1. albaniyanın keçmiş kommunist lideri. soyadı “hoca” şəklində tələffüz edilir.
1908-ci ildə ergiri-də anadan olub. atası ona enver paşanın şərəfinə enver adını verib.
hoxha ailəsi, bektaşi təriqətinə mənsub idi. orta təhsilini fransız liseyində başa vuran enver, daha sonra dövlət təqaüdü ilə fransanın montpellier universitetinin təbiət elmləri fakultəsində ali təhsil alır. 1935-1936-cı illərdə brüsseldəki albaniya konsulluğunda katib işləyir. ölkəsinə qayıtdıqdan sonra əvvəlcə tirana liseyində müəllim işləyir. 1937-1939-cu illərdə isə görice liseyində fransız dili müəllimi və kitabxana rəhbəri olaraq fəaliyyət göstərir.
1939-cu ildə albaniya, italiya tərəfindən işğal edilir. italyanlar burada albaniya krallığı adlı vassal bir dövlət qururlar. enver bu dövrdə yaxın dostu esat dishnica-nın kommunist yaxını ibrahim biçakçiu ilə tanış olur və onda kommunizmə maraq yaranır.
1941-ci ildə albaniya kommunist partiyasının əsası qoyulur (sonralar albaniya əmək partiyası adını alır). partiya əhalini faşizmə qarşı mübarizəyə səsləyir. 1942-ci ildə keçirilən konfransda, ideologiyasından asılı olmayaraq, faşizmə qarşı olan hər bir albanı bir araya gətirmək məqsədilə milli azadlıq hərəkatı başlayır.
1943-cü ildə enver hoxha partiyanın baş katibi seçilir. Bu dövrdə alban partizanları ingilis soe-nin dəstəyilə fəaliyyət göstərirdi. yuqoslaviya partizanları da kömək etməyə çalışsalar da, kommunikasiya yaratmaqda yaranan çətinliklər mane olurdu.
1944-cü ildə albaniya işğaldan azad edilir. monarxiya tam ləğv edilməsə də, kralın ölkəyə qayıtmasına qadağa qoyulur. bu dövrdə alban partizanları sərhədi keçərək yuqoslaviyaya daxil olur və partizan hərəkatına dəstək verirlər. josip broz tito da dəstək üçün enver hoxha-ya təşəkkürünü bildirir.
1946-cı ildə monarxiya rəsmi olaraq ləğv edilir və albaniya xalq respublikası qurulur (1976-cı ildə albaniya sosialist xalq respublikası adını alır). enver hoxha da dövlət başçısı olur.
hoxha stalin pərəstişkarı idi və stalinin öldüyü gün albaniyada da matəm elan edilmişdi. ancaq bundan sonra sovet ittifaqı ilə münasibətlər pisləşmiş və albaniya çinə yaxınlaşmışdı. mao zedong-un ölümündən sonra çinlə münasibətlər də pisləşmişdi. yuqoslaviya ilə də münasibətlər elə də yaxşı deyildi. ümumiyyətlə, hoxha rejimi dövründə albaniya, demək olar ki dünyadan təcrid olmuşdu.
bu dövrdə qeyri-kommunistlərə qarşı sərt tədbirlər görülür. çox sayda insan həbs, edam və ya sürgün edilir. ölkədəki əksər məscid və kilsələr dağıdılır. bir çox ibadət yeri isə muzey edilmək üçün saxlanılır. Evdə müqəddəs kitab saxlamağa görə 8 il həbs cəzası tətbiq edilir. enver hoxha, ölkəni rəsmi olaraq ateist dövlət elan edir. vətəndaşlara xaricə çıxmaq, kişilərə saqqal saxlamaq qadağan olunur.
bundan başqa, hoxha dövründə büdcənin böyük bir hissəsi bunker tikintisinə sərf edilmişdi. bu dövrdə səhiyyə sahəsində də bir çox islahat aparılmış, ölkədə uzun illərdir müşahidə edilən bir çox xəstəlikdə azalma müşahidə olunmuşdu. Təhsil siyasəti sayəsində ölkədə oxuma-yazma səviyyəsi 5%-dən 90%-ə qədər yüksəlmişdi.
hoxha, sağlığında iki dəfə “xalq qəhrəmanı”, “sosialist əmək qəhrəmanı”, “iskəndər bəy” ordeni ilə təltif edilmiş, eləcə də bir çox sosialist dövlət tərəfindən də təltif olunmuşdu.
hoxha 1985-ci ildə vəfat edir. Albaniyada 1985-ci il və sonrasında doğulmuş nəsil hoxha-nı xoşlamazkən, gəncliyi hoxha rejimi illərinə təsadüf edən yaşlı nəsil nümayəndələri arasında onu müsbət qiymətləndirənlər də var.
Qeyd: albaniyanın iki müstəqillik günü var. Bunlardan birincisi, ölkədə osmanlı hakimiyyətinin başa çatdığı 28 noyabr 1912-ci il ikən, digəri isə ölkənin italyan işğalından azad olduğu 29 noyabrdır və hər iki gün milli bayram olaraq qeyd edilir.
sifarişi verən: zazoza