“Gümüşüm ve altınım yok ki o güzel oğlanları avlamak için harcayaydım. Şimdi onlar parası bol olanlara av olmaktadırlar”
“Bu oğlanlara canını versen bile onu bir pula saymazlar. Bunlar parasızla pazarlık yapmazlar.”
Yuxarıda göstərilən iki beyt "şehrəngiz" kimi tanınan ədəbiyyat janrına aiddir. "Şehrəngiz" Osmanlı imperiyasında kişi gözəlliyini yəni oğlanları təsvir edən ədəbiyyat janrına verilən addır. Bəzi mənbələrə görə kişi əsnafların, sənətkarların da gözəlliyini təsvir edən bir növ kimi bu janra istinad edilir.
Osmanlı imperiyasında "oğlançılıq" əsasən 15-ci əsrdən bəri cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri arasında(saraydan xalqa qədər) bir çox formalarda yayılıb. "Oğlançılığın" əsasında nəyin durduğu ilə bağlı bəzi mübahisələr olsa da, ümumi rəy ondan ibarətdir ki, müharibədə əsir düşənlər sistemin əsasını təşkil edib. Əksər uşaqlar əsir alınıb əsir tüccarları tərəfindən hərrac yolu ilə varlı osmanlı məmurlarına, ağalarına və s. satılır, üzü başqalarından da gözəl olanlar isə saraya götürülürmüş.
Hərbi əsirlər bütün cəmiyyətlərdə birinci növbədə cinsi istismar kimi istifadə olunub. Əsirlərin satıldığı rayonlarda (hərbi əsirlər Osmanlı imperiyasının bir çox əyalətlərində müxtəlif mərkəzlərdə, hətta təkcə "kapalıçarşıda" minlərlə hərbi əsir satılmışdır) tüccarlar alıcılara gənc oğlanları çılpaq nümayiş etdirir və bəzən hərracı bu şəkildə açırmışlar. Belə ki, bu yerlərdə acınacaqlı vəziyyət də bir çox şeirlərdə əks olunur:
“Esir pazarına düşerse yolun
Girüb kapınından aklın yitirme
Tamkin ü basiret üzerinde bulun
Bir nazar affetsem ne olur, deme”
Aynı şiirin devamında ise erkek çocuklarla ilgili şu dize yer almakta:
“Acıdır her birin hikayesi pek
Esaret muhakkak ateşten gömlek
Lanet o esirci pelid zalime
Oğlanı çıkarıp mezdı üryan
Hicabtan yerlere geçer mumiyan”
Əlbəttə, satılmış minlərlə qul yalnız sarayda və ya zəngin Osmanlı ərbablarında qalmamışdır. Şəhərin mərkəzində (xüsusilə hamamlarda) bir çox yerlərdə bu tip münasibətlər üçün xüsusi otaqlar mövcud olmuşdur. Hətta bəzi hamamlar da bununla məşhurlaşmışdır. Yüksək rütbəli məmurlardan zəngin tacirlərə, ağalara qədər bir çox cəmiyyətdəki yüksək statuslu insan bu hamamlardan mütəmadi istifadə etmişdir.
Belə ki Osmanlı ədəbiyyatında "Hammamiyə" adlı bir janrın olması da, bu hamamlardakı oğlançılıq ilə üst-üstə düşür. Bundan əlavə Övliya Çələbi bu münasibətlərin bir çox nümunəsini öz səyahətnaməsində qeyd etmişdir
Bir vaxtlar Saraydan xalqa qədər "oğlançılıq" o qədər geniş yayılmışdır ki, sutenyorlar və onların oğlanları əsnaf paradında padşahı salamlamışdılar.
(Övliya Çələbi səyahətnaməsində bu salamların bir neçə nümunəsini göstərir:
“Sazcı aptal pezevenklerin esnafı. 300 nefer haşa pirleri yoktur!)
Saray və şəhər mərkəzlərində bu vəziyyətə baxmayaraq, Türkiyənin bir çox kəndlərində ictimai həyat tamamilə normal olmuşdur. islam təsirinin az olduğu Türk kəndləri ilə şəhərlər arasında bu ayrılma, bir çox lətifələrin, hekayələrin də mövzusu olmuşdur. (Kəndli qadının ilk dəfə minarə görməsi, kəndli bir türkün şəhərlərdəki oğlançılıqdan ilk dəfə xəbər tutması)
Qadınların yox sayıldığı, demək olar ki heç görünmədiyi bir cəmiyyətdə kişilər arasında intim münasibətlər onsuz da geniş bir şəkil də yaşanırdı. Şəriətin də qadınlar üzərindəki təyziqi bunda az rol oynamamışdır. Hətta diqqətdən kənarda qalan, cinsi ehtiyyacları ödənməyən evdar qadınlar, hərəmxanadakı cariyələr öz cinsi ehtiyyaclarını ödəmək üçün "zıbık" deyilən süni kişi orqanından istifadə etmişdir(qeyd edim ki bu hal aşkarlanarsa qadının cəzası ölüm imiş)
"Oğlançılığa" qayıtsaq meyxanalarda "kabadayılara" xidmət edən oğlanlar gün içərisində əsnaf dükanlarında, sənət ocaqlarında şəyirdlik edirmişlər. Entrynin başındakı "əsnaf, sənətkar gözəlləri" də bununla rast düşür. Bərbər, dərzi kimi bir çox peşələrdə adı keçən "əsnaf gözəlləri" adətən "əsnaf fahişələri" adı ilə də qeyd edilir.
Osmanlı dövründə alkoqol istifadəsi və meyxana sayısı düşünüləndən qat-qat çox olmuşdur. Burada xidmət edən "sakilər"(xidmətçilər) isə qadın yox gözəl üzlü və makiyajlı oğlan uşaqlarından ibarət olmuşdur. Bununla bağlı bir şeirdən də bir parça qoyuram:
“Ey saki çoktan beri gelip de kucağımda konuk olmadın
Derdime de elindeki kadehle derman olmadın”
Sultan Səlim o vaxtın şeyxülislamı Kemal Paşazade-yə seks kitabı kitabı yazdırıbmış. Sultanların yazdırdığı bu kitablar "behnamə" adı ilə tanınır və burada kiçik üzvlərin böyüdülməsindən, fərqli hamiləlik pozisyalarına qədər bir çox intim mövzulardan bəhs olunur. Sultan Səlimin kitabında digərlərindən fərqli olaraq "oğlançılığa" da geniş yer verilmiş və bir çox miniyatürlər təsvir olunmuşdur.(təbii ki başqa behnamələrdə də oğlançılığa yer verilmişdir)
Sultan Səlimin behnaməsindən bir miniyatür də qoyuram bura:
1858-ci ildə, Osmanlı hökmdarı I Əbdülməcidin dövründə Osmanlı imperiyasında homoseksuallığın cinayət hesab edilməsi dayandırılmışdır.
Mənbə: wikipedia