lakları kimi vasitələrlə maddələr mübadiləsinin bir hissəsi olmadan birbaşa, lokal olaraq diş səthinə tətbiq olunan flüor tipidir.

Amelogenez, yəni sadə şəkildə desək, diş tacında ya da minasında əmələ gəlmiş anormal quruluş zamanı, sistemik flüor və ya yetişməmiş minaya topikal flüor tətbiqi ilə hidroksilapatit kristalındakı bütün hidroksil qrupları əvəzinə flüor keçib florapatit (Ca10(PO4)6F2) əmələ gələ bilər. Ancaq təbiətdə, adətən, hidroksil qruplarının bəziləri ilə flüorun yer dəyişdirməsinin nəticəsi olaraq flüorohidroksilapatit (Ca10(PO4)6 (F,OH)2) əmələ gəlir. Tərkibində flüor olan bu iki maddənin əmələ gəlməsi diş kristalının daxili gərginliyini azaldır və bakteriyaların diş səthində qidalanmaları ilə ifraz etdikləri turşuların hücumunda kristalın həll olunmağa qarşı müqavimətinin artmasına səbəb olur. Bu da diş çürüyünün yaranma sürətini azaldır.

Flüorun həddən artıq dozada qəbul edilməsinin diş florozuna və daha aşağı iq-yə səbəb ola bildiyinə dair bir çox araşdırmalar var. Xüsusilə, Çin və Hindistan kimi içmə sularında yüksək dozada flüorun olduğu ölkələrdə sistemik flüor və iq ilə bağlı çeşidli araşdırmalar həyata keçirilib. insanlar üzərində edilmiş bu epidemioloji çalışmalar dəyərləndirildikdə, Hindistanda yaşadıqları bölgələrə görə, 10-12 yaşlı uşaqlar az (0,5 ppm'den az), normal (0,5-1,5 ppm) və çox (1,5 ppm'dən çox) flüor ehtiva edən sular qəbul etdikdən sonra diş florozları və iq səviyyələri dəyərləndirilib. Daha çox flüor qrupunda diş florozu və aşağı iq görülmə sıxlığı daha çox olub. Az və normal miqdarda flüor qəbul etmiş uşaqların iq səviyyələri arasında isə diqqətəlayiq fərq tapıla bilməyib. Hindistanın başqa bir bölgəsində aparılmış bir araşdırmada 8-12 yaş aralığındakı uşaqların diş florozlarının tapılma sıxlığı, iq səviyyələri və bədən kütlə indeksləri dəyərləndirilib. Bu araşdırmaya da əsasən, daha çox flüor tapılmış bölgədəki uşaqların iq səviyyələri nisbətən aşağı olmuşdur.

Bütün bunlara əsasən, alüminium flüorid (0,5 ppm) və natrium flüoridin (2,1 ppm) xroniki istifadəsinin beyində əhəmiyyətli morfoloji dəyişikliklərə səbəb olduğu məlumdur. Bu səbəbdən içməli sularda flüorun çox olmasının sözügedən uşaqların intellektinin azalması ilə əlaqəli ola biləcəyi vurğulanır.

Yüksək dozada sistemik flüor qəbulunun aşağı iq ilə əlaqəsini göstərən tədqiqatlar olmasına baxmayaraq , bu tədqiqatlar Çin, Monqolustan və iran kimi ölkələrin yoxsul icmalarında aparılmışdır, həmçinin bu tədqiqatlarda valideynlərin təhsil səviyyələri, sosial-iqtisadi vəziyyətləri, hava-su çirkliliyi kimi digər təsir edən amillər qiymətləndirilməyib. Bu kontekstdə, bu araşdırmanın nəticələrinə əsasən içmə suyunda iq səviyyəsi ilə flüor səviyyəsi arasında əlaqənin qurulması şübhələr yaradır. Buna görə də, belə bir əlaqənin mövcud olduğunu dəqiqliklə göstərmək üçün iq-yə təsir edən digər amillərin və flüor konsentrasiyasının qiymətləndiriləcəyi daha ətraflı yeni tədqiqatlara ehtiyac var.

Yeri gəlmişkən, flüorid maddəsinin topikal şəkildə qəbul edilməsi üçün kiyafət şəraitin yaradılmış olmasına baxmayaraq, bir çox ölkələrin şəbəkə sularına nəyə görə bu maddənin qatılaraq sistemik formada qəbul edilməsinin istənildiyi hələ də sual altında qalır. Bəzilərinin rəylərinə görə, bu maddə sulara, tamamilə təbii şəkildə qatılır və insanlar tərəfindən hər hansı müdaxilə edilmir. Bəzilərinin, xüsusilə də bu mövzu ilə maraqlanan nəzəriyyəçilərin rəylərinə görə də, sözügedən bu maddənin bir milliqramının sistemik formada qəbul edilməsinin təxmini olaraq 0,59 iq xalı itkisinə səbəb olması kimi elmi nəticələrə əsaslanaraq, flüoridin içmə sularına və bir çox yeyəcək və içəcək məhsullarına, siqaretlərə, hətta diş məcunlarına da, insanları axmaqlaşdıraraq, onları mövcud sistemə daha itaətkar bir hala gətirmək və bunun sayəsində cəmiyyəti asanlıqla idarə etmək üçün qəsdən qatıldığını bildirirlər.

həyatın nə qədər gözəl olduğunun anlaşıldığı anlar

insanın öz həyatına ən uyğun insanlardan birini aldığını başa düşdüyü bir an. Yalnız cinsi münasibətlərlə bağlı yox, ixtiyari münasibət tipi üçün xarakterikdir bu. Həmin insanın, doğrudan da, "ruh eşi" ya da ona oxşar biri olduğu başa düşüləndə, onunla keçirilən hər vaxt dilimi, hər an çox dəyərli, keyfiyyətli və ləzzətli olur. Bunu təcrübə etməyib sadəcə bilmək də əlavə istək hissinin yaranmasına səbəb olur. Günümüz dünyasında toksik insanların bolluğundan imkan tapılmır belə fürsəti əldə edib dəyərləndirməyə. Hər tərəfdən korlayırlar, sanki, adamın həyatını.

dünyadakı ən qorxunc həqiqətlər

indiyə qədər bildiyimiz, xəbərdar olduğumuz hər şeyin, hətta elmin də, əslində, kimliyini tam olaraq bilmədiyimiz şəxslərin bilməyimizi istədikləri qədər məhdud olmağı. ilk növbədə qulağa uydurma kimi gələ bilər, amma bu, haqqında sorğulayan və araşdıran hər insanın bildiyi acı gerçəkdir. Dünyanı idarə edən sözügedən şəxslərin, qlobal şirkətlərin başında durduqları və çox daha arxa planda duraraq gizlilik siyasətini qorumaq istədikləri və bunu da müvəffəqiyyətlə həyata keçirdikləri güman edilir. Bu çox dərin mövzudur və bir çox mövzularınkından haqqında daha çox məlumat yer verilməyə layiqdir. Qısacası, Kukla kimi idarə edilən olmağı bilməyin verdiyi hiss, şəxsən, mənə çox narahat edici və qorxunc gəlir. Daha qorxuncu isə, əlimizdən heç nə gəlməyərək onların çoxdan planladığı və yaratdığı sistemin əsarəti altında yaşamağa məhkum olmaqdır. istəsək də, istəməsək də.

bullinq

Bunu edənlər arasında ən çox qarşılaşılan tiplərdən bəziləri də, hər iki cümləsindən ən azı birində, mütləq, camaatı güldürməkdən ötrü başqasını məsxərə obyektinə çevirən, zorbalıq edən, onu zəif nöqtələrindən vuraraq ələ salan, axmaq yerinə qoyan, söz soxan, hörmətsizlik edən, baxıb halıma şükr etdiyim bambılı tiplərdir. Nəsilləri azalmaq əvəzinə get-gedə artır, eləbil. Ümumiyyətlə, insanların bunlara gülməyi asılılıq yaradıb artıq. Məzəli olmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar və bunun üçün də başqalarının zəifliklərini istifadə edirlər adətən. Ən çox acığım gələn də odur ki, belə ucuzlara qarşı insanlar səslərini çıxarmaqdansa, gülməlidir, əyləncəlidir deyə ona qoşulub hörmətsizliyə ortaq olurlar. Təəssüf ki, bu gün hələ də bir çox insanlar tərəfindən bir şəxsə yönümlü zarafat ilə səhv salınan anlayışdır bullinq. Halbuki, bullinqdən və ya digər adı ilə zorbalıqdan fəqli olaraq zarafat təhqir və hörmətsizlik ünsürü ehtiva etmir. Bundan başqa, bu iki anlayışı ayırd etmək üçün fəaliyyətin edildiyi şəxsin buna qarşı verdiyi reaksiyanı ölçmək də önəmlidir. Əgər həmin şəxs məqsədyönlü şəkildə özünün narahat edilmək istəndiyini hiss edirsə və buna uyğun olaraq mənfi reaksiya verirsə, bunun bullinq olduğundan şübhələnmək və bunun qarşısını almaq üçün ünsiyyətin məzmununa hakim olmaq vacibdir. Bunu etdikdə kənardan deyilən "əşiii, sən də çox dəymədüşərsən e", "niyə zarafat götürmürsən sən?!" kimi sözləri eşitmək olar ama buna aldanmamaq lazımdır. Başa salmaq lazımdır ki, "zarafat" adı altında edilən zorbalıqdır bu.
Fiziki və ya psixoloji olmasından asılı olmamaqla illərlə buna uğramış və öz sağlamlığım üçün bununla mübarizə aparmış və aparan biri olaraq onu nəzərə çatdırmaq istəyirəm ki, istər zorbalığın qurbanı olun, istərsə də tamaşaçısı, heç vaxt yox yerə edilən zorbalığa qarşı susmayın. Çünki susduqca və bunu tətbiq edənlərə səhvlərini izah etmədikcə, başa salmadıqca belə keyfiyyətsiz insanlar cəmiyyətdə daha çox yer tutacaqlar. Yəni, sosial inqilab öz yerini tənəzzülə verəcək.