talışlar və farslar arasında əlaqə

1. irandilli tayfadırlar, iran dil qrupuna, hind-avropa dil ailəsinə daxildirlər. dolayısıyla, qardaş xalqdırlar, qardaş millətdirlər. necə ki, ruslarla ukraynlar slavyandır, qardaşdır, türkmənlərlə biz türküksə, qardaşıqsa, onlar da elədir.
adicə rəqəmlərinin eyniliyi qardaş olduqlarını sübut etmək üçün kifayətdir deyə düşünürəm. rəqəmlərin fərqli səslənməsi üstünlük təşkil edə bilər, amma bu onların qardaş olmadığı anlamına da gəlmir.
farsca 10-a qədər ədədlər:
yek - 1
du - 2
sə - 3
cahar - 4
pənc - 5
şeş - 6
həft - 7
həşt - 8
nuh - 9
dah - 10
talışca 10-a qədər ədədlər:
i - 1
dı - 2
se - 3
ço - 4
penc - 5
şaş - 6
haft - 7
haşt - 8
nəv - 9
da - 10

2. Türk xalqları arasındaki əlaqə qədər olmayan əlaqədir. Sırf rəqəmlər kimi təməl anlayışlar oxşayır deyə talışlara və farslara eyni millət demək düzgün deyil. Buna çox oxşar hind dili də var amma heç vaxt farslar və ya talışlar hindlilərə qardaş demirlər. Bir azərbaycanlı bir türkməni anlamaqda çox çətinlik çəkməz. Adicə belə yoxlamaq olar: Hər hansısa bir qablaşdırılmış məhsulun üzərində qazax, qırğız, türkmən dillərində yazılmış şeyləri oxuduqda anlamaq olur. Hətta altay türklərini belə qismən anlamaq olar. Talış dili bilən biri giləkcə və mazandarancanı çox asanlıqla anlayar. Çünki eyni qrupdadır bu dillər (kaspi qrupu). Amma bu xalqlar fars dilini (əgər farsca bilmirlərsə təbii ki) anlamazlar. Talış dili bilən biri ilə apardığımız müqayisədə qarşılıqlı başa düşülməsi 10-15% ancaq olmuşdu. Əslində eyniköklü sözlər heç də az deyil. Amma o qədər fərqlənir ki, dəqiqələrlə düşündükdə bu sözlərin eyni mənşəli olduğunu dərk etmək olur. Talış dili bilməsəm də o söhbətdən yadımda qalanlar:
Havz (talışca) - Səbz (farsca) - yaşıl
Pə (talışca) - pedər/baba (farsca) - ata
Do (talışca) - derəxt (farsca) - ağac
Dıl (talışca) - del (farsca) - ürək
Sə (talışca) - sər (farsca) - baş
Bu iki dilin təməl anlayışlarında müəyyən qədər oxşarlıq var. Amma danışıq məsələsinə gəldikdə, cümlə və ifadələri anlamağa gəldikdə bu qohumluq o qədər də görünmür. Talış dilinin lüğət tərkibi, qrammatikası fars dilindən çox daha mürəkkəbdir. Fars dili ərəb və türk dillərinin güclü təsiri altında qalmışdır. Lüğət tərkibi və qrammatikası ilə hind-avropa dilləri arasında çox fərqli bir mövqedə durur. Talış dili isə hind-avropa xüsusiyyətlərini daha yaxşı qorumuşdur və türkcədən daha fərqli formada təsirlənmişdir. Əgər çox məcbur eləsək ki talışları və farsları bir-birinə calayaq onda ancaq bunu deyə bilərik ki, bu millətlər çuvaşlar və azərbaycanlılar qədər oxşardır. Bir azərbaycanlı da bir çuvaşı vur-tut 10-15% faiz anlayar.

talışlar və farslar arasında əlaqə

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!