echo chamber

bu sifarişi verən: you touch my tralala

post-həqiqət dövrünün yeni fenomeni. adı yeni olsa da, qiyafəsi altında ta qədimdən sektalar və hal-hazırda böyük media korporasiyaları tərəfindən istifadə olunan texnika. echo chamber individin yalnız öz və ya öz əqidəsinə və dünyagörüşünə oxşar fikirlərin və bu səbəbdən alternativ fikirləri nəzərə almadığı mühitə deyilir. bu kontekstdə daha bir məfhumu, epistemic bubble-ı nəzərdən keçirmək lazımdır. hər iki mexanizm confirmation bias, öz əzəli fikir və dəyərlərini dəstəkləyən məlumatı axtarmaq, tərcih etmək və istinad etmək, tendesiyası üzərində qurulur. lakin echo chamber daha hiyləgər bir texnikadır, əgər epistemic bubble-da alternativ fikirlər ümumiyyətlə mövcud deyilsə, echo chamber-da isə əks nöqteyi-nəzər fəal şəkildə istifadə edilir və etimadsızlıq hədəfi kimi çıxış edir. beləliklə. echo chamber-da özünü aşkar edən kəs digər fikirlərdən agah olur lakin confirmation bias və indoktrinasiya (məsələn, sekta və ya media) ona özünkündənn fərqlənən nəzərləri rədd etməyə sövq edir.
echo chamber-ləri müasir dövrə qədər mövcud olan sektalarda müşahidə etmək olar. amişlər də, hasidilər də dünyanın dörd bir yanında baş verənlərdən xəbərdardılar, fəqət icmanı tərk etmək, məsihi satmaq qorxusu və digər zorakılıq üzərində əsaslanmayan texnikalar echo chamber-i aktual edir. internetin ixtirası və qlobalizasiyanın sürətinin echo chamber-lərə güc gələ biləcəyi zənn edilsə də. tam əksinə, sosial şəbəkələrdə, internet medialarda və digər internet resurslarında fəal istifadə edilən profaylinq yağışdan sonra göbələklər kimi echo chamber-lərin peyda olmasına gətirib çıxarır. artıq internetdə hər kəz özünə uyğun məlumat axınına düşəcək mühit yarada bilər, bununla belə potensial "rəqiblər" fəal şəkildə izlənilir, amma fərqlənən fikirləri yalnız rədd edilmə və etibarsızlaşdırma üçün istifadə edilir. azadlığın buna gətirdiyi fikri yarandıqdan sonra senzuranın echo chamber-ə panasea olduğunu düşünmək olar. bu yanlış yanaşmadır və nəticə etibarilə "repressiyalara" məruz qalacaq icmanın daha da radikallaşmasına və uçurumun daha da dərinləşmisinə gətirib çıxaracaq.
bu minvalla hal-hazırda vaqe edən hadisələrə baxmaq maraq doğurur. axı hər bir informasiya müharibəsinin fədaiisi fəal şəkildə "düşmən" mediasını və ümumi ictimai mühitini təqib edir. bəs alternativ nöqteyi-nəzər nə üçün istifadə edir? əlbəttə ki yalanların "ifşa" olunması üçün. buna görə echo chamber-ə sadəcə minnətdar olmaq mümkündür.

1905-ci il soyqırımı

Bütün mahiyyəti Azərbaycan əsilli Amerikalı tarixçi Firuz Kazımzadənin sitatı ilə təsvir edilə bilər: "Soyqırımlara görə məsuliyyəti hər hansısa tərəfə aid etmək düzgün olmazdı. Göründüyü kimi bəzi situasiyalarda (Bakı, Yelizavetpol) ilk atəşi azərbaycanlılar, digər hallarda isə (Şuşa, Tiflis) ilk atəşi ermənilər tərəfindən açıldığını iddia etmək olar". Sitata əlavə olaraq, bildirmək istəyirəm ki, bu hadisələrə bir etnosun digər etnosa irrasional nifrəti və yer üzündən silmək istəyi prizmasından baxmaq tam düzgün deyil, belə təlatümün yaranması öz əsasında çətin siyasi, iqtisadi, sosial və konfensional münaqişələri birləşdirir. Məsəlçün, imperiya hakimiyyətinin müsəlman (həmin dövr üçün "azərbaycanlı" anlayışına ekvivalentdir) əhaliyə qarşı diskriminativ islahatları haqları tapdalanmıslarda daha çox səlahiyyətlərə sahib olan ermənilərə qarşı nifrət oyadırdı. Köçürülən ermənilərin müstəqil və azad dövlət qurmaq istəmələri onlara qarşı azərbaycanlılarda ikrah hissi oyadırdı. Bu konfliktlərin sayını daha çox davam etmək olar.
Bu nifrət fitilinin hansı anda və nəyin nəticəsində partlaması məsələsində elmi cəmiyyətdə konsensus mövcud deyil. Versiyalardan birinə görə, iğtişaşlar Bakı şəhərində müsəlman məktəblinin və baqqal sahibinin qətlə yetirilməsindən başladı. Digər versiyalara görə, iğtişaşlar çar hökumətinin artan erməni özünü dərk etməsinə qarşı atılmış provakasiya idi, belə ki, həmin ərəfələrdə Bakı çayxanalarında ermənilərin Məhərrəm ayında müsəlmanlara qarşı qırğın törədilməsi ilə bağlı şayiələr yayılırdı. Belə şayiələrin özünün əsasında hər hansı bir real təhlükə daşıması da maraqlı bir sualdır, bildiyimiz kimi, ermənilər azərbaycanlılara nisbətdə daha yaxşı təşkilatlanmaya malik idilər. Belə dumanlı mülahizələrin mövcudluğuna səbəb çar hökumətinin bu iğtişaşların səngiməsində olan vecsizliyi və hərəkətsizliyidir, çar hökuməti, situasiya ağlasığmaz vəhşiliklərə gətirib çıxarmayana qədər, heç bir real və effektiv addımlar atmırdı. Və, beləliklə, Bakıda başlayan iğtişaşlar bütün Cənubi Qafqaz ərazisində iki etnos arasında amansız və dəhşətli müharibəyə gətirib çıxartdı. Bakı, Yelizavetpol, irəvan, Naxçıvan, Şuşa və digərləri səngimək bilməyən döyüş meydanına çevrilmişdi. iğtişaşların gedişatında fonda cücərən və aktiv fazasında olan birinci rus inqilabını da unutmaq olmaz, çar hökuməti münaqişə ocağının stabilləşməsində lazımi tədbirlər görə bilmirdi.
Məşədi Əzizbəyovla barədə xatirələrdə ona aid edilən belə bir sitat gətirilir: "həm erməni, həm türk kütlələri özlüyündə baş vermişlərdə günahkar deyillər. Əhalinin bir hissəsini digər hissəsinə qarşı qoyan rejim bu hadisələrdə günahkardir". Və, məncə, bu hadisələrə verilən ən adekvat və analitik xarakteristkalardan biridir.
Bu iğtişaşların və toqquşmaların nəticələri isə dəhşətlidir. Məşhur qafqazşünas və Azərbaycanla bağlı əsərlərin müəllifi Tadeuş Svetoxovskiyə əsasən, 128 erməni və 158 azərbaycanlılarla məskunlaşmış kənd və yaşayış məskənləri məhv edilmiş, ümumi itkilərin sayı 3 mindən 10 minə qədər dəyişir.
Təəssüf ki, bu hadisələrlə bağlı müfəssəl araşdırma olmadığından konsensusa gəlmək yaxın dövrlərdə mümkün sayılmır.

django

Sercio Korbuççinin 1966-cı ilə aid olan filmi. Spagetti-vestern janrının şah əsərlərindən biri sayılır. Canqo rolunu eyni janra aid olan bir çox filmlərdə rol oynamış Franko Nero ifa edir. Filmin süjeti janrın adından göründüyü kimi bir kovboyun macəralarından bəhs edir. Film öz dəsti-xətti və ağlasığmaz sərt səhnələri ilə seçilir. Məhz bu səbəbdən ölkələrin bir neçəsində qadağan olunmuşdu. Buna baxmayaraq, film bir çox rejissorlara (o cümlədən, Tarantinoya) təsir edərək çoxsaylı remeyk, spin-off və amajlara səbəb olmuşdur. Tarantinonun 2012-ci ilə aid Canqo filmində isə tavernada baş verən səhnədə Ceymi Foksun ifasında olan baş qəhrəman əsl Canqo ilə – Franko Nero ilə rastlaşır. Filmin Tarantinoya olmuş təsirinin daha bir təzahürü isə bunda olmuşdur ki, onun ilk uğur gətirmiş filmində – "Reservoir Dogs"-da qulağının kəsdirilək sahibinə yedizdirilməsi Korbuççinin filmində eyni məzmunlu səhnəyə referensdir.

neil gaiman

bu sifarişi verən: didier nisma
Nil Geyman (tam adı Nil Riçard Makkinnon Geyman) dövrünün ən məşhur yazıçı fantastlarından biri, qrafik roman, komiks və ssenari müəllifi. 10 noyabr 1960-cı ildə Böyük Britaniyanın Portçestr şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi saentologiya etiqadına iman etmişdir, uşaqlığı saentologiya və iudazim əhval-ruhiyyəsində keçmişdir. ilk gəlir mənbəyi jurnalistlika olmuşdur, müxtəlif Britaniya jurnallarına müsahibələr hazırlayırdı. ilk ədəbi əsəri alternativ rok qrupu olan Duran Duran qrupunun bioqrafiyası olmuşdur. 80-ci illərin sonunda ilk kitabı – Duqlas Adams və onun "Qalaktika üzrə avtostopla" əsərinə amaj olan «Don’t Panic: The Official Hitchhiker’s Guide to the Galaxy Companion» nəşr olunmuşdur. Həmin dövrlərdə də ədəbi yaradıcılığının zirvəsi olan "The Sandman" komiks seriyasına başlamışdır. Əsərləri arasında Terri Pratçettlə birgə yazılmış "Good Omens", fentezi janrında olan roman-nağıl olan "Stardust" və ən məhşur romanı "American Gods" qeyd edilə bilər. Həmçinin, "Neverwhere" və "Doctor Who" seriallarında ssenarist kimi çalışmışdır. Ədəbiyyat sahəsində müxtəlif mükafatlar laureatıdır. Əsərinin əsasında 2017-ci il istehsalı "American Gods" serialı və "The Sandman" komiks seriyası müəlliflə tanış olmaq üçün məsləhət görülür.

oxxxymiron

bu sifarişi verən: lombürcü Əsl adı Miron Yanoviç Fyodorov. Rus rep və qraym ifaçısı. Koryolçunun ən sevdiyi və bayt etdiyi repperlərdən biri. Yuri Dudyun hər intervyusunda adı çəkilən adam. Kool Savas və Madchild-dan bayt edən qaqaş. 1985-ci ildə Leninqradda, yəhudi ailəsində, fizik Yan Fyodorovun ailəsində dünyaya gəlib. Cavan yaşlardan atasının işləri ilə əlaqədar olaraq əvvəlcə Almaniyada, daha sonra isə Böyük Britaniyada emiqrant şəraitində yaşamışdır. Həmin dövrdə marginal və asosial olması onun bəzi treklərində (Неваляшка, Последний звонок) öz əksini tapmışdır. ilk dəfə Almaniyada replə tanış olmuş və praktikasına başlamışdır. Bir ara, rus dilində rep deməyin öz kəşfi olduğunu fikirləşmiş, lakin, daha sonra özünün yanıldığını anlamışdı. Dünya şöhrətli Oksford Universitetini orta əsr ingilis ədəbiyyatı üzrə diplomla bitirmiş, lakin ali təhsilinin heç bir köməyi olmamışdır. Eyni dövrdə də "manyakal-depressiv psixozla" yəni ki bipolyarlıqla diaqnoz edilmişdir. Öz dediyinə görə repdən əvvəl izafi kfalifikisiyasına görə özünə təhsilinə uyğun iş tapa bilməmiş, çörək pulunu kassir, tərcüməçi, bələdçi, ofis planktonu, konferansye və digər biri-birindən fərqli işlərdə işləyərək qazanmışdır. Məşhurluğa ilk addımları onlayn rep-battlarda atmışdır. ilk ərəfələrdə Mc Mif (Miron Fyodorovun qısaldılmış forması) adı ilə battlarda uğurlu və uğursuz iştirakları ilə yadda qalmışdır. indiki ləqəbi isə ədəbiyyat termini olan oksümoronu (oxymoron) öz adına uyğun adaptasiya edərək almışdır. Adındakı üç iks isə mətnlərdəki senzuradan kənar eleməntlərə eyhamdır. Yaradıcılığa (əgər bunu belə adlandırmaq olarsa) 2000-ci illərin əvvəllərində başlamış, lakin, məşhurluğu 2007-ci ildən başlayaraq qazanmağa başlamışdır. Avropada və ələlxüsus Londonda rusdilli emiqrantalrın musiqi birliyi olan "Green Park Gang"-in üzvüdür. ilk ciddi işləri isə Optik Russia (alman rusdilli mühacirlərdən təşkil olunmuş qurum) leyblinin himayəsi altında ərsəyə gəlmişdir. Hələ o zamanda da karyerasına dramatik şəkildə təsir etmiş Dima Bamberq a.k.a Schokk-la tanış olur. Skandal ilə Optik Russia-dan ayrılan Oksi Şokkla birlikdə rus repi dinləyicilərinin ürəyində xüsusi iz saxlamış və hələ də aktuallığını itirməyən "Vagabund" incəsənət birliyi ya da ki leyblini yaradırlar. Mətnlərini fərqliliyi, monotona çevrilmiş prinsiplərin inkarı, musiqisinin yeniliyi və ən əsası "мамаёб"-lıqla rezonansa səbəb olmuş bu duetdən mənim Oksi ilə tanışlığım başlayır. Və burda lirik haşiyə kimi bildirmək istəyirəm ki, Oksinin ən güclü və ən məhsuldar vaxtları bu dövrə təsadüf edir. Halbuki, bu tandemdə Schokk-un da rolu danılmazdır. Oksinin ilk albomu "Вечный жид" (tam dəqiq tərcümə verməyə mümkün olmadığından "Ömürlük cuhud" analoqunu təklif edirəm) hələ bu tandemin qısa lakin yaddaqalan mövcudluğuna təsadüf edir. Köhnə urus repinə, rəqiblərinə, sosial şəraitə nifrət, kin və qəzəblə dolu olan bu plastinkada ilk rusdilli qraym nümunələrindən birinə rast gəlmək olar. Amma hər şey belə yaxşı ola bilməzdi və Vaqabundun qeyri-ortodaksallığı tandemin başında çatladı. Əgər qısa formada demək lazım olsa, Roma Jiqan adlı reper silahdaşları ilə birlikdə ikilinin evinə basqın edərək onları üzr etməyə məcbur edir və bunları videoya qeydə alaraq internetə yayır. Bu insidentdən sonra, duetin üzvləri bir-birini satqınlıqda ittiham edərək Vaqabundu dağıdırlar. Əsas qəhrəman isə Britaniyaya qaçır və orada öz kambeki üçün hazırlaşır. iki güclü miksteyp, konsert turları, Versus-da (rus internet rep battl meydanı) bir neçə uğurlu və qələbəli iştirakı onu mem qəhrəmanından rus repinin hedlaynerinə çevirir. Bu keçid mərhələsində Vaqabund zamanı elan etdiyi bəzi doktrinalara xəyanət etsə də, öz fenomenal istedadı və zövqünə görə tez bir zamanda məhşurlaşır. Ucu-bucağı görünməyən xaypa malik olan bu əməlisaleh insan illərlə albom buraxmayaraq hələ də zirvədə qalmağa malik idi. Amma bu idiliya sona qədər davam edə bilməzdi və 2015-ci ildə "Горгород" ilə albomu ilə demək olar ki bütün platformalarda rekordları qırır. Albomda Oksinin özünə alleqoriya kimi çıxış edən Markın həyatından bəhs edilir. ilk romanının uğurundan sonra üst cəmiyyətə bilet alan yazıçı sistemin bədxhalığını nəzərə alır və onunla mübarizəyə başlayır. Markın sistemə qarşı mübarizəsində başına vaqe olan əhvalatlardan bəhs edən albom Oksinin ən güclü plastinkası, repdə furor yaradacaq sənət əsəri və ən əsası fanatların neçə illərlə gözlədiyi şedevr olmasa da, güclü bir iş olduğunu təkzib etmək düzgün olmazdı. Bu yaxınlarda sənətkar öz xiridarlarını albomunu üzərində işlədiyi xəbəri ilə feyziyab etdi. Yaradıcılığını amerikan və alman rep stillərinin rus poeziyasına xas olan realizmlə və fatalizmin qarışığı kimi xarakterizə etmək olar. Lirikasının əlamətlərinə görə isə daha çox Mayakovskiyə bənzədilir. Hal-hazırda incəsənət birliyi olan "Kultizdat"-ın əsas simalarından biri, Reebok-un ambassadoru və "Booking Machine" leyblinin icraçı direktorlarında biridir. Battl karyerası ilə də məhşurdur, dünya üzərində battları ən çox baxılan MC-dir. Hər bir Adəm övladı kimi də Mironun da çatışmazlıqları var. Məsəlçün, qeyri-məhsuldardır, azca mənəm-mənəmliyi var, epotajlıdır, skandalistidir və s. Lakin, istedadı, bacarığı və nəticəsi bu çatışmazlıqları düzəldir. Sözsüz ki, haqqında yazdığımla sənətkarı tam əhatə edə bilmədim, lakin, tanış olmanız üçün maraq yaratdığıma və Azbcanda Timati kimi popsa reperlərdən başqa kiminsə tanınacağına ümid edirəm. Yaradıcılığı ilə pulsuz şəkildə öz saytında tanış olmaq olar:
oxxxymiron.com

2019 Honkonq etiraz aksiyaları

2014-cü ildə baş vermiş "çətirlər inqilabının" qaçılmaz mərhələsi. Son dövrlərdə Honqkonqda Çin və Qərb nüfuzlarının yeni bir mübarizəsi. Honqkonqda inkişaf etməkdə olan yerli patriotizimin, materik Çindən olan fərqliliklərin daha qabarıq olması və Britaniya əsarətinin təsiri açıq-aşkar şəkildə hiss olunur. Hadisələrin daha dinamik hərəkətinə təsir edən faktorlardan biri də şəhər administrasiyasının başçısı Kerri Lemin aksiyaya qoşulması olmuşdur. Şəhərdə fəaliyyət göstərən materik Çinin lobbistləri və kommunistlər onu xəyanətdə ittiham edir, 2014-cü ildən ilk dəfə olaraq polislər gözyaşardıcı qazdan və rezin güllələrdən istifadə etmişdilər. Amerika və Çin arasında son dövrlərdə gedən "ticarət müharibəsi"ni də nəzərə alsaq, Honkonqda baş verən hadisələr vacib əhəmiyyət daşıyır.

karl schwarzschild

bu sifarişi verən: hechliyin_menasi
Alman alim, astronom və fizik. Nəzəri astrofizikanın yaranma dövrünün əsas elm adamlarından biri sayılır. Maraq dairəsinin genişliyi və elmi təsirininin gücü ilə tanınır. Bir çox elm sahələrində, fotometriyada, ulduz atmosferləri nəzəriyyəsində, nisbiliyin ümumi nəzəriyyəsində, kvant mexanikası və fizika dərslərində dərsə qulaq asanlar üçün digər başa düşülən mövzularla bağlı elmi işləri ilə məşhurdur. Son zamanlarda qara dəliyin alınmış şəkilləri ilə isə bilavasitə bağlıdır. Belə ki, qara dəliklərin mövcudluğunu təsdiq edən Eynşteyn sahə tənliklərinin ilk və ən vacib həlli onun beyninin məhsuludur. Maraqlıdır ki, Eynşteyn özü ilk ərəfələrdə bu həll ilə razı deyil idi. Amerikan astrofiziki Martin Şvartsşildin atasıdır. Yaşının hərbi çağırış yaşından çox olmasına baxmayaraq, Birinci Dünya Müharibəsinə könüllü kimi yazılaraq ön cəbhədə döyüşlərdə iştirak etmişdir. Orda da xəstəliyə tutularaq 1916-cı ildə Allahın rəhmətinə qovuşmuşdur. Adına observatoriya, medal (ilk laureatı öz oğlu Martin olmuşdur) və bir neçə elmi məfhumlar var.

birinci pavel

Onun dövründə leytenant Kije/Kij ilə bağlı lətifə məşhurlaşmışdı. Bu lətifəyə əsasən, Pavel rütbələri qaldırılması nəzərdə tutulan hərbçilərin siyahısında Kijeni görür və onun rütbəsini əvvəlcə leytenanta, daha sonra isə kapitana və polkovnikə qədər qaldırır. Rütbələrin belə tez qaldırılmasını müşahidə edən Pavel onun təşrif buyurmasını tələb edir. Məmurlar onu axtarmağa cəhd edərkən tapa bilmədilər, ilk sənədləri araşdırarkən isə ümumiyyətlə belə bir hərbçinin mövcud olmadığı üzə çıxdı. Lakin, heç kim belə səhvi imperatora bildirməyə cürəti çatmadı, bu səbəbdən onun vəfat etdiyi və gələ bilməyəcəyini bildirdilər. Pavel isə "Heyhat, yaxşı zabit idi" cavabını vermişdi. Bu ifadə isə kiçik bir səhvin böyük nəticələrə gətirdiyi situasiyanı bildirir