insan nə ilə yaşayır

Entry başlığın aid olduğu kitab barədə deyil. Ancaq hazır yeri gəlmişkən bölüşmək istədim.

“Adam bir ilin hesabını aparırdı, halbuki axşam olmadan öləcəyini bilmirdi.
insanda nə olduğunu öyrənmişdim. Artıq insana nə verilmədiyini də bilirdim. insana nəyə ehtiyacı olduğunu bilmə bacarığı verilməmişdi”

Keçən ay çimərlikdə olarkən kitabı oxumağa başlamışdım. Yuxarıdakı sətirləri də xətlədim oxuyarkən. Elə hekayənin sonlarına doğru idi, bitirdim. Hələ ki təsirində olduğumdan düşüncələr aləminə dalmışdım.
Sadəcə bir neçə dəqiqə sonra xilasedicilər anamı tutub yanıma gətirdilər. Boğulmaq üzrə imiş dənizdə, mən də xəbərsiz oturmuşam kənarda.
Ağlayırdı, özünü itirmişdi tamamilə. Belə anlarda soyuqqanlı oluram nədənsə, sadəcə anamı sakitləşdirməyə fokuslanmışdım. Həyəcanlanmadım, ağlamadım, düzünü desəm həmin anlarda pis belə olmadım.
Sanatoriyada olduğumuzdan elə orada kiçik klinika kimi bir yer də var idi. Ora apardılar anamı, bir neçə saat sonra çıxardıq. O içəridə olarkən, bir yandan yanında olmamağın, bununla bərabər nədənini anlamadığım soyuqqanlılığımın verdiyi vicdan əzabı, digər yandan yuxarıdakı sətirlər ağlımda dolaşırdı.

Oradan çıxdıqdan sonra anamla söhbət edib vəziyyəti yumşaltmağa çalışırdım guya. “ölümün nə vaxt gələcəyini bilmək olmurmuş” deyib dalırdı elə.
Hər halda, bu bilinməzliyin dəyəri ən çox ölümlə üz üzə gələndə daha çox anlaşılır deyərək anamı rahatlatmağa çalışırdım ki, “artıq sən bunu yaşamış biri olaraq həyatının hər gününə necə bərk yapışmalı olduğunu bilirsən” deyirdim.
Düzünü desəm, öz dediklərimin boş olduğunu bunları deyərkən də bilirdim, indi də bilirəm. Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi insan nəyə ehtiyacı olduğunu bilmədən yaşayıb hər zaman, və bu belə də davam edəcək. Ölümün hər an gələ biləcəyini bilsək belə, onun yaxın, yoxsa uzaq olduğunu düşünmədən ehtiyaclarımızın, daha doğrusu, ehtiyac sandığımız şeylərin ardınca baxırıq, gözləyirik. Əlbəttə, Bəzən belə hadisələr qısa müddətli də olsa yaşamın dəyərini xatırlamağımıza səbəb olur, ancaq bir müddət sonra özümüzü yenidən sonu bilinməyən mübarizələrin ortasında tapırıq.
Yaşadığım hadisə ilə həmin hekayəni oxumağımın eyni zamanda gerçəkləşməsi həyatın qəribə təsadüflərindən biri idimi, deyildimi bilmirəm. Əslinə qalsa, Təsadüf varmı, yoxdurmu heç onu da bilmirəm. Lakin bu hər nə idisə, nə həmin hekayəni, nə də həmin günkü bir birinə qarışmış düşüncələrimi unutmamağıma vəsilə oldu.

the spirit carries on

Dream theather qrupunun metropolis pt.2: Scenes from a Memory albomundan ruhunuzu oyadacaq əvəzsiz parça. Özü də, bir tərəfdən sözləri, digər tərəfdən ürək titrədən solosu ilə bunu edəcəkdir.

Parçanın başlanğıcında əvvəlcə yavaş-yavaş həyatı sorğulatma mərhələsi başlayır. Və Əgər Həyatı sorğulayırsınızsa, mütləq ki bütün bu sualların sonu olan, bizi daim özünə çəkən, digər tərəfdən isə qorxumuzdan dolayı uzaqlaşdıran o şeyə çıxır: ölüm.

Where did we come from?
Why are we here?
Where do we go when we die?
What lies beyond
And what lay before?
Is anything certain in life?

Hələ cavabsız suallar çoxdur. Əslində isə bu suallar elə həmişə cavabsız qalacaqdır. Cavablarımız sadəcə aldanışdır, çox yaxşı bilirik bunu.

I may never find all the answers
I may never understand why
I may never prove
What I know to be true
But I know that I still have to try

parçanın ən canalıcı hissəsinə gəldikdə isə əgər inanclısınzsa, ruhunuza qida olacaqdır. Yox, Əgər ölümün yox oluş olduğunu düşünürsüzsə, sadəcə bu sətirləri heç vaxt inanaraq oxuyub, dinləyə bilməyəcəyinizin yaratdığı məyusluq və “yox olma qorxusu”nun yaratdığı anlaşılmaz vahimə ilə baş başa qalacaqsınız mənim kimi.

If I die tomorrow
I'd be alright
Because I believe
That after we're gone
The spirit carries on

(youtube: )

unudulmaz kitab cümlələri

Tolstoy'un dirilmə əsərindən:
"Adətən belə güman edirlər ki, oğru, qatil, casus, fahişə öz peşələrinin pisliyini bilib, ondan utanmalıdırlar. Amma tamamilə tərsinə olur. Talenin və öz günah və səhvləri ucbatından məlum vəziyyətə düşmüş insanlar, nə qədər yanlış da olsa, ümumiyyətlə, həyat haqqında özlərinə elə bir təsəvvür yaradırlar ki, öz vəziyyətləri onlara yaxşı və hörmətə layiq görünür. Belə bir təsəvvürü davam etdirmək üçün isə insanlar instinktiv olaraq, elə insanlar mühitində dolanırlar ki, orada onların həyat və öz mövqeləri haqqındakı təsəvvürləri qəbul edilmiş olsun. Söhbət öz zirəklikləri ilə öyünən oğrulardan, öz əxlaqsızlıqları ilə öyünən fahişələrdən, öz amansızlıqları ilə öyünən qatillərdən getdikdə, bu bizi təəccübləndirir. Ancaq bu bizi yalnız ona görə təəccübləndirir ki, biz bu mühitdən kənardayıq, amma öz var-dövlətləri - yəni soyğunçuluqları ilə öyünən varlılar, öz qələbələri- yəni qatillikləri ilə lovğalanan sərkərdələr, öz qüdrətləri - yəni zorakılıqları ilə fəxr edən hökmranlar aləmində də vəziyyət eyni deyilmi?"

estetikasına görə ən yaxşı filmlər

Əgər film estetikasından bəhs edilirsə, mənə görə, Wes anderson ilk başda adı gəlməli olan rejissorlardandır. Film səhnələrində bir birindən qüsursuz “tablolar” yatır sanki. xüsusilə də simmetriya obsessiyası olanlar üçün ayrıca bir həzz verəcəkdir. Ən bəyənilən rəng ahənginə sahib filmləri moonrise kingdom və the grand budapest hoteldir.

Moonrise kingdom filmində başlıca olaraq sarı rəng işlənmişdir. Kirli sarı tonlarının hakimliyi hadisələrin əsasında duran uşaqlıq sevgisinin yaratdığı nostaljik havanı tamamilə əks etdirməyi bacarmışdır. Filmin digər əsas rəng paletinə qəhvəyi, kirli narıncı və yaşıl tonları aiddir.


The grand budapest hotel isə tamamilə fərqli bir estetikaya sahibdir. Filmdə hadisələr 4 fərqli zaman eşiyində baş verir və hər birinə uyğun rəng harmoniyasından istfadə edilmişdir. Filmin başlanğıcında (1-ci zaman bölgüsündə) çəhrayı, bənövşəyi, qırmızı rənglərindən istifadə olunmuşdur. Bütün bu rəngləri bir arada düşünmək belə insanı yorduğu halda , izləyərkən heç də elə olmadığını görürük. Simmetrik səhnələrinin yoğunluğu ilə seçilir.



Rəng paletinin analizi üçün belə bir video da var :

(youtube: )

atama məktub

Franz Kafkanın 1919-cu ildə atasına yazdığı məktub. Məktubu anasına vermişdir ki, atasına o versin. Ancaq anası məktubu geri qaytarmışdır və məktub atasına çatmamışdır. kafka məktubda atasının “tərbiyə” üsulundan, özünün də dediyi kimi “xırda” görünən şeylərin onda buraxdığı psixoloji sarsıntılardan bəhs edir:

“xahiş edirəm, məni düzgün başa düş, ata, bəlkə də bunların hamısı adi xırdalıqlar idi, ancaq mənə ona görə təsir edirdilər ki, sən- böyüklər böyüyü hesab elədiyim insan- mənim boynuma qoyduğun ayələrə heç özün əməl etmirdin…”

Baxmayaraq ki, kafka məktubu öz atasına ünvanlayaraq yazıb, atası tərəfindən əskikliyi olan hər kəs özünü, atasını, özlərinin münasibətini tapacaqdır o sətirlərdə.

davamlı dava edən ailədə böyümək

Mənasız davalar, qışqırıqlar günlük yaşantının bir parçası halına dönüşdüyündən yola vermək və vecsizləşmək mövzusunda ustalaşmağınıza səbəb olur. Ancaq hər nə qədər boş versən də, ya da boş verdiyinə özünü inandırsan da bəzən anidən bitmək bilməyən gərginlik və hüzursuzluq havasından artıq boğulmaq üzrə olduğun hissi gəlir.

zerkalo

Andrey tarkovskinin ərsəyə gətirdiyi və haqqında “anam üçündür” dediyi film.

Filmin ən çox diqqətimi çəkən hissəsi məhz anası və həyat yoldaşını eyni aktrisanın canlandırmasıdır. Onsuz da filmdə açıq şəkildə bu iki qadının bənzər taleləri bölüşdükləri göz önündədir. Məncə, rejissor eyni aktrisanı seçməklə həm bunu, həm də gələcəkdə etdiyimiz hər bir seçimdə keçmişin özümüzün də fərqinə varmadan şüuraltımıza yeritdiyi izlərin əks olunduğunu vurğulayır.


--spoiler--


Əsas qəhrəmanımız anasına qarşı günahkarlıq, əzab duyur. illər sonra isə ona bənzəyən başqa bir qadınla həyat qurur və yenidən eyni əzab və günahkarlıq duyğusuyla üzləşir.


--spoiler--


Nə ediriksə edək, keçmiş ətəklərimizlə birlikdə ardımızca gəlir hər zaman.

unudulmaz film səhnələri

Contact filmi, ayna səhnəsi.

(youtube: )

(youtube: )

mfö

Həm haqqında çox şey deyiləsi, həm də deyilməyəcək qədər keyfiyyətli olan qruplardandır. məni yeniyetməliyimə götürən ən dəyərli parçaların sahibi olan qrupdur həmçinin. Xüsusilə də bu parçasıyla:

tam ortasındayım

(youtube: )

anathema

Qədim yunan dilindəki "lənətlənmiş, şərə həsr olunmuş kimsə" mənasını verən antithenai sözündən törəmiş latın sözüdür. “Qəbul olunmayan, qovulmuş adam” mənasını verir.

Həmçinin parçalarıyla da insanı "lənətləyən" Proqressiv rock qrupunun adıdır. Dinlənilən hər hansısa parçasında qrup adının əks etdirdiklərini hiss edirsiniz. Ya da elə hiss edirsiniz deyə dinləyirsiniz -*

(youtube: )

yazarların sevdikləri albomlar

Opeth qrupunun damnation albomu. Playlistimi səliqəyə salarkən fərqinə vardım ki, ən sevdiyim parçaları elə həmin albomdan imiş. Həm sakit, həm də elə axıcıdır ki, qulaqlığı taxıb sakitliyinizə qovuşaraq bütün dünyadan uzaqlaşa bilərsiniz. Xüsusən aşağıdakı parçaların yeri ayrıdır -*

(youtube: )

(youtube: )

yazarların fantaziyaları

O günlərdə being john malkovich filmini izlədim. Deməli filmdə bir keçidlə qısa müddətlik məşhur aktyor John Malkovich’in içinə girə bilirsən. Beləliklə onun içindən onu izləyirsən sanki. dünyanı onun gözündən görürsən, onun düşündüklərini eşidir, Bir yerə toxunarkən, baxarkən öz bədəninmiş kimi hiss edirsən. ancaq eyni zamanda da şüurun özündə olur. Əgər Bacarsan, öz istəyini yeridə də bilərsən. Hər nəysə, istədiyim insanların içinə belə qısa müddətlik səyahətlər edə bilməyi çox istəyərdim.

tarixdə bu gün

Pink floyd division bell albomunun çıxarıldığı gündür. yanlızca division bell yox, pink foloydun ümumilikdə ən sevdiyim parçası high hopes’la birlikdə bu günü yad edək.

Hər nə qədər yazılacaq ən möhtəşəm parçalar artıq yazılıb düşüncəsində olsam da, başqa qruplardan başqa yeni yaranacaq əfsanələr dinləyə bilmək ümidi ilə...

Had to have high, high hopes for a living

(youtube: )

davamlı dava edən ailədə böyümək

Bir çoxu bunun səbəbini bir birini sevmədən, tanımadan, məsləhət üzərinə qurulmuş ailələrdə görür. Əlbəttə ki, doğrudur bu da. Ancaq hər zaman bir birini sevməklə də məsələ həll olunmur. bəzən elə olur sevmədən evlənir kimsə ancaq oxşar şeylər istəyirlər deyə daha xoşbəxt olurlar, bəzən əksi olur.
Anam və atam sevərək evləniblər, uzun müddət də sevgili də olublar. Bəs o qədər vaxta bir birlərinin qüsurunu görmürmüşlər? Görürmüşlər ,əlbəttə, ancaq sevginin gözü kor olur misalı. Evləndikdən sonra, artıq sevgi bağlılıqla əvəz olunandan sonra, birlikdə yaşananlar fikir ayrılıqlarını bariz şəkildə önə sərdikdə, münaqişələr qopmağa başlayıb. Və bu uzun müddət də davam etdi. Arada çox şey yaşandı.
Düşünürəm, uşaq olanda hər zaman bir tərəfi günahlandırardım. Ancaq indi görürəm ki, hər iki tərəf özünə görə haqlıdır. Ayrılıqda baxanda da hər ikisi də yaxşı insandır. Ən azından müsbət keyfiyyətləri üstünlük təşkil edir.

Azərbaycanda iki gəncin ailə qurması üçün biçilmiş o standartlar da hər ikisində olub deyə heç kəs onların birlikdəliyinə qarşı çıxmayıb. Bir birlərini də seviblər, tanıyıblar, bax elə burada deyərlər nəyiniz çatmır axı?

Mən deyim, həyata ortaq baxış. Həyat yoldaşı seçəndə bəlkə də ilk baxılmalı olan budur. Həyata eyni yerdən baxmaq lazımdır. həyata qarşı olan ümidlər bənzər olmalıdır. Uyğun olmalıdır. Bir addımlayacağınız yolda biriniz sağa digəriniz sola dönmək istəyəndə belə mübarizələr çıxır ortaya. Bu zaman da ya ayrı yollardan getməli olursan, ya da bir tərəf gözünü yumub digərinin əlindən tutub gedir. Ancaq xoşbəxt olmur. Öz istədiyi yolla gedən də xoşbəxt olmur.

Düzü bu mövzuda yazmaq da, düşünmək də, xatırlamaq da yorur. Sadəcə Bu və oxşar başlıqdakı entrylərə baxanda çoxu sevgisizliklə bağlamışdı deyə öz müşahidələrimi bölüşmək istədim.

prozodiya

Musiqi ilə sözləri arasındakı uyğunluq; musiqinin sözlərə məna, ahəng və heca baxımından uyğunlaşmasını əks etdirir.

Prozodiya xətası anlaşılmanı çətinləşdirir, həmçinin səslənməsi də qulağa xoş gəlmir. istiklal marşının səslənməsini hər nə qədər bəyənsəm də, heca baxımından uyğunlaşma pozulduğu üçün bir çox sözləri anlamaqda daim çətinlik çəkmişəm.
Şəxsən ən qarışıq gələnlərdən aşağıdakı hissə idi ki mənbələr də orada prozodiya xətası olduğunu göstərir:

korkma sönmez bu şafak-
larda yüzen al sancak
sönmeden yurdu-
mun üstünde tüten en son ocak o be-
nim milletimin yıldızıdır parla-
yacak o benim-
dir obenim milletimindir ancak