yazarları düşündürən suallar

yəqin ki,hamınız mənimlə razılaşarsız ki,həyatımız indikindən daha yaxşı ola bilər. bəziləri bunun belə olmadığına görə dövləti günahkar bilir,bəziləri valideynlərini,kimlərsə işlədiyi yerin rəhbərinin necə cındır adam olmağından şikayətlənir,onu söyür və hər şeyin günahını onda görür. bəzi insanlar anadangəlmə kordur,bizim problemlərimiz onun üçün yəqin ki,gülüncdür. bəziləri doğuşdan lal və kardır. təsəvvür edin həyatı boyu kiməsə "səni sevirəm" deyə bilməmək necə böyük iztirabdır. kimlərsə sonsuzdur,bəzilərində sayı 10 olan uşaqdan yalnız birinə sahib ola bilmək üçün əlindəki hər şeyini verər. ikinci dünya müharibəsində Leninqradın mühasirəsi haqda yəqin bilirsiz. insanlar acından artıq hannibalizmi çıxış yolu kimi görürdülər. çölə çıxanda yeyilmək təhlükəsi ilə üzləşən bir uşaq təsəvvür edin. edə bildiz? məncə də ağlasığmazdır,lakin bunlar faktdır. xərçəng diaqnozu qoyulan bir insanın son saatlarını,onun və ailəsinin acizliyini hiss edin. indi isə evdə istədiyi yemək bişməyib deyə,ya da telefonu dərs oxumadığına görə əlindən alındığı üçün isterika qoparan,qışqırıb-bağıran,anasını vuran bir ərköyün uşağın problemini hiss edin. görürsüz,necə fərqli həyatlar yaşayırıq? bəzən özümə sual verirəm ki,mən axı niyə şikayətlənməliyəm? niyə insanlar bu qəddar və getdikcə daha çox ağlını itirən dünyanın bizdə qoyduğu azacıq enerjini son damlasına qədər sovurmağa çalışırlar? sanki deyirlər "bax mən nə qədər acizəm". bizdən mərhəmət,anlayış gözləyirlər. heç düşünmüsən sənin həyatının belə olması öz günahındı? bəlkə artıq hərəkət etmək,şikayətlənməyi dayandırıb ciddi bir işlə məşğul olmaq vaxtıdı? dünyamızın bundan daha ağır vaxtları da olub. varlı və kasıb da daima mövcud olub. həmçinin müharibələr,xəstəliklər də. onda görünür,dəyişən insanın özüdür. cılız,aciz və sabahına ümidlərini kəsmiş.

antidepressant əvəzləyiciləri

Yadımdadı,birinci sinifə yeni başlamışdım. Buna görə nənəm mənə həyatımı dəyişdirəcək bir hədiyyə almışdı: dendy. Bəli, hər şey bununla başladı. Böyüdükcə mənimlə birgə oyun sənayesi də inkişaf elədi. Seganı yəqin ki,çoxunuz xatırlayar. 90-cı illərdə doğulanların əla uşaqlığı olub. Biz sanki həm 2000-ci,həm də 90-cı illərin xüsusiyyətlərini götürə bilmiş tək nəsilik. 2009-un Dekabrın 28-i ilk dəfə kompüterim oldu. yadımdadı mağazaya qaçıb necə həyəcanla Call of duty mw2 almışdım. o illərin ən məşhur oyunu idi desəm yanılmaram. illər ərzində mənə yeni oyun almaq və onu oynamağın həzzini çox az şey verə bildi. hətta universitetə hazırlaşdığım vaxtlarda da bu sevdamdan əl çəkmirdim. 591 bal topladım onunla belə. nədənsə insanlar oyunları uşaq əyləncəsi kimi qiymətləndirirlər. sanki böyüdünsə daha "ciddi" şeylərlə məşğul olmalısan. lakin saatlarla televizorun qabağında futbola baxanları niyə görmürlər, o da maraqlıdı. mən həyatımın ən çətin vaxtlarında oyunlarda sakitlik,rahatlıq tapmışam,baş qəhrəmanla mənəvi dostluq qurmuşam. bunun verdiyi həzzi ancaq oyunçular bilə bilər. bizim beyinimizdə dünya fərqli qurulub. mən demirəm ki,bunun mənfi cəhətləri yoxdur. hər bir şeyin ifratı insana zərər vura bilər. mənim istədiyim odur ki,insanlar oyunların filmlərdən heç də maraqsız olmadığını,hətta çox vaxt daha maraqlı olduğunu başa düşsünlər. çünki bir oyunda sən baş qəhrəmanla birgə hiss edirsən,görürsən,yaşayırsan. gülürsən və ağlayırsan. bir film bunu insana verə bilməz,çünki filmi biz idarə edə bilmirik. yaxşı oyunlar oynayın ki, vaxtım boşuna getdi deməyəsiz.

insan

Təəssüf ki,yaşadığımız yerdə az qala heç bir şeyin məqsədi insanlara sadəcə sevinc bəxş etmək deyil, ona görə də süni görünür. Məqsəd sadəcə pul qazanmaq, kimisə loxlayıb qabağa düşməkdi. Yanında qız görəndə üstünə cumub səni pis vəziyyətdə qoyan gül satandan tutmuş dostlarınla içəndə boynuna içmədiyin şeylərin qiymətini də qoyan məkan sahiblərinə qədər. Siyahı çox genişdi və əminəm hər biriniz nəsə əlavə edə bilərsiz. Məsələ burasındadır ki, artıq zamanla sən olanlara haqq qazandırmağa başlayırsan və getdikcə nə zamansa tənqid etdiyin insanlar artıq sənə əvvəlki kimi əclaf görünmür. Yetkin olmaq budur? Bu yola əl atmasam,həqiqətən,acından öləcəm? Bəs ideallar,din,vicdan? Görünür, bütün bəşəriyyəti başa düşmək üçün sadəcə bir insanın həyatını diqqətlə izləmək kifəyətdir. Əslində, biz söydüyümüz və sevdiyimiz hər kəsik.

evlilik

ilber Ortaylı: Mektebi bitirir bitirmez evlenip de mobilyacı dükkanı gezeceğinize dünyayı gezin.

Yəni ki, gənclər, hara tələsirsiz? Özü da allah saxlamışlar 1 il olmamış da uşaq sahibi olurlar, 15-20 il sonra da başlayırlar gileylənməyə ki, bəs cavanlığımız düz-əməlli keçmədi, bu nə ölkədi filan. Əgər bu evlilik iki yetkin düşüncəli, ağlı bu ittifaqın məsuliyyətini dərk edəcək səviyyədə olan insanın bir araya gəlməsinə səbəb olacaqsa mən buna yalnız sevinərəm. Amma 24-25 yaşına çatan kimi oğlanların, 18 yaşından sonra da qızların müəyyən təzyiqə məruz qalaraq bu addımı atmaları halları da az deyil. Bəsdiye vallah, əl çəkək bu fikirlərdən. Qoy övladınız 3-4 il sonra olsun,bunda elə böyük problem yoxdur. Sözün həqiqi mənasında həyatı yaşamayan insanın 80 yaşında 8 övlad, 40 nəvə, 20 nəticəsi olsa guya nə olacaq? Daxilində mən əminəm ki, bunların heç biri onu həyatda etmədiyi şeylərin peşmançılığını unutmağa bəs edəcək qədər sevindirmir. Gəlin vaxtından əvvəl ayağımızı bilərəkdən zəncirləməyək. Sartr boşuna demiyib ki, insan azadlığa məhkumdur.

sapioseksual

yəni ki, "smart is the new sexy". insanların özləri haqqında fikirləri heç də onların necə biri olduğunu nümayiş etdirmir. Əksər hallarda daxili gözəllik xarici görünüşünüzlə müqayisədə ikinci,hətta üçüncü planda qalan bir şeydi. Bu reallıqdı. insanı görünüşünə görə qarşılayırlar,amma ağlına görə yola salırlar. Yəni əgər ilk təəsürat mənfi oldusa sonrasını düzəltmək çətindi. Bir qadın sözdə deyə bilər ki,o sapioseksualdı. Lakin əgər onu ağlı ilə seçilən kişilər cəlb edirsə belə o, yenə də onların içindən daha yaraşıqlı və sağlam gələcək nəsil verə biləcək birini (fiziki güclü,hündür və s) seçəcək.

həyatın nə qədər cındır olduğunun anlaşıldığı anlar

Yadımdadı ki, ya 2017-nin axırı,ya da 2018-in əvvəli,havanın soyuq olduğu vaxtlarda hazırlıqdan evə qayıdırdım. Avtobusdan evə qədər 4-5 dəqiqəlik məsafə var ayaqla. Belə baxanda,düşünə bilərsiz ki, bu aralıqda insanın başına maraqlı nə gələ bilər ki? Lakin mən bu hadisəni çox yaxşı xatırlayıram. Ayağı sınıq balaca bir it gördüm. Axsaya-axsaya əvvəlcə qarşımda gedən orta yaşlı bir kişiyə yaxınlaşdı,sanki kömək istəyirdi. Lakin görünür onun üçün it sadəcə heyvandı və mərhəmətə layiq deyil. Axı ona da uşaq olanda deyiblər ki,şüursuz heyvandı,etibar etmək olmaz. insan isə...insan ali varlıqdı,hə? insan ən axmaq və aciz varlıqdı. Varlığının altında əzilən ət yığınıdı. Hə, harda qalmışdıq? it sonra mənə yaxınlaşdı. Həmin an çox qarışıq hislər keçirdim. Bir tərəfdən ürəyimdə həmin kişini söyürdüm,bir tərəfdən də ayağıma sürtünüb məndən kömək istəyən yazıq itə baxırdım. Mən sənin üçün nə edə bilərdim,balaca? indi düşünürəm,bəlkə də edə bilərdim. Amma mən də hansısa səbəbdən yoluma davam etməyi seçdim. Həmin yerdən keçəndə gözüm o iti axtardı bir neçə gün,amma görmədim. Başına nə gəldiyindən xəbərsizəm,ümid edirəm yaxşıdı.