Həmin dövr rusların çərkəzlərə çox amansız davrandığı yazılır. Çərkəzlərə "insandan aşağı" bir varlıq kimi baxıldığı, soyqırımçı qüvvələrin hamilə çərkəz qadınlarının qarnını yarıb çıxardıqları uşağı itlərə atdıqları raport edilib bəzi mənbələrdə, hansı ki bizə birbaşa Xocalı faciəsini anımsadır.
Qəribəsi budur ki, bu soyqırım sanki unudulub, digərləri qədər bu barədə danışılmır. Rusiya, təbii olaraq, bu qətliamın soyqırım olduğunu boynuna almır, hətta ölü sayını 400 minə endirir. indiyə kimi, səhv bilmirəmsə, Gürcüstanın sabiq prezidenti Saakaşvili açıq şəkildə çərkəz soyqırımını tanıdığını bəyan edib. Digərləri barədə çox məlumatım yoxdur, düzünü desəm, digər soyqırımlarda olduğu qədər mənbə yoxdur çərkəzlər üçün. indiyə kimi sadəcə bir kitab tapa bilmişəm bu mövzuya həsr edilmiş.
Əlbəttə, çərkəz soyqırımı günümüzdə çərkəz milliyətçi hərəkatının əsas predmetidir. Çərkəz milliyətçilər vaxtilə əcdadlarının öldürüldüyü və sürgün edildiyi torpaqlarda öz çərkəz dövlətlərini yaratmaq istəyirlər. Düzdür, bizim içində olduğumuz vəziyyətə görə, ərazi bütovlüyünü və anti-seperatizmi dəstəkləyirik. Fəqət soyqırım hesabına əldə olunmuş ərazi bütövlüyünü mən ürəkdən dəstəkləmirəm. Çərkəzlərin tarixi torpaqlarında da potensial seperatizm və davamında, deyək ki, çərkəz dövlətinin yaradılması məni heç kədərləndirməz.
Ümid edirəm, bu soyqırım nə vaxtsa layiq olduğu qayğını görəcək. Kaş bütün dövlətlər törətdikləri soyqırım aktlarını qəbul etsəydilər.
Mövzu ilə bağlı kitab: pdf
(bax: circassian genocide)
