sosial şəbəkələr

sosial şəbəkə deyilən zadlarla tanışlığım facebook'la 2010-cü ilə başladı. dərsdən qaçıb internet kluba gedib counter strike, lineage2 filan oynadığımız, email filan nətər olan bişeydi təzə-təzə öyrəndiyimiz vaxtlar idi. oyun oynamaqdan bezib qurdalanırdım, necə olduğu tam yadımda deyil amma kimdənsə facebook adını eşitmişdim məktəbdə. girdim keçdim qeydiyyatdan bir zülümnən. interfeysdən də bi şey anlmırdım ki necə istifadə etmək lazımdı, neyləməliyəm filan. xoşuma gələn bir qız vardı məktəbdə onun adını axtardım, nəysə dostluq filan atdım.1-2ay unutdum. sonra yenə yadıma düşdü bu zad. həmin qıza dostluq atmaqda qərarlıydım. təkrr-təkrar sınadım bəxtimi. nəticədə bizim məktəbdən tamam başqa biri çıxdı o qız sonda. bunun qısa danışıb guya söhbətə girəcəkdim. nəysə ilk vaxtlard yazdığım statusları görürəm özümdən utanıram. mesaj deyilən bi zad olduğunu neçə ay sonra başa düşmüşəm bilmirəm. keçən il paylaşdığım zadlardan bu gün utanıram bəzən. sosial şəbəkələr olmuyan sosial həyatımı bir müddətlik var etmişdi sanki, heç vaxt "liker" olmamışam amma anlıyırdım ki, asılılıq kimidi bu məndə. bəyənilmək ehtiyacı duyurdum. ad günümü təbrik etmiyənləri dostluqdan filn silmişdim. təhdid edirdim hələ bununla insanları. sizi siləcəm zad. kimin sikindəyik ki. bucür keçdi illərim. 1ilimi yalançı intihar girişimlərimlə diqqət toplamağa xərclədim. gələn il dinlərlə filan "kafayı yedim". ondan sonra sosializm ili gəldi. 2013də filan şəkil səhifələri məşhurlaşırdı filan. bi səhifədə keçici olarq adminlik etmişdim zad. gördüm məndə alınır. məşhur olma potensialımı filan açdım bir səhifə. bir müddət sonra gördüm bu dam yığmaq söhbəti çətindi. reklam zad lazımdı. məndə nə tanış zad var reklam edəcək nə də pul. 2-3səhifə tapdım ondan bundan. 300-500arası adam yığdım ondan sonrakı 3ildə 1500adama çtdım ancaq. guya likelar sikimd deyildi ama elə də sikimdəydi ki. 10 like zad gəlirdi son vaxtlarda standart. nəysə bu sosial şəbəkələr yedi bitirdi məni. içimdəki narsisti oyatdılar. bəyənilməyə ac idim. və heçnə doyurmurdu. bu gün də instgramda filn da şəkil paylaşanda bəyənilmək istəyirəm. sosial şəbəkələr məhv edib məni. o bəyənilərdi tək sahib olduğum zadlar. dediyim odu ki pox günündəyəm. bugün nəsə etsəm kimlər bəyənər deyə düşünürəm ancaq.
bidə insanların filan şəkillərinə baxıram. tanıdım tanımadım bişeylər gəlir ağlıma həmin an. bir qızdı anasıyla şəklini paylaşır. altında gözəl sözlər ad günü təbriki filan. düşünür insan bunları deyirmi anasının üzünə görəsən? ya ana körpəsiylə şəklini paylaşır. sevgi dolu sözlər zad. bir də görürsən həmin ana uşağını adi bişeyə görə vurur. ya dostlarınla bir kafedəsən, danışacaq mövzu tapmırsız, telefondan başınızı qaldırmırsız,amma şəkil paylaşıb "qardaşlarımla yeyib içirik" yazırsan. bəlkə mən saxtayam deyə belə gəlir mənə. amma hamı saxta görünür sosial şəbəkələrdə. hamıya da paxıllıq edirəm saxta belə olsalar.
qeyd: səhifəm də bağlanıb bu yaxınlarda zatən.

unudulmaz film replikaları

- sənin məşhur və ya kasıb və tanınmayan biri olmağına baxmayaraq həyat çox qəddar ola və səni qane etməyə bilər. amma məşhur olmaq şübhəsiz daha yaxşıdır.
(bax: to rome with love)

xəyal quraraq yatmaq

uşaq vaxtı tez-tez, hər gün edirdim bunu. ən son ibtidai sinifdə qurduğum xəyallar yadıma gəlir zatən. ondan sonrası "boşluq". superqəhrəman olduğumu, kimləri xilas etdiyimi, qızları filan düşünürdüm mən. o yaşda biraz anormal ola bilər düzdü. bir gün spiderman olurdum, binaların arasında tor ata-ata fırlanırdım özümçün, o biri gün superman olub uçurdum günəşə qədər, şəhərləri filan xilas edirdim, o biri gün batman olub qaranlıqdan qorxmadan bişeylər edirdim. bu qəhrəmanlıqlarıma görə qızlar ətrafımda pərvanə olurdu filan. gündəlik həyatda da saxlamırdım bu qəhrəmanlıqlarımı. hər gecə ayrı bir nağıl, ayrı bir hekayə idi. sonradan nə oldusa bu xəyal qurmaqlarım azalmağa başladı, 3-4 gündə bir, həftədə bir, ayda bir, derkən sikdirdi getdi bütün xəyallarım. bir dönəm də vardı ki, bi qızım olduğunu düşünüb xəyallar qururdum. hardasa 9-10cu sinifdə filan. qızımla oyun oynamağımı, onun gəzdirməyimi filan düşünürdüm. ən çox da onun saçını necə yığdığımı düşünəndə gülürdüm istəmədən. amma bu xəyallarım da uzun çəkmədi. bir klişe cümlə var türklərdə: "biz büyüdük ve kirlendi dünya". tam da elə oldu deyəsən. son illərdə xəyallarım yoxdu niyəsə. özümü aldadıram neçə illərdi ki, xəyallarım var məqsədim yoxdu. amma xəyallarım da yox olub gedib, fərqinə varmamışam. tək tutunacaq yerim onlar idi həyatda. xəyal qurmaq da pulnan deyil ki. bəlkə bir nöqtədən sonra ümidsizlikdən bunu da buraxır insan. 2 gecədi xəyal qurmağa çalışıram. ilk öncə məşhurluq istəyim barədə xəyal qurmağa çalışdım olmadı, bir mənası yoxdu çünki. sonra sevgi. sevgili haqda xəyal qurmaq istədim olmadı. xaricə getmək, həyatımı dəyişməyim barədə bişeylər düşünməyə çalışdım olmadı. qızımın saçlarını filan düşündüm yenə olmadı. həyat amıma qoyub xəbərim yoxdu. bitib həyatım indi görürəm. ölmüşəm mən.

azərbaycanlı qızların xarici oğlan marağı

başlığı tam olaraq nə cür yazacağımı bilmədim. hardasa 2 aydan çoxdu yazmaq istəyirəm bu mövzuda. əsasən öz təcrübələrim barədə yazacam, statistika filan aparmamışam. demək belə, uşaqlıqdan bəri hər yerdə xarici(rus, ukraynalı, alman, türk və s.) hesab edilmişəm. küçədə filan bir şey soruşanda ilk olaraq rusca müraciət edirlər. bu zadlar xarici görünüşümə görədi, bunlara sözüm yoxdu, fərqlənmək xoşuma da hətta gəlir, alman deyəndə daha bir sevinirəm. problem rusca bilməməyimdi, bunun məsələyə dəxli yoxdu əslində. özümü olduğum kimi qəbul etmək problem olub mənimçün, bəlkə elə bu xarici bənzətmələri də buna təsir edib uşaqlıqdan. son 1 ildə bu hal daha da özünü göstərdi. bir neçə ay ərzində başıma 2 fərqli hadisə gəldi bunla bağlı. ilk hadisə metroda başıma gəldi. universitetdə pox kimi keçən bir günün sonunda evə qayıdanda öz düşəcəyim stansiyaya yaxınlaşanda bir qızla göz-gözə gəldim istər istəməz gülümsədim, qız da ilk başda gülümsədi, sonra əməlli başlı qəhqəhələrə keçdi bu gülümsəmə, məni də cəsarətləndirdi bu,metro da boş idi, öz stansiyamı da buraxdım, keçib qızla söhbət elədim. bu ilk belə təcrübəm idi (hə brat ilk dəfə 1 qıza yaxınlaşırdım). nəysə nə danışdım, nə dedim bilmədim tam olaraq həyəcandan. nəticə olaraq qız dedi ki, görüşdüyüm biri var filan. nəysə çox üstündə durmadım, dedim şansımı yoxladım ən azı filan. amma beynimdə sual vardı ki, bəs beləydisə niyə gülürdü. aylar sora təsadüf nəticəsində facebook'da yazdı mənə. bunun səbəbini onda öyrənə bildim ki, alman hesab edibmiş. bu oldu birinci hadisə. sonra park bulvarda gəldi ikinci hadisə başıma, yaz vaxtlarıydı. dostumla balkonda oturmuşduq, nəsə soyuq oldu keçdik içəri. həmin bu ərəfələrdə həmin dostum mənə "qaz" verir ki, nə qədər tək qalmaq olar zad, qızlarla necə baxışmaq olar filan onu öyrədir. nəysə keçdik içəri dostum dedi ki, filan qız baxıb bizə gülümsüyür filan. nəsə elə gətirdi ki bəxtimiz stolumuzu dəyişib keçdik buların düz qarşısındakı stola. mən baxıram, bu qız baxır. mən gülürəm, bu qız gülür. 2 dəfə stoldan qalxdı qız, yemək filan üçün. nəysə 2ci dəfə gəlib oturanda mənə tərəf çevrilib dedi: "siz azərbaycanlısız?". mən də nə yalan deyim biraz təkərə də düşdüm, "alışık" deyiləm belə zadlara. nəysə qısa cavab verdim ki hə. necə bəyəm, niyə soruşduz ki filan da deyəmmədim. bu cavabdan sonra qız heç almadı məni. hardasa sonrakı 1 saat ərzində nə gülüşünü gördüm, nə baxışını mən tərəfə. bu da 2-ci hadisə. bir də yalnızlığın dibinə vurduğum vaxtlarda etdiyim bir zad var. fake profil açıb kimlərləsə məzələnirəm. bu dəfə xarici bir adla etdim bunu, şəkili filan tapdım, adımı profili hazırladım, başladım dostluqlar atmağa. nəsə bəxtimdən tanıdığım biri qəbul etdi məni. həmin bu xanım da məni özü çox da almır. amma bu xariciylə baya bi səmimi oldu. sex chat filan, şəkillər zad derkən, işin dadı qaçdı kim olduğumu dedim 1-2 həftə sora, təbii ki sildi məni. mən də olsam edərdim belə. bu profillə müxtəlif adamlarla danışmışam. kimisiylə başqa bir oğlanın şəkliylə kimisi ilə öz şəklimlə, sonuç eyni olur, xariciyəmsə danışırlar rahat-rahat hər mövzuda. amma azərbaycanlıyamsa işin rəngi dəyişir niyəsə. eyni adamam qardaş. eyni yanığam bişey dəyişmir. bu zadlar başlığın doğruluğunu sübut etmir bəlkə də, şəxsi təcrübələrimdi, böyük çoxluğu əhatə etmir heç də, amma yenə də içimdə qalmasın, yazım dedim.

narsisizm

belə deyək də, ilk olaraq özümə olan pis təsirlərindən danışım. ilk olaraq özümü sevə bilmirəm, bəyənə bilmirəm, daim bir təsdiqlənmək, qəbul edilmək, tərif eşitmək, bəyənilmək istəyi var içimdə, mütləq kimsə təsdiqləməlidi dediklərimi, etdiklərimi. bugünə kimi özüm istəyirəm deyə heçnə etməmişəm demək olar. universitetə girməyim belə ailəm istəyir deyə olub, bir işə başlamaq istəyirəm, onun içində məşhur ola bilmə potensialımı dəyərləndirirəm ilk öncə. buna görə doğurdan mənim nəyə ehtiyacım var, nə etmək istəyirəm bu həyatda heç bilmirəm. sonra belə deyək insanlarla əlaqələrim. ətrafda gördüyüm hər insana qarşı bir önyargı, bir qınama, bir nifrət, bir paxıllıq var. tanımadığım birinə heyran da ola bilirəm, nifrət də edə bilirəm. insanları sevə bilmirəm, onların nələr danışdıqları, nələr hiss etdikləri, nələr istədikləri vecimə deyil, mühim olan mənəm, mənim istədiklərimin olmağıdı, sevə bilmirəm, bundan böyük nə olsun axı. bu hissi dada bilmirəm, daim çıxarımı fikirləşirəm insanlarla əlaqədə. insanları özümdən aşağı görürəm. daim tanrı olmaq iddialarım var. bir şeyə nail olmuş birinin, xaricə getmiş birinin, pulu olan birinin, bir uğur əldə etmiş birinin, hətta dostumun belə uğuruna sevinmirəm, onun yox mənim bunlara laiq olduğumu düşünürəm. sonra bidə zad var insanlarla əlaqəyə girə bilməmə. sevə bilmirəm dedim bayaq xoşuma gələn bir qız da olsa mən ona qarşı ilk addım atmaram. əgər mən həmin addımı atsam onu məcbur edirəm deyə düşünəcəm, və bu mənim yüksək mənliyimi zədələyəcək. artıq tanrı mən olmayacam. lap xoşuma gələn biri olmasın, bir arkadaş ortamındayam deyək, özümü çəkib qırağa qoyacam, sırf heçkəslə danışmaq istəmirmiş kimi bir izlənim yaranacaq qıraqdan, halbuki içdən içə onların mənlə gəlib ünsiyət qurmaqlarını istəyirəm, ama mən onlardan üstünəm deyə onlarla ilk mən danışa bilmərəm. bir də təbii ki, bitib tükənməyən məşhur olmaq istəyim var, sadəcə insanlar məni tanısın, qəbul etsinlər deyə olan bir hissdi bəlkə də bu.

silikon vadisi

dilimizə səhv tərcümə olunmuş zadlardan biri. doğrusu silisium vadisi olmalıdı. ingilis dilində bir-biri ilə qarışdırılan 2 söz var "silicon" və "silicone". oxunuşları belə çox bənzəyir bir-birinə. "silicon" mendeleyev cədvəlində, atom nömrəsi 14 olan bir elementdir, "silicone" isə bu elementin ketonudur. keton olduğunu bildirmək məqsədi ilə sonuna "one" əlavə edilib. "silicone" yəni sonunda "e" hərfi olan bizim pəncərə kənarlarında , "döş" böyütmə əməliyyatlarına filan istifadə edilən zaddı. "silicon" yəni sonunda "e" olmayan söz isə kompüterlərin çiplərinin içində olan silisium elementidir. yəni mendeleyevin dövri cədvəlində "silicon" olaraq göstərilən element, azərbaycan dilində "silisium"dur. biz silisium və silikon terminlərini fransız dilindən almışıq. buna görə də ingilis dilindən tərcümə zamanı bu cür səhvlər olur. bu vadi fransada yerləşsəydi bu cür səhvlər olmayacaqdı. silisium vadisi deyəcəkdik.
silisum (ing. silicon, fra. silicium) bir elementdir, silikon (ing. silicone, fra. silicone) bir mürəkkəb maddədir.

yazmaq istəyib də yazmamaq

o qədər olur ki, bir həvəs gəlir başlayırsan yazmağa, ilk cümlələrində beynindəki zadları ifadə edirsən, daha yazacaq çox şeylər var. amma sənin çoxdan həvəsin qaçıb sadəcə mövzunu bir yerə bağlamaq üçün yazmağa davam edirsən. yazdıqca səhvlərin olur, çalışırsan mükəmməl olsun yazdığın zad. birdən bəyənilməz, birdən umbay alaram, qoy hərf səhvlərim də olmasın. yazının gedişində düşünürsən ki, görəsən bəlkə bu qədər rəsmi olmaq lazım deyildi, biraz sərbəst olsam daha yaxşı olardı. və silirsən bütün yazdıqlarını başlayırsan yenidən yazmağa, öz yazdıqlarını özünə bəyəndirə bilmirsən dəfələrlə təkrarlanır bu zad. hər dəfə silib sıfırdan yazırsan, bəzən qərar verirsən ki, başqa bir mövzuda yazasan tamamilə. amma boşunadı, artıq yaza bilmərsən. və hər şeyi silib çıxırsan. gələn dəfəni gözləməyə qərar verirsən. bu hər dəfə belə gedir.

sosializm

3 il filan əvvəl sosializm söhbətləri, sol söhbətlərinə filan maraq saldım. amma kitab oxuya bilməməyim sayəsində bu zad sadəcə beynimdə öz təsəvvürlərimlə sınırlı qaldı. yəni heçvaxt milyonluq arzularım olmuyub. düzdü kim istəməz ki, milyonları. amma oturub düşünəndə sonra nə bəs? deyir insan. sosializmin ideyasından, necə bir şey olduğundan tam xəbərim yoxdu. loru dildə desək bərabərlik olaraq anlıyıram ancaq. mənim dünyamda güclünün zəif üstündə hökmranlıq qurduğu bir dünya yoxdu. ən azından bizi soyub soğana çevirəcək kapitalistlərdən qurtulmuş olarıq. onlar üçün tək önəmli olan kapitaldı. çoxları razılaşmır bununla azad bazar filan deyir. amma nə bazarı qardaş sən öz əməyini dəyər dəyməzə satırsan. və bunun qarşılığında da nəinki əlavə xidmətlər ( kommunal, mənzil, təhsil, səhiyyə və s.) göstərilmir sənə, hətta gündəlik 8 saatlıq əməyinin qarşılığında belə sadəcə 1-2 saatlıq əməyinin qarşılayacaq qədər əmək haqqı alırsan. çox da zad etmiyim dediyim kimi məsələnin elmi tərəfindən bixəbərəm, amma inanıram ki birgün bərabərlik içində gözəl günlər görəcik yoldaşlar.

annie hall

Film bir başqadır ona söz yox amma ümumilikdə götürəndə filmin açılış səhnəsi, Alvy Singerin monoloqu izlədiyim bütün filmlər içindəki ən çox bəyəndiyim səhnədi deyə bilərik. 2 cümlə ilə bu adam ilk öncə bütün dünyanı təhlil edir. Sonra isə mənim insanlarla münasibətlərimi özətləyir.
2 qadın Catskill dağlarındakı kurortda söhbət edirlər, Biri deyir: "Burdakı yeməklər doğurdan dəhşətdir". O biri cavab verir:"Bilirəm və porsiyaları da çox kiçikdir". Həyat haqda da bu cür hiss edirəm. Yalnızlıq, əzab, səfalət və bədbəxtlikdə doludur. Və çox tez bitir.

(youtube: )

to rome with love

Woody Allenin şəhər temalı filmlərindən daha biri. Filmdə 4 müxtəlif, bir-biri ilə tamamilə əlaqəsi olmayan insanların həyatlarının 1 hissəsi anlatılır. Xüsusi ilə diqqətimi çəkən Leopoldo Pisanello'nun həyatı hekayəsi oldu ilk dəfə izlədiyimdən bəri. Adam heçkəsdir. Sənin, mənim kimi. Bir səhər evdən çıxır və qapısının önündə böyük bir jurnalist ordusuyla qarşılaşır. Öz şəxsi sürücüsü belə var. Dünənə kimi heçkəs olan Leopoldo bugün bütün ölkənin danışdığı bir məşhura çevrilir. Heçnədən. Hansımız arzulamırıq ki bunu? Adamı televiziyalar canlı yayıma dəvət edir. Üz qırxma prosesi tvdə canlı yayımlanır. Qadınlar Leopoldo ilə yatmaqçün sıraya girirlər. Geyindiyi alt paltarının forması belə maraqlıdı insanlarçün. Yəni sən insanlarçün önəmlisən, sənin nə etdiyin, nə yediyin, nə geyindiyin, nə dediyin hər şey onlarçün sanki dünya əhəmiyyətli bir qərardı. Amma adam bezir bundan, istəmir bu dəli edici məşhurluğu. Və istəyi də gerçəkləşir. Məşhurluğu əlindən gedəndən sonra isə adi həyatı qəbul edə bilmir. Filmdə Leopoldonun sürücüsünün bomba bir söz deyir məşhurluq əldən gedəndən sonra. "Həyat sən məşhur və ya kasıb və tanınmayan biri olsan da qəddar və yetərsiz ola bilər. Amma məşhur olmaq hər halda daha yaxşıdır."

(youtube: )