+9 əjdaha
1. Universal Əsas Gəlir, Universal Basic Income - ın Azərbaycanca tərcüməsidir. Üzərində yazmağa keçən həftə başladığım thesis mövzumdu.Bəs Universal Əsas Gəlir nədir?
insanların (vətəndaşların?) müəyyən bir zaman periodu (aylıq?) ilə bir qurum (dövlət?) tərəfindən nəğd olaraq əldə etdikləri və qarşılığında heç bir şey tələb olunmayan sosial yardım növüdür. Qısacası, dövlət insanlara havayı pul paylayır. Məsələn, Amerikanı götürək. Amerikan dövlətinin hər ay Amerikalılara 500 dollar verdiyini düşünək. Niyə? Çünki insanların buna ehtiyacı var. Texnologiya sürətlə inkişaf edir. insanlar işsiz qalır, bu yaxınlarda tir şoferi olmaq belə tarixə qovuşacaq. Kapitalizm nəticəsində gəlir bərabərsizliyi uçurumu hər saniyə genişlənir. Dünyanın ən zəngin iki insanı, sadəcə iki insan, dünyadakı bütün aclığı sonlandıra biləcək qədər (200-300 milyard dollar gərəkli olduğu versiyaları var) sərvətə sahibdirlər. Dünyanın ümumi zənginliyi artdıqca, dövlətlərin insanlara bu cür dəstək göstərməsi ehtimalı da artır. Həmçinin, bu edilən dəstəklər ölkənin iqtisadiyyatına qayıdır, millət gedir marketdə yağ çörək alır, pul dövriyə edir. Bu dəstək növü nəğd pulla olmalıdır, çünki insanlar özləri qərar verməlidir nəyə ehtiyacı olduqlarına.
Universal Əsas Gəlir - insanların minimal ehtiyaclarını ödəyəcək qədər olmalıdır. Bu onların işsiz qalmağa, tənbəl olmağa vadar etmir. Aparılan çox araşdırmada (Finlandiya, iran, ispaniya, Almaniya, Kenya və s.) insanların sadəcə aldıqları ilə yetinmədiklərini, normal olaraq iş axtarıqları bildirilib. Bir çox experimentdə çıxan nəticə bənzərdi: insanların əhval-ruhiyəsində, özünə inamında, ümumi həyat keyfiyyətində artım hiss olunub. stress səviyəsi isə aşağı düşüb. Hə desəniz ki, insanların bəziləri bu pulu götürüb bütün gün pivə alıb, siqaret tütdürəcək, sorğularda buna rastlanmayıb. Edilən yardımların sadəcə 1 faizi tütün və alkoqola xərclənib. Ki, bu da, heç nə deməkdir.
Fəlsəfi təməli budur: Hər insanın şərəfli, ləyaqətli, fəzilətli bir şəkildə həyat yaşamağa haqqı var. Heç kim sürünməməli, ac qalmamalıdır. Buna görə də, insanlara var olma maaşı vermək lazımdır.
Elon Musk bəy də universal əsas gəliri dəstəkləyənlər arasındadır. "Bundan başqa çıxış yolu görmürəm" deyə ifadə etmişdi bir forumda. Unutduğum çox məqam var, sonrakı entrylərdə davam edərəm. indi qaçım, kartoşka yandı iyisi gəlir.