menim üçün en böyük çetinliyi tanrının ve dinin nece mentiqsiz olduğunu başa düşenden sonra inancı olan insanlara yuxarıdan aşağı baxmamağa çalışmaqdır. her söhbet düşende ister-istemez bir anlıq da olsa fikirleşirem ki, ağıllı insan nece görmez, nece başa düşmez bunu. sonra bunun çox qerezli ve haqsız olduğunu başa düşüb özümden utanıram.
bu yaxınlarda netflix'in live action versiyasını çekeceyini elan etdiyi möhteşem cizgi serial. her yaşa xitab etmeyinden elave hem de kifayet qeder ağır mövzulara da toxunur. xarakterlerin hamısını, beli, istisnasız hamısını, mükemmel ve her terefli işleyib hem keçmişleri, hem de inkişaflarını çox gözel göstere bilibler. serialın ilk seriyasının çıxmağından 8 il keçse bele öz aktuallığını itirmeyib, hetta shyamalan'ın çekdiyi iyrenc film bele leke vura bilmeyib. ona göre de netflix'in üstündeki tezyiq olduqca böyükdür.
demək olar ki istənilən problemin həlli var və ən düzgün həll yolu, problemin asanlığından, çətinliyindən asılı olmadan, oturub məğzini yazmaqdı. hisslər, narahatlıq, emosionallığı bər qırağa qoyub problem nədi, nədən ibarətdi, niyə bu problem yaranıb və təsiri nədir kimi suallara cavab vermək lazımdı. uzun riyazi məsələlər kimi, problemləri də həll eləməyin yolu əvvəl hissələrə bölüb başa düşməkdən, sonra da hissə hissə cavablandırıb axırda məsələnin əsas sualına cavab verməkdən keçir.
verilən hədiyyələrin özlərini saxlamasam da, üstündə gələn balaca notları bir qutuda saxlayıram. 10 il dostumun ad günümdə verdiyi hədiyyəni xatırlamıram məsələn, amma içindən çıxan və üstündə ancaq `ad günün mübarək` yazdığı balaca kart hələ də qalır. 7 il əvvəl bacımın mən oturanda yalandan karandaşla məni çəkməyə çalışdığı balaca kvadrat formasında bir şəkil var, məsələn, altına da tarixini yazıb, o da qutudadı. ümumiyyətlə qutuda kağız-kuğuzdan bir də köhnə şəkillərdən başqa heç nə yoxdu.
stoicism əslində, ən bəsit formada desək hisslərimizlə yox, məntiqlə, informasiya ilə qərar verməyi müdafiə edir. yəni ən çox bilinən, belə deyək `tenet`lərindən biri də məhz budu. amor fati. başımıza gələn pis şeylərə emosional reaksiya vermək yerinə, əvvəldən bu ehtimalın həmişə olduğunu hesablamış olub buna psixoloji hazır olmağı, həmən arzu olunmaz şey baş verəndə də isterik davranmaq yerinə, bunu qəbul edib həyata normal davam etməyi təbliğ eləyir. sadə bir misal, evdən çıxmısan, birdən yağış yağır, su içində qalırsan. bir çox formada reaksiya verə bilərsən, oturub ağlaya bilərsən, əsəbləşib evə qayıda bilərsən, günün davamında ancaq deyinməyi seçə bilərsən və s, amma bir stoic bu cür bir vəziyyətdə ən məntiqli olanı düşünür, başına gələn xoşa gəlməz bir hal belə olsa, oturub ağlamaq deyinmək yerinə rasional həll tapır və bu vəziyyəti qəbul edir. amor fati`nin mənası təxminən budu.
ikinci ən çox bilinən `tenet` isə memento mori`di. hansı ki bizə öləcəyimizi xatırladır. amma bu qətiyyən bizə ölüm qorxusunu aşılamaqçün deyilən bir şey deyil. əksinə ölüm nə vaxt gəlirsə gəlsin, heç nəyi yubatmadan, balaca mənasız şeylərə ilişmədən, hər gün o ehtimalın varlığını nəzərə alaraq moral hazır olmağı istəyir. Aurelius yazmışdı ki `Bu dəqiqə ölmək ehtimalın olduğuna görə hər düşüncə və hərəkətini buna əsasən müəyyənləşdir.` (Since it is possible that you may depart from life this very moment, regulate every act and thought accordingly. EN/ Quasi fieri possit, ut confestim e vita exeas, ita singula agere et dicere et cogitare te oportet LAT)
bunlar əslində daha çox stoicism`in nisbətən modern interpretasiyası və pop cultureda məhşurlaşmış hissələridi, əlbəttə stoicism bundan daha dərindi və daha çox mövzuları əhatə edir, hər fəlsəfi ideologiya kimi stoicism də əslində necə xoşbəxt ola bilərik, necə düzgün yaşamaq lazımdır və s kimi suallara cavab verməyə çalışır və bir növ moral xəritə təklif eləyir. Aurelius`u və Seneca`nı oxuduqca, stoicism`i daha yaxşı başa düşmək, fərqli aspektlərini görmək olur.
bir balaca burnu axan kimi antibiotik vurdurmağın kömək eləyəcəyini fikirləşmək. antibiotik bakterial infeksiyalarçündü, ay camaat, qripə heç nə eləmir. uzağı mədə bağırsağınızı korlaya bilər.
özün yaxşısan e bəlkə də, amma ətrafın pis olub da mən neynəyim
Son bəyənilənlər
