Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+9 əjdaha

1. fərdin özünün özünü maarifləndirməsi. özünə təhsil verməsi. *fərdi inkişaf*. diplomsuz təhsil. gələcəkdə insanların diplom əngəlini aşacağını düşünürəm ya da ümid edirəm ən azından. indiki şəraitdə müəyyən sahə üzrə eyni informasiyaya sahib olan iki şəxsdən ali təhsilli diplomlu olanı üçün yollar açıq, şəxsi təhsilli insan üçünsə diplom tələb olunur. labaratoriyaya girə bilməsəinə əngəllər yaradılır. informasiya əsrindəyik və növbəti əsrdə bunları da həll edəcək insanoğlu. *internet* universitet deyilən şeydən daha böyük bir qaynaqdır. baxır internetdə nə axtarırsan, necə doğru makiaj etməyi yoxsa kainatın işləmə mexanizmlərini? birindən məzun olmaqla toplamda 4 fərqli universitetdə oxumuşam, və məqsədim təhsil yox sosiallaşmaq, başqa ölkədə yaşamaq və.s olub. universitet sadəcə bir alət olub bunlara kömək edən. 8 il universitet oxumağıma baxmayaraq universitetdə bütün öyrəndiklərim şəxsi təhsilin yanında çox kiçikdir.
insanların yanılqısı budur məncə: şəxsi təhsildə hədəf olmalıdır sanki, məsələn neroscience oxuyursansa sən mütləq nə vaxtsa beyin üzərində araşdırma etməlisən. *müvəffəqiyyət* yəni. sistemin öyrətdiyi şey. "pul qazana bilmirsənsə nə işə yarayır" deyə düşünürlər. kapitalist düşüncə tərzi. elə deyil. sırf hansısa məqsəd, hədəf, pul, müvəffəqiyyət olmadan da bir insan özünü inkişaf etdirmək istəyə bilər.
bu barədə uzun müddətdir yazmaq istəyirəm, sonra yazaram. başlığı sadəcə bu entryə keçid vermək üçün açdım ki dursun burda (baxma: təhsil/-195108). edward witten adlı yazar şəxsi təhsilin nə demək olduğunu öz həyatını nümunə göstərərək çox gözəl özətləyib.

+6 əjdaha

2. tarix tehsili almasina baxmayaraq 20 yasinda fizika oyrenmeye baslayan ias professoru. edward witten

demeli adamimizin atasi nezeri fizikdi. ozu jurnalistika, qezet ve s. movzularda sonra tehsil uzre oxuyur. sonra iqtisadiyyat uzre phd ye baslayir ancaq yarida qoyub birbasa nezeri fizika-riyaziyyat phd sine baslayir. bitirdikden cemi 4 il sonra professor olur (princetonda)

ve heyati boyunca hec vaxt ne fizika ne de riyaziyyat tehsili almayib. hec bir kurs kecmeyib. sadece ve sadece ozu oz basina oyrenib. (20-21 yasda)

john moffat ya da.

kasib ailede dogulub ardinca ressamliq edir. ancaq bir gun einsteini taniyir (kitabini oxuyur) ve kitabxanadan kitablar alib on gun erzinde o vaxta qederki fizikani oyrenir. bir nece ay sonra meqale yazir ve ardinca einsteine gonderir. ve sonra kembricde doktoranturaya qebul olur. abdus salam muellimidir. (19-20 yasda)

ya da ramanujan.

hec vaxt cidi riyaziyyat tehsili olmayan biri sadece bir nece ay erzinde 4000 teoremden ibaret bir kitabdan istifade edib riyaziyyat oyrenir. hardy e mektub yazir; ve hardy kembrice devet edir. ardinca burda resmi tehsil alib riyaziyyatci olur. (27-29 yaslarda)

einstein;

universitet derslerine hec vaxt diqqet vermir. elektromaqnetizmani oz basina oyrenir, hec bir yerde is tapmadigi ucun patent dairesinde yene oz basina calismaga baslayir. ve 1905 ci ilde dunyani deyisir. (26 yasda)

nyuton;

kembricde veba xesteliyile bagli universiteti buraxib doguldugu kende qayidir. bu kendde oz basina oyrenir ve optikanin, diferensial hesabin, klassik fizikanin esaslarini qoyur. (24 yasda)

genc yaslarda enerji dolu, her seyle maraqlanan biri olursan. ve kimlerki maraqlarini dunyani anlamaga teref cevirir - o adamlar dunyani deyisdi.

bir dusunun; bir esr evvel hansi siyasetcinin ne etdiyi ya da hansi oyunda hansi deqiqede qol vuruldugu ve s. kimi seyler kime maraqlidi? preizdentler, diktatorlar kimin ucun vacibdir? ancaq elm adamlari tarixin bir hissesidi. yeni einsteini cixib dunyadan danisa bilmezsen.

elm mutleqdir. bununla mesgul olmaq ucun ise ozumuzu tehsil etmeliyik. hem de yazdigim adamlarin vaxtinda birce kitabi tapmaq ucun saatlarla vaxt lazim olurdu; indi google da 40-50 mgbits internetle yarim deqiqe cekmir oyrenmek ucun. axtarmaga qiymirsizsa neler oxumaq lazimdisa onlarida tapa bilersiz hazir; daha ne axi?