13. sokratın bir sözü var hamı bilir, deyir: getdim ki sənətkarlarla sənətləri haqqında, həyat haqqında danışım, gördüm heçnə bilmirlər. ən əsası da bilmədiklərini qəbul etmirlər, bilmədikləri halda özlərini birşey zənn edirlər. sonra dedim bunlardan bir pox olmaz.

sokrat, bu sohbəti hardan baxsan bir 2500-3000 il bundan əvvəl eliyib. bizim masallılı mamed'in yutubda baxdığınız kaşa malaşa blatnoy söhbəti kimi dör bu, əsaslı söhbətdi. ona görə də hamı bilir ama heç kim başa düşmür. facebook səhifəsində paylaşır hamı, tək bildiyim heç birşey bilmədiyimdir. ama paylaşır ki, camaat desin ala bunun sokratdan da xəbəri var hərşeyi bilir bu. bədbaxtçılıq deyirlər buna dilimizdə.

bu başlıqda əsas məsələ özünü birşey zənn etməkdir. entry'lərin çoxunda belələrinin daha çox populyar kitablar vəya keyfiyyətcə aşağı səviyyəli yazarların kitablarını oxuyan insanlar olduğu deyilib. qismən razıyam ama hamısı bu deyil. məsəlçün, günel mövlud, onnan sonra canım sənə desin əli əkbər və elə bu ikisini dedimsə əksik qalmasın deyə seymur baycan kimi kimilər. eqoları başlarına bəla insancıqlardırlar, o haqda deməyəcəm. məsələn, bu insanlar bu başlığa tam uyğundurlar. həm özləri həm də səviyyəcə özlərindən belə aşağıda olduğu üçün oxuyucuları tərəfindən azərbaycanın müasir, aykırı, savadlı yazarları olaraq tanıdılırlar.

oxuyucularını boş verin, o qədər bərbaddırlar ki niyə belə düşündükləri ilə maraqlanmıram belə. lakin özlərinin bu məsələ haqqında sadə bir arqumentləri var: biz kitab oxuyan insanlarıq. birincisi, gerçək intellektual, mən kitab oxuyuram deməz. gerçək yazar mən kitab oxuyuram deməz. avropanın elitasını boş verin, araşdırdım orda da yoxdur o heç, türkiyədə belə illərdi ciddi insanların dilindən kitab oxuyanam sözünü eşidə bilmədim. uzaq başı deyərlər ki, millətimiz kitab oxumur keşkə oxusalar.

kitab oxuyuram nə deməkdi? yəniki, sən allah danışanda osturağa basıram düzdü ama allah haqqı kitab da oxumuşam fikirləşdiyin qədər bədbəxt deyiləm. bəli, kitab oxuyanam demək birmənalı olaraq bu deməkdir. gördün sokratı? həmin söhbətdi də. ama bir fərqi varki, bu düşüklər bir pox olmadıqlarını bilirlər. çünki müqaisə üçün insan çoxdur. onun yerini özünü reklamla doldurmaq niyətindədirlər. istiyir coelho yox e, qədim yunandan tutmuş, müasir amerikan fantastika yazarlarına qədər bütün yazarları oxuyan bir insan olsun, o ki kitab oxuyanam dedi mi deməli hələ də komplekslidir, ondan bir pox olmaz.

indi düzdür bizim azərbaycanda bu kitab məsələsi, son 4-5 ildi əmələ gəlir. normal olaraq da oxuyan adam bunu gözə soxmaq istəyir, ya da bəlkə yaxşı niyətlə reklamını edir. bu prb deyil, ama bizim güya jurnalist, yazıçı ya da sadəcə tənqidçi vs kimi bir addım öndə olmalı olan insanlarımız da bunu deyəndə tər basır adamı. aşağı tayda millət kitabı oxuyub qutarıb, göyə raket uçurtdu bir həftə qabaq. biz hələ də onlara söz soxarkən ciddiyə alınmaq üçün, öz reklamımızı kitab oxuyuruq ehehe kimi eliyirik.

biri deyir çox kitab oxuyuram, biri deyir çox kinoya baxıram, biri deyir bomba musiqi zövqüm var lüboy qrupu denən deyim, biri deyir rəssamları qutarmışam heykəltaraşdara keçmişəm. millət də ağzını ayırıb baxır ki, ayə yaqin bu kopayoğlu çoxbiləndi. day demir ki, ale başınaki. neyniyim kitab oxuyub, kinoya baxmısan. yazanda nə yazırsan, danışanda sözün söhbətin nədi? baxırsanki heçnə. onda mən nağayrım sənin baxdığın kinoynan oxuduğun kitabı. deməli götündən anlamısan. ki, düzgün anlasan belə, kitab oxumaq elə böyük bir məsələ deyil ki. kitabdı da oxumusan. hamı oxuyur. oxuyandan sonra neynəmisən, sən nə yazmısan? nə ortaya qoymusan? heçnə. sadəcə kitab oxumuşam hörmət edin. gülməlidir.

velhasıl kitab oxumaq vəya film izləmək, musiqi dinləmək insanı üstün etməz. patalok sözü düşəndə məsəl gətirərsən, sözlükdə başlığına entry girərsən. yoxsa öz qabında birşey yoxdursa, düşünən deyilsənsə, iq'n dibdədirsə, hər şeyi keçdim insanlığın yoxdusa inan ki o kitabdan da, sənətdən də bir pox olmaz.

tanım olaraq da, 3000 il əvvəlki atalarından heç də fərqli olmayan cahilliyin fövqündə zəif insandır. sözlükdə də gözə çarpır ama, allah uzaq eləsin.