böyüyəndə başa düşəcəksən

1. dünyanın sənin ətrafında fırlanmadığını, ailənin qan bağı ilə olmadığını, heç nə bilmədiyini, yaxşı insan olmağa çalışarkən yoldan çıxdığını, vaxtıykən qınadığın şeyləri yaşadığını, bəzi incikliklərin heç vaxt üstəsindən gələ bilməyəciyini və onlarla yaşamağı öyrənməyin yollarını axtarmalı olduğunu, kədərin daimi, insanların sənə verdiyi xoşbəxtliyin isə keçici olduğunu

2. başa düşəcəksən ki, hər şeyi bildiyini sandığın insanlar, əslində o qədər də şey bilmirlər. işini mükəmməl şəkildə yerinə yetirən həkimlər, mühəndislər olacaq ətrafında amma məsələ həyatın anlamı, necə yaşamalı olduğumuz mövzularına gələndə hər kəsin bir uşaq, heç bir şey bilməyən biri olduğunu görəcəksən. və bu səni cəsarətləndirəcək.

uşaqkən yaşına hörmət etdiyin insanların bir çoxunun əslində o qədər də hörmətəlayiq olmadıqlarını, keçirilən zamanın ancaq gözəl insanlar, kitablar, filmlər ilə dolduğu zaman anlamlı və dəyərli olacağını, əks təqdirdə 80 yaşında belə bomboş olan insanların ola biləcəyini başa düşəcəksən. onlardan biri olmamaq üçün çalışacaqsan.

böyüyəndə başa düşəcəksən ki, bildiyin şeylər nə qədər də azdır. ona görə də başa düşmək, anlamaq üçün əlindən gələn hər şeyi edəcəksən. kitablar, jurnallar, filmlər, insanlar; hamısına doğru dəli kimi qaçacaqsan. elm, fəlsəfə, tarix, din. bütün bunlar necə baş verir? hər şey necə başladı? - deyəcəksən. zamanla böyük məsafə qət edəcəksən. başa düşmək çox gözəl bir hiss verəcək sənə.

böyüyəndə içində şübhələr yaranacaq bəzən, “bilmə, başa düşmə istəyim, sadəcə və sadəcə meymun atalarımın daha çox həyatda qalmaq üçün ətraflarını bilmə istəyinin bir yan məhsulu ola bilərmi? və bu, o qədər də üstün bir şey deyilmi görəsən?” - deyəcək, amma davam edəcəksən.

böyüyəndə bəzən çox tutucu olacaqsan. bəzi fikirlər tapacaq və o fikirlərlə bütün hər şeyi açıqlamaq istəyəcəksən. din və ya təkamül və ya spiritualizm və sairə və ilaxır. tapdığın bu fikrin tək doğru olduğunu və hər şeyi açıqlama qabiliyyətinə sahib olduğunu sanacaqsan və əlbəttə ki yanılacaqsan.

böyüyəndə anlayacaqsan ki, səni buralara gətirən bütün yazarları, filosofları, şairləri, guruları tərk etməli və özünü yenidən inşa etməlisən və bunu bir neçə ildə bir təkrar-təkrar etməli olduğunu anlayacaqsan. həyatına bu məna qatacaq. köhnəni dağıtmaq və yenisini inşa etmək. təkrar və təkrar.

böyüyərkən aristotel-in “All men by nature desire to know.”(bütün insanlar bilmək istəyərlər) sözü ağlına gələcək amma ətrafına baxdıqca bu ifadənin yanlış olduğunu və bilmə ilə heç bir problem yaşamayan insanların olduğunu görəcəksən. başa düşməyə, inkişafa arzu duymayan insanlar. öncə nifrət edəcək sonra onlarla yaşamağı öyrənəcəksən.

böyüyəndə başa düşəcəksən ki, ətrafında dolanan fikirlərin bir çoxunun içi boşmuş. əsasən də özünü bil, özünü tanı kimi ifadələr. çünki içinə baxdıqca orda 1 yox, onlarla mən-in, onlarla öz-ün olduğunu görəcəksən. “əlimdə olsa yunus emre-nin bir ben vardır benden içeri-sini, milyonlar vardır məndən içəri kimi dəyişərdim” - deyəcəksən. bu səfər də içindəkiləri anlamaq, başa düşmək istəyəcəksən.

böyüyəndə başa düşəcəksən ki, başa düşmək əslində hər şeyin çox kiçik bir parçasıdır. hər şeyi anlamaq məcburiyyətində olmadığını anlayacaqsan bu səfər. rahatlayacaqsan

(youtube:

)

böyüyərkən “başa düşmək” qavramının ətrafında dolanacaqsan. bu gün başa düşdüyün, qəbul etdiyin şeyləri sabah inkar etdiyini, başa düşdüyün şeylərin özlərinin belə dəyişdiyini görəcəksən və dəyişimin kainatdakı ən təməl şey olduğunu söyləyən, min illər öncə yaşamış o müdrik adama haqq verəcəksən.

hər şeyi başa düşməyin mümkün olmayacağını və kitabların silə bilməyəcəyi cahilliklərin olduğunu başa düşəcəksən böyüdükcə. illər öncə izlədiyin filmin bir hissəsini xatırlayacaqsan:

nə qədər kitab oxuduğundan asılı olmayaraq, bu dünyada heç vaxt anlamayacağın şeylər olacaq. (naked, 1993)

və artıq başa düşmək, anlamaq kimi qavramlar o qədər də maraq doğurmayacaq səndə “hah. başa düşmək nədir ki? olsa-olsa zehin adlı alətin ətrafdakı şeyləri etiketləyib, onları səliqəli bir şəkildə düzməsi. hər şey bundan ibarətdirmi?” - deyəcəksən. artıq, anlamayacağın şeylərin də keyifli, gözəl ola biləcəkləri, heç olmasa sadəcə ola biləcəkləri ehtimalını bir kənarda tutacaqsan həmişə. sadəcə bilməkdən, başa düşməkdən ibarət olmayan, bunlardan böyük ölçüdə arınmış bir həyat.

və sonda.. sonda son bir dəfə bütün anladıqlarını, bildiklərini geri çağıracaqsan. beynin avtomatik olaraq min illər boyu etdiyi şablonu təkrarlayacaq və 60-70 illik bir təcrübəni 10 saniyədə gətirəcək gözlərinin önünə. 7-ci doğum günündə tortun üzərindəki şamlara üfürməyin, universitetə qəbul olduğunu ailənə böyük həyəcanla açıqladığın an, ilk sevgi, ilk öpüş, çox sevdiyin birinin vəfat etdiyi gün, ilk kitabının yayımlandığı gün - hamısı bir neçə saniyədə olub bitəcək.

“bütün insanlar bilmək istəyərlər” - sözü yadına düşəcək yenə. illər öncə yanlış olduğunu sandığın bu ifadənin nə qədər də doğru olduğunu fikirləşəcəksən, çünki ən az bir dəfə də olsa, son anda belə olsa hər kəsin bilmək istəyəcəyini anlayacaqsan. hər şey niyə var? bütün bunların anlamı nədir? - deyəcək hər kəs. aristo-ya haqq verəcək və yenə bilmək istəyəcəksən, son bir dəfə.

və artıq bitəcək. artıq böyüyəndə başa düşməyəcəksən. artıq böyüməyəcək və başa düşməyəcəksən. amma əmin ol edəcəyin səyahət olduqca gözəl və getdiyin yer böyüməyə və anlamağa ehtiyacın olmayacağı bir yer olacaq.

3. Hələdə bir sikim başa düşməmişəm bu həyatdan. Beynimdə o qədər cavabsız qalan suallar varki, hələdə heç cür cavablandıra bilmirəm.

böyüyəndə başa düşəcəksən

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!