1. mənası ibtidai təkallahlılıq deməkdir.dinin allah tərəfindən verilməsi haqqında və monotezimin lap əvvəlcədən mövcud olması haqqında bibliya əfsanəsini əsaslandırmışdır.pramonoteizmin rus və ingilis mənbələri vardır.rusiyada bu nəzəriyyə ilə 1873-1890-cı illərdə mistik vladimir solovyov çıxış etmişdir.açıq-aşkar spekulyativ xarakterə və dəlillərin şübhəliyinə görə solovyovun rəvayəti hətta klerikal dairələrdə qəbul olunmadı.ingiltərədə əvvəlcə bu səy daha uğurlu olmuşdu.1898-ci ildə britaniya jurnalisti və folklorçusu e.lenq ''the making of religion'' monoqrafiyasını nəşr etdirmişdi.o bu monoqrafiyada ayrı-ayrı geridə qalmış xalqların ali səma varlığına sitayiş etmələri barədə bir neçə fakt gətirmiş və belə bir fərziyyə irəli sürmüşdür ki həmin faktlar pramonoteizmin əzəldən mövcud olduğunu sübut edir.e.lenqin hipotezi katolik dairələrində müdafiə olunmuşdur: pater v.şmidtin rəhbərliyi altında vyanda tam bir dinşünaslıq cərəyanı təşkil olunmuşdur.bu cərəyanın xadimləri etnoqrafik faktları sözügedən nəzəriyyənin xeyrinə diqqətlə toplayır,sistemləşdirir və başqa cür izah edirdilər.20-ci əsrin 50-ci illərində bu nəzəriyyə rüsvayçı şəkildə ifşa olundu məlum oldu ki etnoqrafik faktlar həmin nəzəriyyənin xeyri üçün saxtalaşdırılmışdır.sübut olundu ki vahid allah-ali səma varlığı və ya ruh ideyası din tarixində nisbətən daha sonrakı dövrə aid hadisədir və cəmiyyətin sosial strukturunun mürəkkəbləşməsiylə bağlı olmuşdur